تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی
تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی

جهانبخش ثواقب؛ ظریفه کاظمی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 25-64

چکیده
  حکومت شیعه  صفوی در سده دهم قمری/ شانزدهم میلادی، در مجاورت حکومت 200 ‌ساله عثمانی و حکومت تازه‌تأسیس اوزبکان که هر دو سنی‌مذهب بودند، تشکیل شد. سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول (930-907ق./ 1524-1501م.) بر مبنای گسترش ...  بیشتر
ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی
ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی

جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 27-58

چکیده
  در زمامداری شاه سلطان­ حسین صفوی (1135-1105ق./ 1722-1694م.) حاکمیت ایران بر خلیج فارس و جزایر و بنادر کرانه شمالی آن دستخوش ناپایداری‌هایی شد که از یک­سو، رقابت شرکت­های هند شرقی اروپایی آن را تشدید کرد و ...  بیشتر
نمودهای روابط فرهنگی و هنری ایران و اروپا در عصر صفویه
نمودهای روابط فرهنگی و هنری ایران و اروپا در عصر صفویه

جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 3-36

چکیده
  گزارش­های سیاحان اروپایی این نکته را آشکار می­سازد که در خلال تماس­های دیپلماتیک و روابط تجاری ایران و غرب در عصر صفویه، مراودات فرهنگی و هنری نیز رخ داده که البته دامنه آن گسترده نبوده است. این ...  بیشتر
 نقش نظامیان در سیاست خارجی شاه اسماعیل اول صفوی
 نقش نظامیان در سیاست خارجی شاه اسماعیل اول صفوی

جهانبخش ثواقب؛ علی خورسندی

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 85-108

چکیده
  نقش تاریخی نظامیان در به‌قدرت‌رساندن خاندان‌های حکومتگر و همچنین ثبات‌بخشی به نظام‌های سیاسی در برابر تهدیدهای درونی و بیرونی، اهمیت و جایگاه آنان را به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی ساختار سیاسی ...  بیشتر
 بررسی روابط شاه اسماعیل صفوی با حاکم امارت‌ ذوالقدر
 بررسی روابط شاه اسماعیل صفوی با حاکم امارت‌ ذوالقدر

رضا دشتی

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 3-21

چکیده
  دوره صفویه به لحاظ روابط خارجی، بدون شک از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران است. ﺳﺎبقه ﺗﺎرﯾﺨﯽ روابط ﻣﯿﺎن خاندان صفوی با ایلات ذوالقدر به دوره شیخ جنید و شیخ حیدر صفوی بازمی‌گردد. با تأسیس سلسله صفوی و ...  بیشتر
ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن
ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن

رادولف متی

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 87-118

چکیده
  مهاجرت ارامنه به ایران از اوایل قرن هفدهم میلادی به تغییرات بسیاری در جامعه مسلمان ایران منجر گردید. در درازمدت، این مهاجران از بنیان، ترکیب تشکیلات اداری و نظامی نخبگان دولت صفوی را تغییر دادند و همچنین ...  بیشتر
افشارها و منازعات ایران و اوزبکان در عصر صفوی
افشارها و منازعات ایران و اوزبکان در عصر صفوی

محسن رحمتی؛ علی قربانی امیرآبادی

دوره 21، شماره 83 ، تیر 1399، ، صفحه 25-44

چکیده
  هم‌زمان با پیدایش دولت شیعی‌مذهب صفوی، اوزبکان حنفی‌مذهب نیز با کنارزدن سلاطین تیموری بر ماوراءالنهر مسلط شدند. علاوه بر اختلاف مذهبی آن‌ها با صفویه، دعاوی هر دو طرف بر تملک خراسان، به منازعات دامنه‌دار ...  بیشتر
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی

محمد علی پرغو؛ ندا سنبلی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 57-84

چکیده
  نزاع­های طولانی سیاسی- نظامی میان ایران و عثمانی در اوایل دوره صفویه، لطمه‌هایی به تجارت دو کشور وارد کرد و حجم آن را کاهش داد. اما پیشینهطولانی روابط تجاری چنان بود که این نزاع­ها نیز نمی­توانست ...  بیشتر
ابریشم‌های درباری (پارچه‌های ابریشم صفوی در مجموعه‌های ژاپنی
ابریشم‌های درباری (پارچه‌های ابریشم صفوی در مجموعه‌های ژاپنی

آبه کاتس؛ محمد چگینی

دوره 21، شماره 81 ، دی 1398، ، صفحه 125-144

چکیده
  وجود آثار تاریخی مربوط به دوره صفویه در موزه­ها و مجموعه­های اشراف ژاپنی حکایت از برقراری رابطه غیرمستقیم بین دو کشور ایران و ژاپن در قرن هفدهم میلادی دارد. هدف مقاله حاضر، بررسی مصداقی برخی منسوجات، ...  بیشتر
رویارویی ساحل‌نشینان مکران و صفویه با پرتغالی‌ها
رویارویی ساحل‌نشینان مکران و صفویه با پرتغالی‌ها

عبداله صفرزائی

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 107-126

چکیده
  هم­زمان با روی کار آمدن صفویان در ایران، استعمارگران پرتغالی بر بخش­هایی ازسواحل و جزایر جنوبی ایران استقرار یافتند. با توجه به شرایط منطقه­ای و جهانی آن روزگار، این مسأله منجر به مناسباتی چندجانبه ...  بیشتر
ریشه‌های کاپیتولاسیون در ایرانِ پیش از عهد قاجاریه
ریشه‌های کاپیتولاسیون در ایرانِ پیش از عهد قاجاریه
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 79-98

چکیده
  پیش از دوره قاجار و به‌ویژه دوره صفویه، خصومت با عثمانی، وجود کشورهای استعمارگر مانند پرتغال در خلیج فارس و ضعف نیروی دریایی از یک سو و همچنین توسعه‌طلبی عثمانی در اروپا و نیاز اروپائیان به متحدی برای ...  بیشتر
آتش و باروت در هنر و دیپلماسی شاهان صفوی
آتش و باروت در هنر و دیپلماسی شاهان صفوی

گالینا لاسیکووا؛ فرزاد سلیمی فر

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 117-147

چکیده
  در مقاله حاضر، نقوش بافته‌شده بر پارچه‌های نفیس صفوی در قالب تاریخی مرتبط بررسی خواهد شد و بر این پایه، صفویان در مذاکرات‌ خود به منظور تأمین سلاح گرم برای ایران، به افسانة کشف آتش به دست هوشنگ‌شاه ...  بیشتر
مناسبات دین و دولت و تکوین شالودۀ روابط خارجی ایران با عثمانی(1135- 907ق./ 1722-1502م.)
مناسبات دین و دولت و تکوین شالودۀ روابط خارجی ایران با عثمانی(1135- 907ق./ 1722-1502م.)

علی منوّری

دوره 19، شماره 73 ، دی 1396، ، صفحه 71-103

چکیده
  درک روابط خارجی کنشگران در جامعۀ بین­المللی جز در سایۀ شناخت پویش­های محیط داخلی آنها امکان‌پذیر نیست. از این نظر، ایجاد حکومتی یکپارچه در ایران، پس از گذشت چند قرن از استقرار دین اسلام در این سرزمین ...  بیشتر
حکومت هفتاد ساله آل افراسیاب بر بصره و چالش ایران و عثمانی برای تصرف آن شهر در دورۀ صفوی (1078- 1005ق.)
حکومت هفتاد ساله آل افراسیاب بر بصره و چالش ایران و عثمانی برای تصرف آن شهر در دورۀ صفوی (1078- 1005ق.)

غلامحسین نظامی

دوره 19، شماره 73 ، دی 1396، ، صفحه 105-120

چکیده
  بندر بصره در اوایل سال­های فتوح برای ساماندهی و ارسال سپاه به نواحی شرق خلافت ایجاد شد. پس از آن، موقعیت خاص این شهر، موجب اهمیت اقتصادی‌اش گردید. با سقوط خلافت عباسی (616 ق.) منطقه بین‌النهرین و بندر ...  بیشتر
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی
اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی

نصراله پور محمدی املشی؛ ندا سنبلی

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 47-77

چکیده
  شاهراه­های آبی جهان از گذشته­های دور تاکنون مورد توجه بوده­اند و حکومت­های گوناگون سعی در نفوذ و تسلط بر آن و برقراری ارتباط با کشورهای همجوار مناطق فوق داشته­اند. یکی از این مناطق استراتژیک، ...  بیشتر
صفویه، راه‌های حج و حجاج ماورا ءالنهر (سال‌های 1038- 907ق./ 1629- 1501م.)
صفویه، راه‌های حج و حجاج ماورا ءالنهر (سال‌های 1038- 907ق./ 1629- 1501م.)

زینت تاج علی

دوره 18، شماره 71 ، تیر 1396، ، صفحه 51-67

چکیده
  در اغلب پژوهش‌ها، با استناد به منابع رسمی و مکاتباتهمسایه‌های شرق و غرب(شیبانیان و عثمانی)، صفویه را موجب بسته شدن راه‌های حج بر روی زائران ماوراءالنهر و مناطق داخلی ایران دانسته‌اند. در مقالة حاضر، ...  بیشتر
مناسبات صفویه با عثمانی در زمان شاه طهماسب اول
مناسبات صفویه با عثمانی در زمان شاه طهماسب اول

حسن قریشی کربن؛ مرضیه برزن

دوره 17، شماره 65 ، دی 1394، ، صفحه 79-106

چکیده
  عوامل متنوعی در بی‌ثباتیِ روابط ایران و عثمانی نقش داشته‌اند. مناسبات ایران و عثمانی در دورة شاه طهماسب با کشمکش و درگیری همراه بوده است. سلطان سلیمان قانونی با استفاده از مسائل داخلی ایران، چند بار ...  بیشتر
بررسی روابط تجاری ایران و گورکانیان هند در دورة شاه عباس دوم صفوی (1077- 1052 ق.)
بررسی روابط تجاری ایران و گورکانیان هند در دورة شاه عباس دوم صفوی (1077- 1052 ق.)

علی اکبر کجباف؛ محسن شانه ای

دوره 17، شماره 65 ، دی 1394، ، صفحه 107-124

چکیده
  همزمان با گسترش روابط سیاسی میان ایران و گورکانیان هند، روابط تجاری نیز آغاز شد. روابط در آغاز محدود بود و شاه عباس از حضور بازرگانان هندی در ایران جلوگیری می‌کرد. بنابراین، حجم مبادلة کالا بین دو کشور ...  بیشتر
نقش سیاسی ـ نظامی ایلات و طوایف کرمانشاهان در روابط ایران و عثمانی از دورة شاه طهماسب دوم صفوی تا پایان دورة کریم خان زند
نقش سیاسی ـ نظامی ایلات و طوایف کرمانشاهان در روابط ایران و عثمانی از دورة شاه طهماسب دوم صفوی تا پایان دورة کریم خان زند

ناهید کشتمند؛ فریبرز ویسی قلعه گلینه

دوره 17، شماره 65 ، دی 1394، ، صفحه 125-145

چکیده
  روابط ایران و عثمانی در سال‌های 1193-1142ق. روند پر فراز و نشیبی داشت. در این سال‌ها، که با دورة قدرت نادر شاه افشار آغاز می‌شود و با مرگ کریم خان زند پایان می‌پذیرد، روابط دو کشور، بیشتر در جنگ و درگیری گذشت؛ ...  بیشتر
روابط ایران و روسیه در دوره صفویه طی سال‌های 1100-1080ق.
روابط ایران و روسیه در دوره صفویه طی سال‌های 1100-1080ق.

علیرضا کریمی

دوره 15، شماره 60 ، مهر 1393، ، صفحه 25-36

چکیده
   بنا بر نشانه‌های گوناگون، در تاریخ ایران عصر صفوی سال‌های 1100 – 1080ق. متفاوت می‌نماید. یکی از آن نشانه‌ها، اتخاذ سیاست خارجی منطقی و دوراندیشانه از سوی دولت وقت است. از آن جمله، گسترش مناسبات سیاسی ...  بیشتر
بررسی زمینه‌های شکل‌گیری شورش گئورگی ساآکادزه و تأثیر آن بر روابط ایران و عثمانی در دورة صفویه
بررسی زمینه‌های شکل‌گیری شورش گئورگی ساآکادزه و تأثیر آن بر روابط ایران و عثمانی در دورة صفویه

حمید اسدپور؛ هادی بیاتی؛ مهدی سنگ سفیدی

دوره 15، شماره 60 ، مهر 1393، ، صفحه 37-58

چکیده
  شورشی که در سال 1033ق. در اواخر زمامداری شاه عباس اول در ایالت گرجستان به سرکردگی موراوی به وقوع پیوست و تا دورة شاه صفی در 1044ق. طول کشید، در شمار کشمکش‌های نخبگان بر سر تصاحب قدرت سیاسی بود. موراوی با تحریک ...  بیشتر
نقش دنبلیان خوی در روابط ایران و عثمانی (از تشکیل صفویه تا اوایل قاجار)
نقش دنبلیان خوی در روابط ایران و عثمانی (از تشکیل صفویه تا اوایل قاجار)

بهنام بیگ محمدی

دوره 15، شماره 57 ، دی 1392، ، صفحه 1-18

چکیده
  حاکمان دنبلی خوی، که به عنوان حاکمان بخشی از آذربایجان از طرف حکومت مرکزی ایران برگزیده می‌شدند، در حوزه حاکمیت خود استقلال داشتند و گر چه گونه‌ای حکومت موروثی محلی ایجاد کرده بودند، در دوره صفویهدر ...  بیشتر
سیاست شاه عباس اول در قبال تجارت اروپاییان در بنادر جنوبی ایران (با تأکید بر بندرعباس)
سیاست شاه عباس اول در قبال تجارت اروپاییان در بنادر جنوبی ایران (با تأکید بر بندرعباس)

اصغر قائدان

دوره 14، شماره 56 ، مهر 1392، ، صفحه 1-18

چکیده
  بنادر جنوبی ایران، به‌ ویژه خلیج فارس، در عصر صفوی جایگاه ویژه‌ای در تجارت بین‌الملل داشتند و به همین سبب، مورد توجه دولت‌های اروپایی بودند. شاه عباس از این موقعیت برای توسعة تجاری و اقتصادی ایران ...  بیشتر
بررسی و تحلیل مناسبات صفویه و اوزبکان در عصر شاه صفی (1052- 1038ق.)
بررسی و تحلیل مناسبات صفویه و اوزبکان در عصر شاه صفی (1052- 1038ق.)

جهانبخش ثواقب؛ سمیرا قلاوند

دوره 14، شماره 54 ، فروردین 1392، ، صفحه 21-48

چکیده
  با تشکیل دولت صفویه در آغاز سده دهم هجری (907ق./ 1502م.) مناسبات جدیدی میان ایران با همسایگان خود در شرق و غرب کشور نظیر عثمانیان، اوزبکان و گورکانیان هند رقم زده شد که وجه غالب آن، درگیری‌های نظامی و کشمکش ...  بیشتر
روابط خارجی ایران از صفویه تا برآمدن نادرشاه (با تأکید بر روابط صفویه و عثمانی)
روابط خارجی ایران از صفویه تا برآمدن نادرشاه (با تأکید بر روابط صفویه و عثمانی)

روح الله رمضانی؛ روح اله اسلامی

دوره 13، شماره 52.53 ، مهر 1391، ، صفحه 37-62

چکیده
  تعامل بین موقعیت داخلی و خارجی ایران در قرن شانزدهم میلادی هم‌زمان با قدرت گیری آن، سیاست خارجی ایران را توسعه بخشید. تنها در آغاز قرن نوزدهم میلادی بود که این کشور گرفتار قدرت سیاسی اروپا شد. مداخلات ...  بیشتر