معرفی و بررسی عملکرد مستشاران خارجی در ایران (از آغاز ورود تا سلطنت محمد شاه قاجار)
معرفی و بررسی عملکرد مستشاران خارجی در ایران (از آغاز ورود تا سلطنت محمد شاه قاجار)

ابتهاج سلیمی

دوره 12، شماره 47 ، تیر 1390، ، صفحه 77-96

چکیده
  هدف مقاله حاضر، بررسی عملکرد مستشاران خارجی در زمینه­های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی و پیامدهای حضور آنها از بدو ورود به ایران تا اواخر سلطنت محمد شاه قاجار است.  در این میان، از تعدادی ...  بیشتر
خلیج ‌فارس و رویکرد سفرنامه‌های خارجی عهد قاجار
خلیج ‌فارس و رویکرد سفرنامه‌های خارجی عهد قاجار

عبدالله متولی؛ ساره مشهدی میقانی

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 79-106

چکیده
  نقش خلیج ‌فارس در تعاملات جهانی موجب شده است تا همیشه به عنوان نقطه‌ای کانونی توجه قدرت‌های فرامنطقه‌ای را جلب کند. نفوذ این قدرت­ها در این منطقه، از قرن شانزدهم میلادی به سبب اهمیت تجاری خلیج فارس ...  بیشتر
مناسبات صفویه با عثمانی در زمان شاه طهماسب اول
مناسبات صفویه با عثمانی در زمان شاه طهماسب اول

حسن قریشی کربن؛ مرضیه برزن

دوره 17، شماره 65 ، دی 1394، ، صفحه 79-106

چکیده
  عوامل متنوعی در بی‌ثباتیِ روابط ایران و عثمانی نقش داشته‌اند. مناسبات ایران و عثمانی در دورة شاه طهماسب با کشمکش و درگیری همراه بوده است. سلطان سلیمان قانونی با استفاده از مسائل داخلی ایران، چند بار ...  بیشتر
بررسی ماهیت روابط ایران و ایتالیا بر پایه مذاکرات مجالس شانزدهم تا نوزدهم شورای ملی (با تأکید بر قرارداد نفتی ایران و شرکت آجیب مینراریا)
بررسی ماهیت روابط ایران و ایتالیا بر پایه مذاکرات مجالس شانزدهم تا نوزدهم شورای ملی (با تأکید بر قرارداد نفتی ایران و شرکت آجیب مینراریا)

پروین رستمی

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 79-108

چکیده
  ایتالیا از کشورهایی بود که در دورة پهلوی اول در برنامه­های مدرن‌سازی ایران سهم داشت. در جنگ دوم جهانی که ایتالیا جزو متحدین و ایران در اشغال متفقین بود، روابط ایران و ایتالیا از سوی ایران قطع شد و بعد ...  بیشتر
آداب دیپلماتیک در ایران از آغاز قاجار تا پایان دوره ناصری (مطالعه موردی: پذیرش سفرا و مأمورین خارجی)
آداب دیپلماتیک در ایران از آغاز قاجار تا پایان دوره ناصری (مطالعه موردی: پذیرش سفرا و مأمورین خارجی)

غلامحسین زرگری نژاد؛ صباح خسروی زاده

دوره 13، شماره 51 ، تیر 1391، ، صفحه 79-98

چکیده
  آداب پذیرش سفرا و دیگر مأموران خارجی از آغاز قاجار تا پایان دوره ناصرالدّین شاه به مثابه شاخه­ای از آداب دیپلماتیک موضوع این پژوهش است. دیپلماسی قاجاری برگرفته از سنت جامعه ایرانی و تداوم دیپلماسی ...  بیشتر
مناسبات فرامرزی روزگار قاجار: روابط خارجی یا سیاست خارجی؟
مناسبات فرامرزی روزگار قاجار: روابط خارجی یا سیاست خارجی؟

محسن خلیلی

دوره 12، شماره 48 ، مهر 1390، ، صفحه 79-101

چکیده
  سیاست خارجی، چهار عامل اصلی دارد: شناخت محیط بین‌المللی برای فهم وقایع جهانی، تهیه نقشه کلان یا استراتژی برای تأمین منافع ملی، تهیه طرح‌های عملیاتی یا تاکتیک‌های اجرایی برای تحقق استراتژی ملی و سازماندهی ...  بیشتر
ریشه‌های کاپیتولاسیون در ایرانِ پیش از عهد قاجاریه
ریشه‌های کاپیتولاسیون در ایرانِ پیش از عهد قاجاریه
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 79-98

چکیده
  پیش از دوره قاجار و به‌ویژه دوره صفویه، خصومت با عثمانی، وجود کشورهای استعمارگر مانند پرتغال در خلیج فارس و ضعف نیروی دریایی از یک سو و همچنین توسعه‌طلبی عثمانی در اروپا و نیاز اروپائیان به متحدی برای ...  بیشتر
واکاوی مهاجرت آل‌عتوب به خلیج فارس و تسلط بر بحرین (1129-1196ق/1716-1783م)
واکاوی مهاجرت آل‌عتوب به خلیج فارس و تسلط بر بحرین (1129-1196ق/1716-1783م)

مرتضی دهقان نژاد؛ مرتضی دهقان نژاد

دوره 12، شماره 46 ، فروردین 1390، ، صفحه 81-106

چکیده
  با مرگ کریم‌خان زند به سال 1193ق/1779م، فتنه و آشوب سراسر ایران را فرا گرفت. بنابراین از تسلط و اقتدار ایران بر خلیج فارس و سواحل آن کاسته شد. از سوی دیگر، آل‌عتوب، از قبایل ساکن در جنوب شرقی عربستان، به عللی ...  بیشتر
بررسی علل پیدایش و فروپاشی فرقه دموکرات آذربایجان
بررسی علل پیدایش و فروپاشی فرقه دموکرات آذربایجان

محمد عابدی اردکانی

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 81-117

چکیده
  در تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی ایران، بین سال‌های 1322-1320 حوادث زیاد و مهمی رخ داد که یکی از آنها، شکل‌گیری فرقه دموکرات در آذربایجان بود. هدف اصلی این مقاله، بررسی عواملی است که زمینه پیدایی و زوال فرقه ...  بیشتر
نقش دریای خزر در مناسبات عصر ایلخانی
نقش دریای خزر در مناسبات عصر ایلخانی

الهه ابراهیمی؛ عبدالله همتی

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 81-105

چکیده
  دریای خزر بزرگ‌ترین دریاچه جهان  است که به دلیل قرار‌گرفتن بین قاره­های آسیا و اروپا از نظر اقتصادی و سیاسی اهمیت زیادی برای کشورهای حاشیه آن از جمله ایران داشته است. این دریا و نواحی مجاور، نقشی ...  بیشتر
ارزش گزارش‌های سِلانیکی دربارة روابط عثمانی ـ صفوی (1008ـ971 قمری)*
ارزش گزارش‌های سِلانیکی دربارة روابط عثمانی ـ صفوی (1008ـ971 قمری)*

نصرالله صالحی

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1389، ، صفحه 83-98

چکیده
  تاریخ سِلانیکی، از مهم­ترین متون تاریخی عثمانی است که مصطفی افندی سِلانیکی در اواخر سدة دهم هجری نگاشته است. این اثر، وقایع دوره­ای 37 ساله را شامل می‌شود(1008ـ971ق.). دورانی که روابط دو کشور ایران و عثمانی ...  بیشتر
رقابت‌های نفتی دولت‌های غربی در ایران و ماجرای قتل رابرت ایمبری
رقابت‌های نفتی دولت‌های غربی در ایران و ماجرای قتل رابرت ایمبری

سلمان قاسمیان؛ سید حسن قریشی

دوره 15، شماره 57 ، دی 1392، ، صفحه 85-114

چکیده
   موضوع نفت در تحولات تاریخی ایران طی یکصد سال اخیر و رقابت‌های نفتی دولت‌های غربی به ویژه انگلستان، در ایران اهمیت خاص دارد. همزمان با رقابت‌های گسترده سیاسی و اقتصادی آمریکا و انگلستان در ایران ...  بیشتر
روابط سیاسی خان نشین خیوه با دولت مرکزی ایران در عهد قاجار
روابط سیاسی خان نشین خیوه با دولت مرکزی ایران در عهد قاجار
دوره 13، شماره 49 ، دی 1390، ، صفحه 85-109

چکیده
  واحه خوارزم با داشتن فرمانروایان محلّی موسوم به خوارزمشاهیان و بهره مندی از خودمختاری داخلی از نظر سیاسی همیشه جزئی از ایران بود و فقط حمله مغول موجب گسیختگی این پیوند گردید. در دورۀ تیموری و صفوی، این ...  بیشتر
پیامدهای اجتماعی جنگ جهانی دوم درکرمانشاه (سال‌های 1326- 1320ش.)
پیامدهای اجتماعی جنگ جهانی دوم درکرمانشاه (سال‌های 1326- 1320ش.)

پروانه قاسمیان

دوره 16، شماره 62 ، فروردین 1394، ، صفحه 91-111

چکیده
  اندک مدتی پس از آغاز جنگ جهانی دوم، حملة آلمان به روسیه، متفقین را در انتخاب ایران برای رساندن تجهیزات و کمک‌های لازم به روسیه مصمم کرد. اگر چه دولت ایران سیاست بی‌طرفی برگزید، اما گرفتار جنگ و اشغال ...  بیشتر
واکنش به حضورقشون خارجی درایران (طی سال‌های 1329-1327ق./ 1289-1287ش./ 1911- 1909م.)
واکنش به حضورقشون خارجی درایران (طی سال‌های 1329-1327ق./ 1289-1287ش./ 1911- 1909م.)

فاطمه سهیلی؛ آسیه حسینی

دوره 18، شماره 71 ، تیر 1396، ، صفحه 95-120

چکیده
  نهضت مشروطه به عنوان نقطة عطفی در تاریخ ایران، جنبه‌های گوناگونی از زندگی سیاسی- اجتماعی وفرهنگی ایرانیان را تغییر داد؛ از آن جمله تحوّل درنگرش ایرانیان نسبت به نقش‌آفرینی و مشارکت در تعیین سرنوشت ...  بیشتر
سیمای چین بر اساس کتاب سلسله التواریخ
سیمای چین بر اساس کتاب سلسله التواریخ

بهرام امانی چاکلی؛ سیّده لیلا تقوی سنگدهی؛ سیّده زهرا موسوی

دوره 17، 68-69 ، مهر 1395، ، صفحه 99-117

چکیده
  اطلاعات تاریخی حکایت از روابط دیرین ایران و چین دارد. در دوره اسلامی، مسلمانان به دلایل مختلف از جمله بازرگانی از طریق خشکی و دریا راه چین را در پیش گرفته و برخی از آنها اقدام به ثبت مشاهدات خود از این ...  بیشتر
عناصر و مؤلفه‌های تأثیرگذار در روابط اقتصادی، بازرگانی و گردشگری دینی ایران و عراق (ناصرالدین شاه و عثمانی)
عناصر و مؤلفه‌های تأثیرگذار در روابط اقتصادی، بازرگانی و گردشگری دینی ایران و عراق (ناصرالدین شاه و عثمانی)

حسن دانایی‌فر

دوره 14، شماره 55 ، مهر 1392، ، صفحه 99-128

چکیده
  مناسبات دو کشور همجوار ایران و عراق (عثمانی) سابقه‌ای طولانی و چشمگیر دارد و ابعاد گوناگون آن در طول زمان از متغیرهای مختلف تأثیر می‌پذیرفته است. مقالة حاضر به بررسی تأثیر شماری متغیرها در روابط اقتصادی ...  بیشتر
واکاوی سفرنامه یوشیدا ماساهارو از منظر انحطاط‌شناسی ایران دورة قاجار*
واکاوی سفرنامه یوشیدا ماساهارو از منظر انحطاط‌شناسی ایران دورة قاجار*

مجید سلماسی

دوره 11، شماره 43 ، تیر 1389، ، صفحه 107-134

چکیده
  تبیین چیستی انحطاط ایران در دوره قاجار وشناخت اسباب و عوامل و یافتن چاره و سامان آن مهم‌ترین هدف این پژوهش و به باور نگارنده این سطور مهم‌ترین فایده تاریخی است که از آن می‌توان یاد کرد.یوشیدا ماساهارو ...  بیشتر
مناسبات سیاسی- اقتصادی ایران و آلمان در بحبوحه جنگ جهانیدوم با تکیه بر اسناد ایرانی
مناسبات سیاسی- اقتصادی ایران و آلمان در بحبوحه جنگ جهانیدوم با تکیه بر اسناد ایرانی

مرجان برهانی؛ حسین میرزایی

دوره 17، شماره 67 ، تیر 1395، ، صفحه 115-133

چکیده
  هر چند که پیشینة مناسبات ایران و آلمان به دوران قاجار بازمی‌گردد، اما آلمان، در دوران جنگ جهانی اول بود که توانست نفوذ خود را در ایران گسترش دهد و بر سرنوشت ایران، به خصوص در دو جنگ بین‌الملل مؤثر باشد. ...  بیشتر
مشایخ عرفانی در فرارودان
مشایخ عرفانی در فرارودان

علیرضا قیامتی

دوره 17، شماره 66 ، خرداد 1395، ، صفحه 140-150

چکیده
  فرهنگ و ادب فارسی همواره طلایه‌دار مهر و محبت بوده و در عرصة حکمت و تربیت انسانی، در کاروان شعر و ادب جهان سهمی شایسته داشته است. روح لطیف و بی بدیل عرفانی آن، زیباترین جلوه‌های انسانی و پسند‌یده‌های ...  بیشتر
گزارش‌های عثمان پاشا: روایتی ایدئولوژیک از کشمکش‌های صفوی ـ عثمانی
گزارش‌های عثمان پاشا: روایتی ایدئولوژیک از کشمکش‌های صفوی ـ عثمانی

رسول عربخانی

دوره 13، شماره 52.53 ، مهر 1391، ، صفحه 63-74

چکیده
  به استناد بسیاری از منابع تاریخی، کشمکش‌های سیاسی و نظامی ایران و عثمانی در عصر صفوی تحت تأثیر نگرش‌های ایدئولوژیک و مذهبی بود. در لابلای متون تاریخی به ویژه هنگام بیان لشکرکشی‌ها و جنگ‌های میان دولتین، ...  بیشتر
کارگزاری وزارت امور خارجه در کرمان و بلوچستان و تأمین منافع ایران
کارگزاری وزارت امور خارجه در کرمان و بلوچستان و تأمین منافع ایران

عبدالودود سپاهی

دوره 20، شماره 78 ، فروردین 1398، ، صفحه 81-97

چکیده
  بلوچستان در سراسر دورۀ قاجار عرصه تقابل سیاست‏های ایران و انگلیسی‏ها بود. بررسی منابع مختلف و به‏ویژه اسناد وزارت امور خارجه نشان می‏دهد که بخش مهمی از حوادث سیاسیِ بلوچستان در دورۀ قاجار یا در ...  بیشتر
سیاست خارجی ایران در دوره نخست‌وزیری هویدا
سیاست خارجی ایران در دوره نخست‌وزیری هویدا

سعید بشیری؛ مهدخت مسعودیان فر

دوره 18، شماره 70 ، خرداد 1396، ، صفحه 87-130

چکیده
  رفتار سیاست خارجی، واکنشی به محرک‌های داخلی و خارجی است که به‌صورت حلقه‌های یک زنجیر با هم ارتباط دارند. به سبب متغیرهای گوناگون و مؤثر در روند تصمیم‌گیری، نمی‌توان رفتار سیاست خارجی کشورها را به ...  بیشتر
بررسی گوشه‌هائی از سیاست‌های بانکداری بریتانیا در ایران و هند
بررسی گوشه‌هائی از سیاست‌های بانکداری بریتانیا در ایران و هند

زهرا علیزاده بیرجندی؛ زهرا نادی

دوره 13، شماره 50 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 91-113

چکیده
  مناسبات بریتانیا با شرق در حوزه­های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بروز پیدا کرد و شالوده­ این مناسبات بر محور حفظ منافع و حذف رقبای سیاسی از صحنه­ قدرت قرار داشت و در همین راستا، بریتانیا اهداف کلان ...  بیشتر
صادرات توتون در عصر پهلوی اول
صادرات توتون در عصر پهلوی اول

زهره شیرین‌بخش

دوره 12، شماره 45 ، دی 1389، ، صفحه 91-114

چکیده
  توتون و تنباکو در گذشته یکی از محصولات مهم صادراتی ایران به‌شمار می‌آمد و شرایط اقلیمی مساعد برای کشت این محصول در برخی نقاط ایران، زمینه را برای گسترش صنعت و تجارت توتون فراهم می‌ساخت. در دوره پهلوی ...  بیشتر