مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
روشهای تحلیل اسناد سیاسی و دیپلماتیک
1
46
FA
روح اله
اسلامی
دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
<strong>تحقیق و پژوهش با فرضیه آغاز </strong><strong>میگردد، سپس توسط اسناد به واقعیت ارجاع داده میشود و اعتبار علمی آن مورد پذیرش قرار میگیرد. اسناد دیپلماتیک و سیاسی از سهم والایی در اعتبار علمی یک تحلیل سیاسی برخوردارند. اسنادی از گذشته که شامل گزارشات، معاهدات، قراردادها و خاطراتی است که اغلب توسط نمایندگان سیاسی و دیپلماتیک کشورها نوشته میشوند. اکنون پرسش نوشتار حاضر این است که با استفاده از چه روشهایی میتوان یک سند را تحلیل کرد؟ در علم سیاست چه روشهایی وجود دارد که با توجه به اهداف پژوهشگر از ارجاع به سند بتوان از آن روش خاص استفاده کرد؟ این نوشتار در پی آن است که با تکیه بر ماهیت سند، دغدغه پژوهشگر و از همه مهمتر تحلیل سند از سطوح توصیفی، تحلیلی، انتقادی، ارزیابی و ارائه راهکار به معرفی روشهایی بپردازد که جنبهای کاربردی در تحلیل اسناد دیپلماتیک دارند. مقاله در ابتدا به ویژگیهای روش و ضرورت بهکار بردن آن در تحلیل اسناد سیاسی میپردازد و در ادامه چهار روش کلان تحلیل اسناد سیاسی و دیپلماتیک به نام روشهای هرمنوتیکی، پدیدارشناسی، تحلیل گفتمان و هنجاری به همراه رویکردهای درونی و کاربردی آن را مورد بررسی قرار میدهد تا پژوهشگران علوم سیاسی و تاریخ بتوانند بنا بردغدغههای توصیفی، دسته بندی، رویکردهای پارادایمی، سازهای و هویتی، انتقادی و گرندتئوری از روش مورد نیاز و کاربردی در تحلیل اسناد بهرهمند شوند.</strong>
اسناد دیپلماتیک,روششناسی,تحلیل اسناد,رویدادهای تاریخی
https://www.hfrjournal.ir/article_84445.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84445_467e21a2f2d2afa453c4cf0002c4c1c3.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
مناسبات سیاسی الناصرلدین الله با حکومتهای شرق عالم اسلام
27
50
FA
ابراهیم
باوفا
. استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی
<strong>ابوالعباس احمدبن مستضئی، ملقب به الناصرلدین الله که دوران حکومت وی از همة خلفای عباسی طولانیتر بود، در مناسبات سیاسی کوشش کرد که شوکت دیرین خلافت را همچون روزگار نخست آن بازگرداند. کشاکشها و منازعات جانشینی میان سلاجقه از یکسو و توسعهطلبی حکومت خوارزمشاهیان و اصطکاک آنان با حکومت غوریان از سوی دیگر، فرصت طلایی را برای تحقق آرزوی خلیفه به منظور افزایش مقام خلافت به عنوان عالیترین منصب دیپلماسی درجهان اسلام فراهم کرد. او با تشکیل زنجیر اتحاد با زنگیان و ایوبیان در مصر و شام علیه دشمنی مشترک، یعنی صلیبیها توانست ضمن استقرار نفوذ خلافت در آن ممالک از آنان چون سد دفاعی در برابر مهاجمان صلیبی استفاده کند. در این مقاله، نویسنده کوشیده است که پس از ارزیابی حیات مذهبی و علمی الناصر، مجموعه مناسبات سیاسی او را در دوران خلافت چهل و هفت سالهاش با دودمانهای شرق عالم اسلام مورد بررسی قرار دهد. </strong>
الناصرلدین الله,سلاجقه,خوارزمشاهیان,غوریان,اسماعیلیه,ایوبیان,صلیبیها,مناسبات سیاسی
https://www.hfrjournal.ir/article_84446.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84446_350af2b0243dc271f8cdf02616265402.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
درآمدی تحلیلی بر: پول، پیدایش بانکها و تأثیر آن بر اقتصاد و تجارت در عصر قاجار (با تکیه بر فعالیتهای بانکداری روس و انگلیس در ایران
51
78
FA
سیّدرحمان
حسنی
مدرس دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
<strong>یکی از مباحث اساسی در اقتصاد هرکشوری پول، مسکوکات و بانک است. این مهم بیتردید با توجه به جایگاه آن در اقتصاد و تجارت عصر قاجار قابل تعمق و ملاحظه است. از یک سو، نامشخص بودن وضعیت پول و مسکوکات ایران و ضرب آن درمناطق مختلف و تقلبهایی که دراین زمینه صورت میگرفته است، لطمات شدیدی را بر اقتصاد بهویژه برتجارت وارد کرد و بهدنبال خود رکود و بحرانهای اقتصادی را در پی داشت. از سوی دیگر، دخالت دولتمردان انگلیس و روس بر امور بانک شاهنشاهی و استقراضی، کنترل بانک شاهنشاهی بر سیستم پولی - اعتباری و نشر اسکناس، خروج طلا از ایران، معاملات نقره و جلوگیری از تأسیس هر نوع بانک ایرانی برای ایران رکود و ورشکستگی اقتصادی و برای انگلیس و روسیه رونق و ترقی تجارت را به همراه داشت. بنابراین در پژوهش حاضر سعی میشود که ضمن اشاره به پول، مسکوکات و نوسانات آن در دوره قاجار، چگونگی پیدایش بانکها و نقش دو بانک شاهنشاهی ایران و بانک استقراضی روس در اقتصاد و تجارت این عصر با تکیه بر اسناد و منابع تحقیقاتی موجود مورد ارزیابی، تحلیل و بررسی قرار گیرد.</strong>
ایران,قاجاریه,انگلیس,روس,پول,مسکوکات,بانک شاهنشاهی ایران,بانک استقراضی روس,اقتصاد,تجارت
https://www.hfrjournal.ir/article_84449.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84449_e4df2ad718e6d502ae901c4905a9e3f2.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
مناسبات فرامرزی روزگار قاجار: روابط خارجی یا سیاست خارجی؟
79
101
FA
محسن
خلیلی
هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
khalilim@um.ac.ir
سیاست خارجی، چهار عامل اصلی دارد: شناخت محیط بینالمللی برای فهم وقایع جهانی، تهیه نقشه کلان یا استراتژی برای تأمین منافع ملی، تهیه طرحهای عملیاتی یا تاکتیکهای اجرایی برای تحقق استراتژی ملی و سازماندهی و هدایت نیروها برای تحقق تاکتیکها.<br /> <strong>تهیه و اجرای سیاست خارجی به شرایط داخلی، فشارهای خارجی، نوع برداشت زمامداران از سیاست خارجی سایر کشورها، فهم وقایع جهانی، برداشت ذهنی کارگزارانِ تصمیمگیر از محیط پیرامونی و دستگاه دیپلماسی کارآمد بستگی دارد. اگر مناسبات خارجی، فاقد عناصر چهارگانه نامْبرده باشد، میتوان بهجای تعبیر سیاست خارجی از مفهوم روابط خارجی سخن بهمیان آورد.</strong><br /> <strong>نگارنده کوشش میکند با تکیه بر برخی منابع معتبرِ دوران قاجار به این پرسش پاسخ دهد که ماهیت و شیوه اداره مناسبات فرامرزی در دوران پادشاهی قاجاران، بیشتر به سیاست خارجی مانند بوده است یا به روابط خارجی؟ </strong>
قاجاریه,سیاست خارجی,روابط خارجی,نظام بینالمللی
https://www.hfrjournal.ir/article_84453.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84453_6851d184b37209c22a119a3f57c0f14b.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
بررسی روابط سیاسی ایران و آمریکا در دوره نخستوزیری محمد مصدق
103
129
FA
علی
سلیمانی
دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه پیام نور تهران
ali-soleimani-8811@yahoo.com
<strong>تاریخ معاصر ایران بین سالهای 1332-1330ش./ 1953-1951م .به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبههای مهم این دوره، جنبش ملت ایران برای ملی شدن نفت و واکنش دولت ایالات متحده آمریکا در قبال آن است. این مقاله با تأکید بر منافع ملی آمریکا درصدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد آمریکا در قبال ملی شدن صنعت نفت و دولت دکتر مصدق گردید. برخلاف دیدگاههای رایج، به نظر نمیرسد هراس از قدرت روزافزون کمونیسم در ایران عامل اصلی تغییر سیاست آمریکا باشد، بلکه عامل اساسی در تغییر رویکرد این کشور نسبت به دولت دکتر مصدق، موقعیت سوقالجیشی ایران و سهیم شدن در منابع نفت بوده است</strong><strong>.</strong>
ایران,آمریکا,روابط سیاسی,ملی شدن صنعت نفت,کودتای 28 مرداد
https://www.hfrjournal.ir/article_84456.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84456_a56d7c1aac4ca4732b0d6dfa7e1405b7.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
48
2011
09
23
رویکردهای عمده شاهعباس در مناسبات با هند (بر پایه مکاتبات متبادله)
131
146
FA
عبدالله
متولی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک
motevaly@gmail.com
<strong>سرزمین هند در دوره صفویه یکی از همسایگان مرزی ایران تلقی میشد. عثمانیها در غرب و ازبکان در شمال شرق دو همسایه دیگر صفویان بودند. این سه منطقه از لحاظ مذهبی با صفویه تجانسی نداشتند؛ بنابر این در کنار عوامل سرزمینی که موجب بروز جنگهای طولانی بین ایران با عثمانیها و ازبکان گردید، ناهمخوانی مذهبی نیز دامنه این چالشها را افزود. اما در ارتباط با هند به رغم چند برخورد محدود در منطقه قندهار و با وجود ناهمگونی مذهبی، شکل عمومیمناسبات از روندی دوستانه برخوردار بود</strong><strong>.</strong><strong> به نظر میرسد</strong><strong>در کنار عوامل دیگری مانند اقدامات حمایتی شاه اسماعیل از بابر و همچنین پشتیبانی شاه تهماسب از همایون که نقش مهمیدر شکلگیری و تداوم مناسباتدوستانه داشت، دیپلماسی فعال شاهعباس و ابتکار عمل او در سرعت بخشیدن و افزودن حجم مبادلات سیاسی و مکاتبات دوستانه تأثیر بسزایی در تداوم و ارتقاء این مناسبات داشته است. </strong>
<strong>نوشتار حاضر در پی بررسی اهمیت و تأثیر مکاتبات دوره شاهعباس بر شکلبندی و تثبیت و تداوم مناسبات دوستانه بین ایران و هند است. موضوع تبادل سفرا و تأثیر موقعیتها و شرایط در نوع و متن مکاتبات نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین مسأله اصلی در این نوشتار دریافت این نکته است که آیا مکاتبات سیاسی و محتوای نامههای مبادله شده توانست در تنظیم تعاملات شاهعباس با دربار هند تأثیر حایز اهمیتی برجای گذارد؟</strong>
صفویه,هند,شاهعباس,اکبرشاه,جهانگیرشاه,مکاتبات,مناسبات
https://www.hfrjournal.ir/article_84457.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84457_847a68ebe540dd13a715589cab3c065f.pdf