ترکیه عثمانی؛ مدخلی بر نگاه سفرنامه نویسان ایرانی روزگار قاجاریه
ترکیه عثمانی؛ مدخلی بر نگاه سفرنامه نویسان ایرانی روزگار قاجاریه

داریوش رحمانیان

دوره 13، شماره 52.53 ، مهر 1391، ، صفحه 29-36

چکیده
  در سده 19 میلادی، شمار قابل توجهی از ایرانیان به دلایل گوناگون به ترکیه عثمانی رفت و آمد داشتند و یا در آنجا مقیم بودند. در متون فارسی روزگار قاجاریه با انبوهی از داده‌های مربوط به ترکیه عثمانی روبرو هستیم ...  بیشتر
واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)
واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)

لاله عرفانی نمین؛ رضا شعبانی

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 33-56

چکیده
  منطقة تالش، در حدّ فاصل استان‌های گیلان و اردبیل، در ادوار تاریخی در تمکین از قدرت مرکزی فراز و نشیب‌هایی داشته و در تعیین مرزهای سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است. خوانین تالش از دورة کریم خان زند تا دورة ...  بیشتر
بررسی زمینه‌های شکل‌گیری شورش گئورگی ساآکادزه و تأثیر آن بر روابط ایران و عثمانی در دورة صفویه
بررسی زمینه‌های شکل‌گیری شورش گئورگی ساآکادزه و تأثیر آن بر روابط ایران و عثمانی در دورة صفویه

حمید اسدپور؛ هادی بیاتی؛ مهدی سنگ سفیدی

دوره 15، شماره 60 ، مهر 1393، ، صفحه 37-58

چکیده
  شورشی که در سال 1033ق. در اواخر زمامداری شاه عباس اول در ایالت گرجستان به سرکردگی موراوی به وقوع پیوست و تا دورة شاه صفی در 1044ق. طول کشید، در شمار کشمکش‌های نخبگان بر سر تصاحب قدرت سیاسی بود. موراوی با تحریک ...  بیشتر
مناسبات الوس جغتای و ایلخانان در عهد آباقا خان (680-663 ق.)
مناسبات الوس جغتای و ایلخانان در عهد آباقا خان (680-663 ق.)

محسن رحمتی؛ سمانه مرادی نژاد

دوره 13، شماره 50 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 41-68

چکیده
  از آنجا که قلمرو ایلخانان از دو سو با دیگر الوس‌های مغولی همسایه بود، مناسبات آنها با این الوس‌ها در تاریخ دوره حاضر از اهمیت فراوانی برخوردار است . در این میان، الوس جغتای به دلیل قرار گرفتن بر سر راه ...  بیشتر
نگاهی به انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی
نگاهی به انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی

امین آریان راد

دوره 18، شماره 70 ، خرداد 1396، ، صفحه 43-62

چکیده
  در فضای ملتهب پس از ورود نیروهای متفقین به ایران و استعفای رضاشاه، انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی، با هدف توسعة روابط فرهنگی و ایجاد حسن تفاهم و دوستی دو ملت در تهران برپا شد و به مرور شعبه­هایی ...  بیشتر
زمینه تاریخی و منطق راهبردی توسعه طلبی روسیه تزاری در قفقاز (سال‌های 1800-1550م.)
زمینه تاریخی و منطق راهبردی توسعه طلبی روسیه تزاری در قفقاز (سال‌های 1800-1550م.)

جواد مرشدلو

دوره 16، شماره 64 ، مهر 1394، ، صفحه 45-72

چکیده
  در سال‌های آغاز سدة نوزدهم میلادی، زمانی‌که پایه‌های دولت قاجار در ایران هنوز قوام نگرفته بود، روسیه تزاری تحت فرمان الکساندر یکم، گرجستان را به طور رسمی، تحت‌الحمایه و بخشی از امپراتوری خود اعلام ...  بیشتر
نقش گیلان در روابط خارجی ایران و روسیه نیمة نخست حکومت صفویه (1000-907ق.)
نقش گیلان در روابط خارجی ایران و روسیه نیمة نخست حکومت صفویه (1000-907ق.)

محمد شورمیج

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 45-63

چکیده
  نقش گیلان در روابط خارجی ایران با روسیه در دوره صفویه تا آغاز حکومت شاه عباس اول، موضوع بررسی پژوهش حاضر است و این منطقه به سبب موقعیت جغرافیایی در کنار دریای خزر و اهمیت تجاری آن‌، همواره مورد توجه بود. ...  بیشتر
رقابت بانک ملی ایران با بانک شاهنشاهی ایران و فرایند واگذاری امتیاز نشر اسکناس به ‌بانک ملی ایران (1313-1307ش.)
رقابت بانک ملی ایران با بانک شاهنشاهی ایران و فرایند واگذاری امتیاز نشر اسکناس به ‌بانک ملی ایران (1313-1307ش.)

مظفر شاهدی

دوره 21، شماره 83 ، تیر 1399، ، صفحه 45-70

چکیده
  بانکداری نوین در ایران با تأسیس بانک‌های خارجی آغاز شد. بانک شاهنشاهی ایران (1327- 1267ش./ 1948- 1888م.) و بانک استقراضی روس (1300- 1268ش./ 1921-1889م.) مهم‌ترین بانک‌های خارجی در ایران محسوب می‌شدند. بانک شاهنشاهی تا 1309ش./ ...  بیشتر
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی

نصراله پور محمدی املشی؛ ندا سنبلی

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 47-77

چکیده
  شاهراه­های آبی جهان از گذشته­های دور تاکنون مورد توجه بوده­اند و حکومت­های گوناگون سعی در نفوذ و تسلط بر آن و برقراری ارتباط با کشورهای همجوار مناطق فوق داشته­اند. یکی از این مناطق استراتژیک، ...  بیشتر
روابط ایران و مکزیک در دورة قاجاریه برپایة اسناد وزارت امور خارجه
روابط ایران و مکزیک در دورة قاجاریه برپایة اسناد وزارت امور خارجه

محمد چگینی

دوره 14، شماره 56 ، مهر 1392، ، صفحه 49-69

چکیده
  سابقة نخستین اقدام دولت ایران و مکزیک برای ایجاد روابط رسمی، به آغاز قرن بیستم میلادی باز می‌گردد. ایران و مکزیک، با وجود دوری بسیار، تصمیم گرفتند رابطة سیاسی برقرار کنند. در پی مذاکرات میان سفرای دو ...  بیشتر
نگاهی به تأسیس کنسولگری افغانستان در مشهد (چالش‌ها و عملکرد نخستین سرکنسول‌های افغان در سال‌های 1303-1301 ش.)
نگاهی به تأسیس کنسولگری افغانستان در مشهد (چالش‌ها و عملکرد نخستین سرکنسول‌های افغان در سال‌های 1303-1301 ش.)

علی نجف‌زاده

دوره 14، شماره 54 ، فروردین 1392، ، صفحه 49-74

چکیده
  ایران و افغانستان در دوره قاجار به عنوان دو دولت همجوار، مناسبات سیاسی خود را از زمان جنگ‌های هرات قطع کردند و سفارت و کنسولگری در قلمرو یکدیگر نداشتند. با این حال، افغان­ها تلاش کردند که در مشهد کنسولگری ...  بیشتر
شاهزاده ایران گرا؛ بررسی وضعیت گرجستان و نقش الکساندر میرزا در جنگ‌های ایران و روسیه
شاهزاده ایران گرا؛ بررسی وضعیت گرجستان و نقش الکساندر میرزا در جنگ‌های ایران و روسیه

گودرز رشتیانی

دوره 11، شماره 42 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 49-79

چکیده
  یکی از موضوعات مورد توجه در جنگ‌های ایران و روسیه، وضعیت داخلی گرجستان و گرایش برخی از مردم و شاهزادگان گرجی به اعاده حاکمیت ایران بر این منطقه و مقابله با سیطره روسیه است که در منابع روسی به آن توجهی ...  بیشتر
مناسبات ایرانِ عصر افشاریه با قدرت‌های خارجی در خلیج فارس
مناسبات ایرانِ عصر افشاریه با قدرت‌های خارجی در خلیج فارس

حمید اسدپور؛ حسین اسکندری

دوره 19، شماره 73 ، دی 1396، ، صفحه 51-70

چکیده
  خلیج فارس به عنوان یک شاهراه تجاری مهم است که در طول تاریخ، نقطه اتصال بسیاری از اقوام بود. تأثیر این پدیده جغرافیایی و پیوند آن با مسائل ایران به صورتی است که هر گاه روند تجاری ایران در خلیج فارس از ساختار ...  بیشتر
بررسی گفتمان سفرنامه‌های آغازِ دوره قاجار و تأثیر آنان بر نوخواهی عصر ناصری
بررسی گفتمان سفرنامه‌های آغازِ دوره قاجار و تأثیر آنان بر نوخواهی عصر ناصری

سجاد جمشیدیان؛ علی آرامشی نیا

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 51-78

چکیده
  همزمان با فرمانروایی قاجارها بر ایران و گسترش ارتباط میان ایرانیان و سایر نقاط دنیا و نیز آشنایی آنان با اصول جدید تمدنی و رویارویی نخبگان و جهانگردان ایرانی با مدرنیته و پدید آمدن گفتمان جدید فکری و ...  بیشتر
درآمدی تحلیلی بر: پول‌، پیدایش بانک‌ها و تأثیر آن بر اقتصاد و تجارت در عصر قاجار (با تکیه بر فعالیت‌‌های بانکداری روس و انگلیس در ایران
درآمدی تحلیلی بر: پول‌، پیدایش بانک‌ها و تأثیر آن بر اقتصاد و تجارت در عصر قاجار (با تکیه بر فعالیت‌‌های بانکداری روس و انگلیس در ایران

سیّدرحمان‌ حسنی

دوره 12، شماره 48 ، مهر 1390، ، صفحه 51-78

چکیده
  یکی از مباحث اساسی در اقتصاد هرکشوری پول، مسکوکات و بانک است. این مهم بی‌تردید با توجه به جایگاه آن در اقتصاد و تجارت عصر قاجار قابل تعمق و ملاحظه است. از یک سو، نامشخص بودن وضعیت پول و مسکوکات ایران و ...  بیشتر
بیماری تیفوس، پیامد وقوع و گسترش جنگ جهانی دوم در ایران
بیماری تیفوس، پیامد وقوع و گسترش جنگ جهانی دوم در ایران

مرتضی دهقان‌نژاد؛ الهام لطفی

دوره 12، شماره 45 ، دی 1389، ، صفحه 51-67

چکیده
  گسترش دامنه جنگ جهانی دوم به ایران و ورود قوای متفقین در سحرگاه سوم شهریور1320ش. به کشور، آثار و نتایج سوئی باقی گذاشت و مردم ایران را با مشکلات و سختی­های بسیاری همچون ناامنی، قحطی و شیوع بیماری­های ...  بیشتر
خلیج‌فارس در برشی تاریخی از کتاب ‌‌‌‌‌‌ های قرن ۱۹ میلادی کتابخانه کنگره آمریکا
خلیج‌فارس در برشی تاریخی از کتاب ‌‌‌‌‌‌ های قرن ۱۹ میلادی کتابخانه کنگره آمریکا

احمدرضا متولی؛ عباس بوری

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 51-79

چکیده
   چکیدهنام خلیج‌فارس در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه گردیده که غیرواقعی و بیشتر بر اساس احساسات سیاسی ناشی از عصبیت‌های قومی و دور از واقعیت‌های تاریخی بوده است. نویسندگان در پژوهش خود، ...  بیشتر
سفرا در دربار مغولان و ایلخانان ( آداب و تشریفات)
سفرا در دربار مغولان و ایلخانان ( آداب و تشریفات)

علیرضا اشتری تفرشی؛ مهدی بیگدلو

دوره 16، شماره 61 ، دی 1393، ، صفحه 53-71

چکیده
  سفارت در دورة مغولی و ایلخانی، آداب و رسوم ویژه‌ داشت که می‌توان آنها را در آداب انتخاب، ارسال و نحوه ارائه پیام دسته‌بندی کرد. برخی از آداب پذیرش سفیران از رسوم مغولی سرچشمه می‌گرفت؛ مانند سپردن گروگان ...  بیشتر
روابط ایلخانان با خوانین دشت قبچاق
روابط ایلخانان با خوانین دشت قبچاق

ابوالفضل رضوی

دوره 12، شماره 46 ، فروردین 1390، ، صفحه 53-79

چکیده
  مبهم‌ بودن وضعیت ایران در تقسیم امپراتوری چنگیزی و پیدایش اولوس‌های چهارگانۀ مغولی، ادعاها و رقابت­هایی را بر سر تسلط بر این منطقه در پی داشت که مهم­ترین نمودهای آن در مناسبات میان فرمانروایان اولوس ...  بیشتر
بررسی فعالیت تجارتخانه هوفمان در مشهد (دوره قاجار) با تکیه بر اسناد آرشیو وزارت ‌امور خارجه
بررسی فعالیت تجارتخانه هوفمان در مشهد (دوره قاجار) با تکیه بر اسناد آرشیو وزارت ‌امور خارجه
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 53-78

چکیده
  مشهد به عنوان مرکز ایالت خراسان در دوره قاجار، از نظر اقتصادی و تجاری اهمیت خاصی داشت، تا آنجا که می‌توان آن شهر را به عنوان بارانداز بزرگی در شمال شرق برای واردات و صادرات کالا به‌شمار آورد. موقعیت شهر ...  بیشتر
خاندان دولتشاهی در مواجهه با عثمانی
خاندان دولتشاهی در مواجهه با عثمانی

ابراهیم خاکسار؛ علی اکبر کجباف

دوره 16، شماره 63 ، تیر 1394، ، صفحه 55-76

چکیده
  درگیری‌های مرزی میان ایران و عثمانی در دورة صفویه به اوج رسید و با فراز و نشیب‌های بسیار، در دورة قاجار به انعقاد دو عهدنامة ارزنة الروم منتهی شد. هنگام درگیری ایران در جبهة شمالی با روسیه، عثمانی نیز ...  بیشتر
جنگ جهانی اول در اشعار سیاسی شوریده شیرازی
جنگ جهانی اول در اشعار سیاسی شوریده شیرازی

جلیل قصابی گزکوه؛ هادی وکیلی

دوره 15، 58-59 ، فروردین 1393، ، صفحه 55-75

چکیده
   با آغاز جنگ جهانی اول در سال1332 ق./1914 م.، گر چه دولت ایران اعلام بیطرفی کرد، اما دولت‌های متخاصم موضع ایران را نادیده گرفتند. جنگ جهانی بازتاب چشمگیری در ادبیات ایران، به ویژه شعر یافت و بیشتر شاعران ...  بیشتر
بررسی تحلیلی- سندی علل مهاجرت دسته جمعی اهالی بنادر کلات و گرزه از ولایت شیبکوه لنگه به عُمّانات(1316-1315ش)
بررسی تحلیلی- سندی علل مهاجرت دسته جمعی اهالی بنادر کلات و گرزه از ولایت شیبکوه لنگه به عُمّانات(1316-1315ش)

علی بحرانی پور

دوره 12، شماره 47 ، تیر 1390، ، صفحه 55-75

چکیده
  مردم سواحل و بنادر شمالیِ خلیج فارس از دیرباز روابط تنگاتنگ و حتی پیوندهای خویشاوندی با سواحل جنوبی آن به ویژه با عُمانات داشته‌اند. این امر در روزگار حاکمیت نظام ممالک محروسه در دوره قاجار- گونه‌ای ...  بیشتر
روند استقرار اعراب در کرانه‌های دریای پارس (مرحلة گذار از ساسانی به عصر اسلامی)
روند استقرار اعراب در کرانه‌های دریای پارس (مرحلة گذار از ساسانی به عصر اسلامی)

چمنکار محمد جعفر

دوره 17، شماره 65 ، دی 1394، ، صفحه 57-77

چکیده
  هم زمان با توسعة قدرت ساسانیان، روند انتقال و مهاجرت اعراب از سرزمین عربستان به عمان به تدریج افزایش یافت. در دوران فترت و ضعف پادشاهان ساسانی که از مرگ شاهپور اول (272 میلادی) تا جلوس شاهپور دوم (310 میلادی)، ...  بیشتر
روابط تجاری ایران و روسیه در دوره دوم حکومت صفویه (1135-996ق./1723-1588م.)
روابط تجاری ایران و روسیه در دوره دوم حکومت صفویه (1135-996ق./1723-1588م.)

محمد علی رنجبر؛ علی توکلیان؛ احمد موسوی

دوره 13، شماره 51 ، تیر 1391، ، صفحه 57-78

چکیده
  روابط سیاسی و بازرگانی ایران با کشورهاى اروپایى و برخی کشورهاى همسایه از عصر صفوى قوت گرفت. دولت روسیه نیز با اهداف سیاسی و تجاری باب روابط را با دولت صفویه گشود و راه‌های شمالی امکانات فراوانی را برای ...  بیشتر