مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
روابط حکام اردلان، امارت بابان و مناسبات ایران و امپراتوری عثمانی در عهد قاجار (1266-1212ق.)
1
24
FA
روح الله
بهرامی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان
dr.bahrami2009@gmail.com
پرستو
مظفری
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه لرستان
parastoomozafari@yahoo.com
<strong><em>با تشکیل سلسله صفوی در همجواری با امپراتوری عثمانی و بروز اختلافهای سیاسی، مذهبی و سرزمینی، از آغاز سده دهم هجری بهتدریج درگیریهای طولانی میان دو امپراتوری ایران و عثمانی رخ داد که دامنه آن تا عهد قاجاریه کشیده شد. یکی از مهمترین اختلافهای مرزی میان ایران و عثمانی مسأله حکام شهرزور و سلیمانیه یا همان امارت پادشاهی بابان در جوار مرزهای والینشین اردلان کردستان ایران بود. دولتمردان قاجار که در پی گسترش نفوذ خود در ولایات شرقی امپراتوری عثمانی بودند، سعی داشتند با مداخله در امارت نیمهمستقل بابان در خاک عثمانی و حمایت از پاشایان بابان و با استفاده از اختلافهای آنان با دولت عثمانی و پاشای بغداد، به این مهم دست یابند. والیان اردلان در سرزمین کردستان که در زمان صفویه نقش مهمی در حفظ مرزهای ایران در این خطه و در همجواری امارت بابان داشتند، به عنوان تابعی از دولت مرکزی ایران در عهد قاجار، بازوی اجرایی سیاستهای قاجاریه در ارتباط با امارت بابان بودند. این پژوهش بر آن است تا نقش و جایگاه والینشین اردلان و امارت بابان را در مناسبات ایران و عثمانی تبیین نماید.</em></strong>
قاجاریه,عثمانی,اردلان,بابان,مناسبات خارجی
https://www.hfrjournal.ir/article_84974.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84974_31c240d9a553724b15155963e619eb27.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
روابط تیموریان و چین در نیمه اول قرن نهم هجری
25
50
FA
مسعود
بیات
استادیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه
m.bayat@urmia.ac.ir
<strong><em>با خروج تیمور از ماوراءالنهر، روابط خارجی وی در غرب قلمروش به صورت قابل ملاحظهای فزونی گرفت؛ به طوری که ایران در دوره تیموریان، با اسپانیا در غربیترین نقطه اروپا نیز ارتباط سیاسی برقرار کرد، اما در ناحیه شرق، این ارتباط نسبت به حکومت قبل از او، یعنی مغولان، کاهش چشمگیری یافت. در سالهای آخر حکومت تیمور که وی درصدد برآمد چین را تصرف نماید، به نظر میرسید روابط طرفین ضمن تغییر در اهداف به صورت گستردهای افزایش یابد، اما این مهم به سبب مرگ او محقق نشد. جانشینان تیمور به علت فقدان نظام جانشینی منظم به جان هم افتادند و مدعیان بسیاری در قلمرو متصرفی آنان برای بهدستگیری قدرت، ظهور کردند. بخش عمدهای از تلاشهای این مدعیان، صرف تثبیت قدرتشان شد و این اقدامات، آنان را از توجه به روابط خارجی بازداشت. از طرفی در این زمان، حدود ایران نسبت به دوره تیمور کاهش یافت و قدرتهای محلی جدیدی در مرزهای ایران ظهور کردند و مانع روابط با همسایگان بزرگ پیشین شدند. چین نیز از این قاعده مستثنی نبود. زیرا تجدید قدرت مغولان در سرزمین سابق جغتائیان ـ واقع در مسیر ارتباطی ایران و چین ـ و برخی عوامل بازدارنده داخلی در چین و ایران، مانع رونق روابط سیاسی و تجاری طرفین شد. این مقاله میکوشد ضمن توصیف روابط ایران و چین، علل و زمینههای کاهش روابط آنها را بررسی کند. روش تحقیق در این مقاله، تاریخی و مبتنی بر توصیف و تحلیل وقایع است. </em></strong>
روابط خارجی,ایران,چین,تیمور,شاهرخ,تیموریان
https://www.hfrjournal.ir/article_84975.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84975_82e681d07c884d264d914f530476d86a.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
بیماری تیفوس، پیامد وقوع و گسترش جنگ جهانی دوم در ایران
51
67
FA
مرتضی
دهقاننژاد
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
mdehqannejad@yahoo.com
الهام
لطفی
کارشناس ارشد تاریخ ایران دانشگاه اصفهان
lotfie2000@yahoo.com
<strong><em>گسترش دامنه جنگ جهانی دوم به ایران و ورود قوای متفقین در سحرگاه سوم شهریور1320ش. به کشور، آثار و نتایج سوئی باقی گذاشت و مردم ایران را با مشکلات و سختیهای بسیاری همچون ناامنی، قحطی و شیوع بیماریهای مختلف مواجه ساخت. در این زمان، فقدان بهداشت و قرنطینههای مناسب، موجب گردید که ورود نیروهای مهاجم و آوارگان جنگی، باعث شیوع و گسترش بیماریهای گوناگونی مانند تیفوئید (حصبه)، وبا و تیفوس در کشور شود. مطالعات نشان میدهد که یکی از مهمترین و مهلکترین این بیماریها تیفوس بود. این پژوهش میکوشد با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخگویی به این سؤال باشد که در زمان جنگ جهانی دوم، بیماری تیفوس چگونه در ایران شیوع یافت؟</em></strong>
ایران,جنگ جهانی دوم,تیفوس,متفقین,آوارگان لهستانی
https://www.hfrjournal.ir/article_84977.html
https://www.hfrjournal.ir/article_84977_4660c22b506bd1f4fd409c12d9d938ce.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
روابط کارگزاران ایران و حکومت انگلیس در خلیج فارس (نمونه موردی: حسینقلیخان نظامالسلطنه مافی، 1325- 1274ق./ 1907- 1856م.)
69
90
FA
مسعود
زمانی
دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ (گرایش مطالعات خلیج فارس) دانشگاه تهران
masoud.z6666@gmail.com
<strong><em>اروپاییان در قرن نوزدهم به علت پیشرفتهای نظامی، اقتصادی و علمی بازیگران اصلی صحنه جهانی محسوب میشدند که انگلستان از جمله مهمترین این قدرتها بود. این کشور، همزمان با دوران قاجاریه در منطقه خلیج فارس از قدرت بسیار زیادی برخوردار بود و با اقدامات متعدد و تحمیل قراردادهای گوناگون، درصدد پیشبرد اهداف استعماری و افزایش قدرت خود در منطقه گردید. حسینقلیخان نظامالسلطنه همزمان با این دوران و در فاصله سالهای 1325- 1274ق./ 1907- 1856م.. در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس از طرف دولت وقت، مأمور حکومت شده بود. وی در مدت حکومت خود در منطقه خلیج فارس، بارها با انگلیسیها درافتاده و با آنها رویاروی شد. نظامالسلطنه به عنوان حاکم مناطق جنوب برای حفظ استقلال کشور، تلاش میکرد با محدودیتهای تجاری و گمرکی و ناامن کردن حوزههای فعالیت انگلیسیها کار آنان را با دشواری مواجه سازد. چنین به نظر میرسد که فعالیتهای انجام گرفته به دست حسینقلیخان، از جمله فعالیتهای سیاسی و اقتصادی وی ضمن آنکه باعث توسعه و پیشرفت منطقه و رونق کار تجار و بازرگانان شده است، مزاحمت هایی را برای انگلیسیها فراهم آورده است. مقاله حاضر تلاش دارد به بررسی این موضوع بپردازد.</em></strong>
ایران,قاجار,انگلیس,خلیج فارس,حسینقلیخان نظام السلطنه
https://www.hfrjournal.ir/article_85037.html
https://www.hfrjournal.ir/article_85037_1e77b341211486fc1c024cc0ebf5e936.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
صادرات توتون در عصر پهلوی اول
91
114
FA
زهره
شیرینبخش
کارشناس ارشد تاریخ ـ پژوهشگر بنیاد ایرانشناسی
zohreh.shirinbakhsh@gmail.com
<strong><em>توتون و تنباکو در گذشته یکی از محصولات مهم صادراتی ایران بهشمار میآمد و شرایط اقلیمی مساعد برای کشت این محصول در برخی نقاط ایران، زمینه را برای گسترش صنعت و تجارت توتون فراهم میساخت.</em></strong>
<strong><em>در دوره پهلوی اول، همزمان با انحصار خرید و فروش توتون توسط دولت، تلاشهایی برای بازاریابی و صدور این محصول در بازارهای جهانی صورت گرفت که گاه با موفقیت همراه بود.</em></strong>
<strong><em>این مقاله تلاش دارد به بررسی گوشهای از تکاپوهای دولت پهلوی اول در عرصه تجارت خارجی توتون، برخی موانع موجود در مسیر صدور این محصول و تلاش برای تسهیل صادرات ایران در این زمینه بپردازد.</em></strong>
توتون,تنباکو,پهلوی اول,تجارت خارجی,انحصارات بازرگانی
https://www.hfrjournal.ir/article_85042.html
https://www.hfrjournal.ir/article_85042_1a7d39a180d3da3dd09a3d23099dd0bd.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
گذر از مناسبات جهانی به مناسبات محلی ـ منطقهای در ایرانِ قرن هشتم هجری (بر اساس بررسی موردی روابط آلمظفر و آلجلایر)
115
137
FA
جواد
عباسی
استادیار تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
abbasiiran@yahoo.com
فاطمه
حاجیآبادی
کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
fatemehajiabbady@gmail.com
<strong><em>پس از زوال حکومت ایلخانان در اواسط قرن هشتم هجری، چندین حکومت محلی در بخشهای مختلف ایران به قدرت رسیدند. از آن پس، حدود نیم قرن اولویت هر یک از این حکومتها، رقابت با یکدیگر برای حفظ قلمرو و قدرت خود و توسعه آن به زیان سایر حکومتهای محلی بود. در نتیجه، سطح مناسبات خارجی از حکومتها و سرزمینهای دیگر مانند چین، هند، شام، مصر و اروپا به سوی حکومتهای محلی و همسایه در داخل ایران تغییر یافت و ایران دچار نوعی انزوای بینالمللی برخاسته از تحولات داخلی گردید. همچنین بخش مهمی از توان و عمر این حکومتها صرف رقابتهای محلی ـ منطقهای یا مناسبات بین منطقهای در داخل ایران شد. شناخت اینگونه از مناسبات میتواند به روشنتر شدن فضای به وجود آورنده آن، عوامل مؤثر در آن و نیز شناخت علل انزوای بینالمللی کمک کند بدین جهت تمرکز بر چگونگی و عوامل مؤثر بر مناسبات این حکومتهای محلی با یکدیگر میتواند ابعاد و اهمیت مقوله مناسبات میانحکومتی در ایران را در این عهد روشن نماید و در نهایت به درک بهتری از تاریخ تحولات ایران و وضعیت منطقهای و جهانی آن کمک کند. مقاله حاضر ضمن اشارهای کلی به فضای عمومی مناسبات خارجی ایران در این دوره، به طور خاص به بررسی مناسبات دو حکومت آلمظفر و آلجلایر به عنوان دو مورد از مهمترین و پایدارترین حکومتهای این عصر میپردازد. </em></strong>
: آذربایجان,روابط خارجی,آل جلایر,آل مظفر,مبارزالدین محمد شاهشجاع,شیخاویس
https://www.hfrjournal.ir/article_85044.html
https://www.hfrjournal.ir/article_85044_38b11c554b98767847a7d1da9a1c9523.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
12
45
2010
12
22
پیمان بغداد
139
159
FA
مسعود
مرادی
استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
dr_mmoradi@yahoo.com
سمیه
خانی پور
کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان
s.kh61.p@gmail.com
<strong><em>پس از جنگ جهانی دوم، جهان به دو قطب متضاد به رهبری آمریکا و شوروی تقسیم شده بود. استراتژی آمریکا جلوگیری از گسترش نفوذ کمونیسم در جهان بهویژه در منطقه خاورمیانه بود. بدین منظور سیاست اتحاد منطقهای را از طریق پیمانهای دفاعی سیاسی، اقتصادی در پیش گرفت و پیمان ناتو و سیتو و سپس بغداد (1955م.)را به عنوان حلقه امنیتی علیه شوروی به وجود آورد. در پیمان بغداد علاوه بر اهداف سیاسی و نظامی اهداف اقتصادی نیز مدنظر قرار داشت. پیمان بغداد با کودتای عبدالکریم قاسم (1958م.) و خروج عراق از آن تضعیف گردید و مقر آن به آنکارا انتقال داده شد و به سازمان پیمان مرکزی- سنتو- تغییر نام یافت. در این مقاله روند پیدایش و تأثیرات منطقهای این پیمان مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.</em></strong>
ایران,امریکا,شوروی,خاورمیانه,کمونیسم,پیمان بغداد
https://www.hfrjournal.ir/article_85051.html
https://www.hfrjournal.ir/article_85051_944d811a11f462db020f0e575bd17ae7.pdf