%0 Journal Article %T بررسی مناسبات شاهرخ تیموری با ممالیک (بر مبنای تلاش برای تعویض پوشش کعبه) %J فصلنامه تاریخ روابط خارجی %I مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر می‌شود. %Z 1735-2010 %A عباسی, جواد %A موسوی مقدم, مهناز %D 2011 %\ 06/22/2011 %V 12 %N 47 %P 97-119 %! بررسی مناسبات شاهرخ تیموری با ممالیک (بر مبنای تلاش برای تعویض پوشش کعبه) %K شاهرخ تیموری %K پوشش کعبه %K ممالیک %K مشروعیت سیاسی %K مناسبات خارجی منافع اقتصادی %R %X کعبه و مسائل مرتبط با آن از آغاز پیدایش تاکنون، همواره از اهمیت و حرمت ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. با ظهور اسلام و تعیین کعبه به‌عنوان قبله مسلمانان، این اهمیت و حرمت ابعاد رسمی‌تر و ماندگارتری به خود گرفت. جدا از نقش اعتقادی، کعبه و حجاز تبدیل به عرصه‌ای برای حضور و رقابت سیاسی، عقیدتی و حتی اقتصادی حاکمان مسلمان نیز گردید. این حضور و رقابت با برخی اقدامات نمادین همچون فرستادن کاروان‌های حج و تعویض پوشش خانه کعبه نمایان می­شد. تا پیش از انقراض خلافت عباسی نظارت عالیه بر اداره حرمین به طور معمول در اختیار دستگاه خلافت بود و سایر حاکمان در تعامل با خلفا امکان حضور در این صحنه را می‌یافتند؛ اما برافتادن خلافت عباسی بغداد و انتقال بازمانده آن به مصر، تشکیل حکومت مقتدر ممالیک در مصر و حاکمیت مغولان بر شرق اسلامی، فضای سیاسی- مذهبی تازه‌ای را در جهان اسلام به‌وجود آورد که بر چگونگی اداره حجاز و امور کعبه نیز تأثیر گذاشت. اگرچه ایلخانان ایران پس از رسمیت دادن به اسلام در دهه پایانی عمر خود برای حضور و نفوذ در حجاز کوشیدند، اما با برافتادن حکومت آنان و  تجزیه سیاسی در ایران، ادامه آن  در عمل به دوره تیموری موکول شد. در دوره تیموری این شاهرخ بود که با تکیه بر میراث سیاسی‌- نظامی پدر و بر اساس رویه دین‌مدارانه خود کوشید از طریق مشارکت در تعویض پوشش کعبه بر اعتبار حکومت تیموری بیفزاید. براین اساس مسأله اصلی این مقاله، بررسی اهداف شاهرخ از این کار و روند اقدامات وی در این زمینه، واکنش ممالیک به او و علل آن و نیز ارزیابی نتیجه این اقدامات است که با بررسی تطبیقی گزارش‌های منابع تیموری و مملوکان انجام شده‌است. %U https://www.hfrjournal.ir/article_84919_63caab06a241274215bdafe393fc48a9.pdf