نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

چکیده

اوایل سدة هفتم هجری، حادثه­ای بزرگ در تاریخ جهان و در امتداد راه ابریشم به وقوع پیوست؛ حادثه‌ای که بدون وجود تعامل بین تجار و سیاستمداران، فرصت بروز و ظهور نمی­یافت. این حادثة مهم، حملة چنگیز خان مغول به سوی غرب آسیا و تسخیر آنجا بود. تجار در مسیر راه ابریشم به تردد و تجارت مشغول بودند و با کالاهایی مانند ابریشم و فلزات مختلف و سایر کالاهای ضروری تجارت می‌کردند. خدمات آنها نیز شامل همه نوع اطلاعات اقتصادی، نظامی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بود. خریداران، عمدتاً سیاستمداران و به ویژه جهانگشایان بودند و تجار علاوه بر انجام خدمات، نقش سفیر و پیک را نیز ایفاء می­کردند. یکی از رموز موفقیت سیاستمداران و جهانگشایان، استفادة هر چه بهتر از این افراد و کالاهای آنها بود و مغولان در قرن هفتم هجری بیش از دیگران کامیابی خود را در این زمینه به ظهور رساندند.
 

کلیدواژه‌ها

اشپولر، برتولد، 1384، تاریخ مغول در ایران، ترجمه: محمود میرآفتاب، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
اقبال آشتیانی، عباس، 1341، تاریخ مفصل ایران از استیلای مغول تا اعلان مشروطیت تهران: انتشارات امیرکبیر.
بارتولد، و. و، 1352، ترکستان نامه، ترجمه: کریم کشاورز، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
پیترآوری، 1338، "بررسی عوامل حمله چنگیزخان به ماوراءالنهر"، مجله دانشکده ادبیات، سال هفتم، شماره 1.
تسف، ولادیمیر، 1376، چنگیزخان، چاپ 2، ترجمه: شیرین بیانی، تهران: انتشارات اساطیر.
تیموری، ابراهیم، 1377، امپراطوری مغول و ایران دوران فرمانروایی چنگیزخان و جانشینان او، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جوزجانی، منهاج سراج، 1363، طبقات ناصری، تصحیح و مقابله و تحشیه: عبدالحی حبیبی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
جوینی، علاءالدین عطاملک، 1375، تاریخ جهانگشا، به سعی و اهتمام: عبدالوهاب قزوینی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.
رضوی، ابوالفضل، 1388، هلاگو و شکست سیاست ایلخانان در جبهة شام، فصلنامة تاریخ روابط خارجی، شماره 40.
ساندرز، ج. ج.، 1363، تاریخ فتوحات مغول، ترجمه: ابوالقاسم حالت، تهران: انتشارات امیرکبیر.
کریمی، علیرضا، 1390، "تجارت و بازرگانی در عصر ایلخانان"، مجله تاریخ ایران و اسلام، دانشگاه لرستان.
لمب، هارلد، 1362، چنگیزخان، چاپ دوم، ترجمه: رشید یاسمی، تهران: انتشارات امیر کبیر.
مورگان، دیوید، 1371، مغول‌ها، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
نسوی، شهاب‌الدین محمد خرندزی زیدری، 1365، سیرت جلال‌الدین مینکبرنی، چاپ سوم، به تصحیح: مجتبی مینوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
وصاف، 1338، تاریخ وصاف، تحریر: عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
هال، مری، 1380، امپراتوری مغول، ترجمه: نادر میرسعیدی، تهران: انتشارات ققنوس.
همدانی، رشیدالدین فضل‌الله، 1338، جامع‌التواریخ، جلد اول، به کوشش: بهمن کریمی، تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکاء.