ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی
ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی

جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 27-58

چکیده
  در زمامداری شاه سلطان­ حسین صفوی (1135-1105ق./ 1722-1694م.) حاکمیت ایران بر خلیج فارس و جزایر و بنادر کرانه شمالی آن دستخوش ناپایداری‌هایی شد که از یک­سو، رقابت شرکت­های هند شرقی اروپایی آن را تشدید کرد و ...  بیشتر
بررسی جایگاه خلیج فارس در سیاست خارجی منطقه‌ای ایالات متحده آمریکا با محوریت نقش ایران (سال‌های 1357-1348ش.)
بررسی جایگاه خلیج فارس در سیاست خارجی منطقه‌ای ایالات متحده آمریکا با محوریت نقش ایران (سال‌های 1357-1348ش.)

تارا جهانگیری

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 119-138

چکیده
  با اعلام خروج نیروهای انگلستان از شرق سوئز و خلیج فارس در سال 1347ش.، آمریکا پس از جنگ جهانی دوم به‌عنوان ابرقدرت غرب به‌تدریج نفوذ خود را در منطقه خلیج فارس گسترش داد تا از توسعه نفوذ شوروی در منطقه جلوگیری ...  بیشتر
ارزیابی شرکت هند شرقی بریتانیا از تجارت در خلیج ‌فارس دهة آغازین قرن سیزدهم هجری قمری
ارزیابی شرکت هند شرقی بریتانیا از تجارت در خلیج ‌فارس دهة آغازین قرن سیزدهم هجری قمری

صفورا برومند

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 37-56

چکیده
  در دهة آغازین سدة سیزدهم هجری قمری/ دهة پایانی سدة هجدهم میلادی، حجم درخور توجهی از کالاهای ضروری منطقه و بین‌الملل در محدودة آبی و خاکی خلیج فارس ارائه و مبادله می‌شد. از سوی دیگر، هرگونه عاملی که به ...  بیشتر
جایگاه اقتصادی بندرهای هلنیستی کرانه شمالی خلیج فارس در دوره سلوکی
جایگاه اقتصادی بندرهای هلنیستی کرانه شمالی خلیج فارس در دوره سلوکی

حمیدرضا پاشازانوس؛ میلاد جعفری گاوزن

دوره 22، شماره 85 ، دی 1399، ، صفحه 3-24

چکیده
  آب‌های آزاد، شریان‌های تجاری حکومت‌ها برای تأمین نیازهای خود از سایر سرزمین‌های دوردست هستند. جایگاه خلیج فارس در جوار مراکز تمدنی دوران باستان سبب شد تا نظارت بر این آبراهه استراتژیک از جمله اولویت‌های ...  بیشتر
خلیج‌فارس در برشی تاریخی از کتاب ‌‌‌‌‌‌ های قرن ۱۹ میلادی کتابخانه کنگره آمریکا
خلیج‌فارس در برشی تاریخی از کتاب ‌‌‌‌‌‌ های قرن ۱۹ میلادی کتابخانه کنگره آمریکا

احمدرضا متولی؛ عباس بوری

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 51-79

چکیده
   چکیدهنام خلیج‌فارس در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه گردیده که غیرواقعی و بیشتر بر اساس احساسات سیاسی ناشی از عصبیت‌های قومی و دور از واقعیت‌های تاریخی بوده است. نویسندگان در پژوهش خود، ...  بیشتر
الگوی سیاست خارجی انگلیس در خلیج فارس (قرون هجدهم و نوزدهم میلادی)
الگوی سیاست خارجی انگلیس در خلیج فارس (قرون هجدهم و نوزدهم میلادی)

سید داوود آقائی؛ کاظم شریف‌کاظمی

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 99-121

چکیده
  امپراتوری بریتانیا طی چند قرن از آغاز قرن هفدهم تا پایان قرن بیستم میلادی، قدرت برتر در خلیج فارس بود. انگلیس برای حفظ برتری قدرت و منافع خود در منطقه از هیچ کوششی فروگذاری نمی‌کرد و برای تأمین این اهداف، ...  بیشتر
بحرین در آغاز عصر ناصری (بررسی و تصحیح رساله احوالات جزیرۀ بحرین)
بحرین در آغاز عصر ناصری (بررسی و تصحیح رساله احوالات جزیرۀ بحرین)

محمدحسن رازنهان؛ محمدحسین سلیمانی؛ مهران رضایی

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 137-157

چکیده
  دولت ایران در دورۀ ناصری، آشکارا پیرامون مسالۀ بحرین به تکاپوهای سیاسی و مکاتبه با دولت‌های ستیزه‌جو پرداخت؛ اما در پنهان، راهبردها و گزینه‌های دیگری را نیز بررسی می‌کرد. پژوهش حاضر بر پایۀ دست‌نوشته‌ای ...  بیشتر
مناسبات ایرانِ عصر افشاریه با قدرت‌های خارجی در خلیج فارس
مناسبات ایرانِ عصر افشاریه با قدرت‌های خارجی در خلیج فارس

حمید اسدپور؛ حسین اسکندری

دوره 19، شماره 73 ، دی 1396، ، صفحه 51-70

چکیده
  خلیج فارس به عنوان یک شاهراه تجاری مهم است که در طول تاریخ، نقطه اتصال بسیاری از اقوام بود. تأثیر این پدیده جغرافیایی و پیوند آن با مسائل ایران به صورتی است که هر گاه روند تجاری ایران در خلیج فارس از ساختار ...  بیشتر
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی

نصراله پور محمدی املشی؛ ندا سنبلی

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 47-77

چکیده
  شاهراه­های آبی جهان از گذشته­های دور تاکنون مورد توجه بوده­اند و حکومت­های گوناگون سعی در نفوذ و تسلط بر آن و برقراری ارتباط با کشورهای همجوار مناطق فوق داشته­اند. یکی از این مناطق استراتژیک، ...  بیشتر
خلیج ‌فارس و رویکرد سفرنامه‌های خارجی عهد قاجار
خلیج ‌فارس و رویکرد سفرنامه‌های خارجی عهد قاجار

عبدالله متولی؛ ساره مشهدی میقانی

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 79-106

چکیده
  نقش خلیج ‌فارس در تعاملات جهانی موجب شده است تا همیشه به عنوان نقطه‌ای کانونی توجه قدرت‌های فرامنطقه‌ای را جلب کند. نفوذ این قدرت­ها در این منطقه، از قرن شانزدهم میلادی به سبب اهمیت تجاری خلیج فارس ...  بیشتر
بررسی روابط بومیان و نخستین فرنگیان در خلیج فارس
بررسی روابط بومیان و نخستین فرنگیان در خلیج فارس

صغری دمیرچی‌لو

دوره 16، شماره 64 ، مهر 1394، ، صفحه 25-44

چکیده
  خلیج فارس از گذشته‌های بسیار دور تاکنون، به سبب شبکه‌ای درهم تنیده از پیوندهای اقتصادی و اجتماعی، همواره ویژگی خاصی داشته است. بررسی پیشینه روابط ساکنان این منطقه با فرنگیان، افزون بر آنکه بخش قابل ...  بیشتر
نقش‌ دولت پهلوی دوم در امنیت خلیج فارس و دریای عمان
نقش‌ دولت پهلوی دوم در امنیت خلیج فارس و دریای عمان

چمنکار محمد جغفر

دوره 14، شماره 54 ، فروردین 1392، ، صفحه 101-121

چکیده
  با تحکیم دولت پهلوی دوم، زمینه‌های تدریجی برای افزایش نقش‌آفرینی امنیتی در سرحدات خلیج فارس و دریای عمان مهیا گردید. توسعه نقش‌آفرینی ایران در منطقه خلیج فارس در دهه 50 شمسی روند شتابانی به خود گرفت ...  بیشتر
اهمیت خلیج‌فارس و تلاش برای جعل نام جدید
اهمیت خلیج‌فارس و تلاش برای جعل نام جدید

جهانبخش ثواقب

دوره 13، شماره 51 ، تیر 1391، ، صفحه 1-18

چکیده
  خلیج‌فارس یکی از آبراهه‌های مهم با شهرت جهانی است که از دیر‌باز به لحاظ موقعیت جغرافیایی، سیاسی، نظامی و اقتصادی از اهمیت سوق‌الجیشی برخوردار بوده است. این آبراهه کانون تحولات عمده‌ای بود که از سده‌ ...  بیشتر
چالش‌های ایران و عثمانی در خلیج فارس از شاه عباس تا سقوط صفویه
چالش‌های ایران و عثمانی در خلیج فارس از شاه عباس تا سقوط صفویه

نصراله پور محمدی املشی؛ ندا سنبلی

دوره 13، شماره 50 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 1-25

چکیده
  دور زدن دماغه امید نیک توسط اروپائیان و ورودشان به آب‌های اقیانوس هند، دریای سرخ دریای عمان و خلیج فارس سبب رویاروئی آ‌نها با فرمانروایان منطقه­ای شد، زیرا ورود آنها سیستم سنتی تجارت را مختل ­کرد. ...  بیشتر
اهمیت جزیره کیش در بازرگانی خلیج فارس و دریای عمان عصر مغول
اهمیت جزیره کیش در بازرگانی خلیج فارس و دریای عمان عصر مغول

چمنکار محمد جغفر

دوره 13، شماره 49 ، دی 1390، ، صفحه 59-84

چکیده
  جزیره کیش با حاکمیت ملوک محلی بنی قیصربه عنوان مرکز بازرگانی خلیج فارس در عصر مغول محسوب می‌شد و تحولات آن همواره بر مناطق پیرامونی و ماورای منطقه‌ای تأثیرگذار بود. هدف از این نوشتار بررسی دگرگونی‌های ...  بیشتر
بررسی تحلیلی- سندی علل مهاجرت دسته جمعی اهالی بنادر کلات و گرزه از ولایت شیبکوه لنگه به عُمّانات(1316-1315ش)
بررسی تحلیلی- سندی علل مهاجرت دسته جمعی اهالی بنادر کلات و گرزه از ولایت شیبکوه لنگه به عُمّانات(1316-1315ش)

علی بحرانی پور

دوره 12، شماره 47 ، تیر 1390، ، صفحه 55-75

چکیده
  مردم سواحل و بنادر شمالیِ خلیج فارس از دیرباز روابط تنگاتنگ و حتی پیوندهای خویشاوندی با سواحل جنوبی آن به ویژه با عُمانات داشته‌اند. این امر در روزگار حاکمیت نظام ممالک محروسه در دوره قاجار- گونه‌ای ...  بیشتر
واکاوی مهاجرت آل‌عتوب به خلیج فارس و تسلط بر بحرین (1129-1196ق/1716-1783م)
واکاوی مهاجرت آل‌عتوب به خلیج فارس و تسلط بر بحرین (1129-1196ق/1716-1783م)

مرتضی دهقان نژاد؛ مرتضی دهقان نژاد

دوره 12، شماره 46 ، فروردین 1390، ، صفحه 81-106

چکیده
  با مرگ کریم‌خان زند به سال 1193ق/1779م، فتنه و آشوب سراسر ایران را فرا گرفت. بنابراین از تسلط و اقتدار ایران بر خلیج فارس و سواحل آن کاسته شد. از سوی دیگر، آل‌عتوب، از قبایل ساکن در جنوب شرقی عربستان، به عللی ...  بیشتر
روابط کارگزاران ایران و حکومت انگلیس در خلیج فارس (نمونه موردی: حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، 1325- 1274ق./ 1907- 1856م.)
روابط کارگزاران ایران و حکومت انگلیس در خلیج فارس (نمونه موردی: حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، 1325- 1274ق./ 1907- 1856م.)

مسعود زمانی

دوره 12، شماره 45 ، دی 1389، ، صفحه 69-90

چکیده
  اروپاییان در قرن نوزدهم به علت پیشرفت‌های نظامی، اقتصادی و علمی بازیگران اصلی صحنه جهانی محسوب می‌شدند که انگلستان از جمله مهم‌ترین این قدرت‌ها بود. این کشور، همزمان با دوران قاجاریه در منطقه خلیج ...  بیشتر
فراز و نشیب روابط خارجی کریم خان زند با انگلستان
فراز و نشیب روابط خارجی کریم خان زند با انگلستان

مهدی ابراهیمی؛ احمد موسوی

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1389، ، صفحه 1-31

چکیده
  افتتاح تجارتخانه در بوشهر به سال 1763م. توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، مقدمه ایجاد روابط ایران و انگلستان در دوره زندیه است. در این مقطع تاریخی، گذشته از عامل تجارت، لزوم ایجاد امنیت در سواحل جنوبی و منطقه ...  بیشتر
نگاهی به تجارت غلامان و کنیزان آفریقایی در عصر قاجار
نگاهی به تجارت غلامان و کنیزان آفریقایی در عصر قاجار

نرگس علی پور

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1389، ، صفحه 99-124

چکیده
  با شروع حکومت‌ قاجار در ایران که طی آن تغییراتی در مرزهای جغرافیایی ایجاد شد ـ از بین رفتن حاکمیت ایران بر منطقة قفقاز توسط روس‌ها ـ ورود غلامان وکنیزان سفید به ایران کاهش یافت. به جای آن، تعداد زیادی ...  بیشتر
تجارت و قاچاق اسلحه توسط افغان‌ها در خلیج فارس و اقدامات انگلستان در جلوگیری از آن سال‌های 1332ـ1315ق. /1914ـ1897م
تجارت و قاچاق اسلحه توسط افغان‌ها در خلیج فارس و اقدامات انگلستان در جلوگیری از آن سال‌های 1332ـ1315ق. /1914ـ1897م

مرتضی نورائی؛ زهرا رضایی

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1389، ، صفحه 151-178

چکیده
  در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، از طوایفی که در تجارت اسلحه در خلیج فارس نقش داشتند، افغان‌ها و شماری از جماعت بلوچ بودند. در ابتدا، واسطه این تجارت افغان‌ها بودند، اما با گسترش اقدامات انگلستان ...  بیشتر