%0 Journal Article %T بررسی تحلیلی رساله‌های جهادیه در جنگ‌های ایران و روس %J فصلنامه تاریخ روابط خارجی %I مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر می‌شود. %Z 1735-2010 %A اورعی قدیری, مریم %D 2020 %\ 06/21/2020 %V 21 %N 83 %P 1-24 %! بررسی تحلیلی رساله‌های جهادیه در جنگ‌های ایران و روس %K ایران %K روس %K جنگ‌های ایران و روس %K قاجار %K رساله‌های جهادیه %R %X جنگ‌‌های ‌ایران ‌و روس‌ در سال‌های 1228-1218ق./1813-1803م. و 1243-1241ق./1827-1825م. بر سر تصرف‌ منطقة‌ قفقاز، یکی از وقایع اثرگذار‌ ‌دو قرن‌ اخیر ایران ‌در ابعاد سیاسی‌، اجتماعی ‌و اقتصادی‌ است. در این جنگ‌ها، فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵-۱۲۵۰ق./1834-1771م.) برای دفاع از کشور و مقابله با روس‌ها به مراجع و علما متوسل شد. مجتهدان با توجه به نیاز کشور به نیروهای مردمی و پشتیبانی بیشتر از جبهه‌های جنگ، رسایل و فتاوا برای مقابله با روس‌ها نوشتند. این مقاله بر آن است با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، رسایل جهادی و محتوای آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد. سؤال اصلی مقاله این است که در دورة قاجار چه کسانی رساله‌های جهادیه نوشتند و محتوای این رسایل چیست؟ از سوی دیگر انتشار این رساله‌ها چه تأثیری بر جای گذاشت؟ بر این اساس، رساله‌های جهادیه مورد ارزیابی قرارگرفته و نشان داده می‌شود که پربسامدترین موضوعات مطرح‌شده در آن‌ها، اعلان جهاد علیه روس‌ها، بیان وظایف فرماندهان و احکام جهاد است. معرفی اشغالگران روسی به‌عنوان کفار حربی، اطاعت و فرمانبری از فرماندهان، اشاره به وظایف حاکمان و مشروعیت‌بخشی به فتحعلی شاه و عباس میرزا در جنگ با روس‌ها از جمله مواردی بود که موردتوجه علما قرارگرفته و در کتاب‌های جهادیه آمده است. انتشار این رساله‌ها باعث تجهیز قوای مردمی برای حضور در جنگ و از سوی دیگر موجب شکل‌گیری ادبیات جهادی و مقاومت شد. %U https://www.hfrjournal.ir/article_129335_731100d16dbf0c1f3da141de787087cf.pdf