مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
نگاهی به برنامه توسعه راه آهن شرق ایران به پاکستان در عصر پهلوی دوم
1
15
FA
مریم
شیپری
استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان
maryamshpr@gmail.com
لیلا
مرادی
سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس
moradileila27@yahoo.com
گرچه قرار بود که راهآهن شرق ایران در ابتدای قرن بیستم، مسیر ترانزیت کالا میان ایران و هندوستان را بهبود بخشد، اما با جدایی پاکستان از هندوستان در 1326ش./ 1947م. این مهم انجام نشد. ایران در سالهای بعد کوشید با بهبود روابط سیاسی، مرزهای شرقی را مطمئن و امن کند، سپس در دهة 50 شمسی/ 70 میلادی که تحولات جهانی و منطقهای موجب افزایش قیمت نفت و بهبود اقتصادی ایران شد، دولت وقت فرصت را برای بازسازی این مسیر تجاری مناسب یافت. هدف از این پژوهش، بررسی نحوة اقدامات سیاسی و اقتصادی حکومت پهلوی طی دهه یاد شده برای بازسازی این مسیر در ارتباط با کشورهای منطقة اقیانوس هند است. پژوهش حاضر با رویکرد اسنادی، تحلیلی و با استفاده از منابع آرشیوی اجراء شده است و یافتهها نشان میدهد که پس از بهبود روابط سیاسی منطقهای ایران با کشورهای حوزة اقیانوس هند در دهة 40 شمسی و سپس افزایش قیمت نفت، ایران در قالب طرحهای مختلف توسعه از جمله کمکهای اقتصادی و تکنیکی، کوشید تا طرح راهآهن شرق را دوباره راهاندازی کند؛ هر چند که این اقدامات در پایان دوره فوق، ناتمام باقی ماند.
ایران,پاکستان,پهلوی دوم,راهآهن شرق,توسعه
https://www.hfrjournal.ir/article_90932.html
https://www.hfrjournal.ir/article_90932_cd3322a29de92452b20bcfe5cf0ea34b.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
نقش تجارت و سیاست در آینده روابط ایران و مغولها
17
32
FA
علیرضا
کریمی
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز
ali_karimi@tabrizu.ac.ir
اوایل سدة هفتم هجری، حادثهای بزرگ در تاریخ جهان و در امتداد راه ابریشم به وقوع پیوست؛ حادثهای که بدون وجود تعامل بین تجار و سیاستمداران، فرصت بروز و ظهور نمییافت. این حادثة مهم، حملة چنگیز خان مغول به سوی غرب آسیا و تسخیر آنجا بود. تجار در مسیر راه ابریشم به تردد و تجارت مشغول بودند و با کالاهایی مانند ابریشم و فلزات مختلف و سایر کالاهای ضروری تجارت میکردند. خدمات آنها نیز شامل همه نوع اطلاعات اقتصادی، نظامی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بود. خریداران، عمدتاً سیاستمداران و به ویژه جهانگشایان بودند و تجار علاوه بر انجام خدمات، نقش سفیر و پیک را نیز ایفاء میکردند. یکی از رموز موفقیت سیاستمداران و جهانگشایان، استفادة هر چه بهتر از این افراد و کالاهای آنها بود و مغولان در قرن هفتم هجری بیش از دیگران کامیابی خود را در این زمینه به ظهور رساندند.
ایران,مغولها,روابط,تجارت,سیاست
https://www.hfrjournal.ir/article_91095.html
https://www.hfrjournal.ir/article_91095_4e0969219a578fa6bfd78b49adf09d70.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)
33
56
FA
لاله
عرفانی نمین
دانشجوی دکتری رشته تاریخ، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
erfaninamin@gmail.com
رضا
شعبانی
استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی
erfaninamin58@gmail.com
منطقة تالش، در حدّ فاصل استانهای گیلان و اردبیل، در ادوار تاریخی در تمکین از قدرت مرکزی فراز و نشیبهایی داشته و در تعیین مرزهای سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است. خوانین تالش از دورة کریم خان زند تا دورة قاجار به تدریج به صورت حاکمان مستقل در آمدند. پس از جنگهای ایران و روسیه و تقسیم تالش، تغییرات اساسی در مکان استقرار حاکمان تالش و نوع سیاستهای آنها در ارتباط با دولت ایران و روسیه پدید آمد. به نظر میرسد که همجواری با منطقة مهم قفقاز و سیاست توسعهطلبانة پطرکبیر، موجب توجه روسها به حاکمان تالش شد. صرف نظر از این عوامل، سختگیریهای دولت قاجار نسبت به خوانین نیز در این امر مؤثر بود. این فرضیه که سرپیچی حاکمان تالش از دولت ایران به سبب حس استقلالطلبی آنها بوده است، با ضعف حکومت مرکزی پس از نادرشاه افشار ارتباط دارد: ضعف قدرت حکومت ایران پس از صفویان از یک طرف و اغتشاشات سیاسی بعد از نادر شاه از طرفی دیگر، مایة بیتوجهی به قدرت خوانین این منطقه شد و عامل سرکشی، ادعای استقلال و تغییر سیاستهای آنان در قبال روسیه و ایران بود. این پژوهش در صدد بررسی سهم سیاسی و نظامی خوانین تالش در مناقشات ایران و روسیه با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی است.<br /> <strong> </strong>
ایران,روسیه,قاجارها,مناقشات,حاکمان تالش,سهم سیاسی و نظامی
https://www.hfrjournal.ir/article_91096.html
https://www.hfrjournal.ir/article_91096_393a2bc8d206d5655bb898932478c2d0.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
جایگاه اتحاد جماهیر شوروی در الگوهای سیاست خارجی ایران دوران پهلوی دوم (1357-1332ش.)
57
96
FA
روح اله
اسلامی
استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
eslami.r@ferdowsi.um.ac.ir
زهرا
اکبری
کارشناس ارشد روابط بینالملل دانشگاه فردوسی مشهد
akbari.za@mail.um.ac.ir
در مقطع تاریخی 1357-1332ش. با توجه به چیرگی سیاست خارجی بر روابط خارجی پهلوی دوم در روابط خود با اتحاد جماهیر شوروی میکوشید تا گامی در جهت منافع ایران بردارد. به همین سبب، زمینههای همکاری و تعامل میان دو کشور افزایش یافت. در پژوهش حاضر بر مبنای چارچوب نظری الگوهای سیاست خارجی و همچنین با بهرهگیری از روش تحلیل محتوای کیفی، روابط ایران و شوروی در این دوره بررسی میشود. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که هدف ایران از برقراری روابط تعاملی با اتحاد جماهیر شوروی چه بود؟ بر اساس اسناد، پهلوی دوم در این دوره مشی متفاوتی در سیاست خارجی را پیش گرفت و برخلاف گذشته که اقتدار چندانی در صحنه بینالمللی نداشت و همواره در برابر سیاستهای همسایة شمالی موضع انفعالی میگرفت، اینک ابتکار عمل را در دست داشت و در بسیاری از برههها سطح مناسبات را در زمینههای تجاری، علمی و فنی ارتقاء بخشید.
ایران,اتحاد جماهیر شوروی,پهلوی دوم,سیاست خارجی,الگوها
https://www.hfrjournal.ir/article_91097.html
https://www.hfrjournal.ir/article_91097_4b683060445516269212cd5c0d302d20.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
روند شکلگیری مناسبات تجاری ایلخانان با تجّار جنوایی و ونیزی
97
116
FA
ولی
دینپرست
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز
vali_dinparast@yahoo.com
مغولان به تجارت و فواید حاصل از آن اهمیت میدادند و ایلخانان پس از تشکیل حکومت در ایران، همانند خانهای مغول در دشت قپچاق، به گسترش مناسبات تجاری با دولتشهرهای ونیز و جنوا علاقهمند شدند؛ به ویژه که دشمنان آنها، ممالیک مصر و حاکمان مغول در اولوس زرین مناسبات گستردة تجاری با ونیز و جنوا داشتند. با کوشش ایلخانان و رغبت تجار ونیزی و جنوایی برای تجارت با ایران و مشکلات تجار ایتالیایی در مصر، اندک اندک پای تجار دولتشهرهای ایتالیایی به ایران باز شد. تجار ایتالیایی با گسترش مناسبات تجاری با ایلخانان از طریق حوزة دریای خزر و دریای سیاه یا از طریق جادة ابریشم منتهی به آناتولی و دریای مدیترانه کالاهای شرقی را به اروپا منتقل میکردند. در این مقاله روند شکلگیری مناسبات تجاری بین ایلخانان با تجار ونیزی و جنوایی، کوشش دو طرف در ایجاد این مناسبات و حوزههایی که پس از برقراری مناسبات تجاری در آنجا مبادلة کالا صورت میگرفت، به روش تحلیلی و توصیفی بررسی خواهد شد.
ایران,ایلخانان,تجار ونیزی و جنوایی,مناسبات تجاری
https://www.hfrjournal.ir/article_91098.html
https://www.hfrjournal.ir/article_91098_90b87d597de1ec0f912127be4843f070.pdf
مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.
فصلنامه تاریخ روابط خارجی
1735-2010
19
76
2018
09
23
آتش و باروت در هنر و دیپلماسی شاهان صفوی
117
147
FA
گالینا
لاسیکووا
پژوهشگر موزه ملی هنر شرقی مسکو و نیز متصدی مجموعه فرشهای موزه
lassikova@mail.ru
فرزاد
سلیمی فر
کارشناس ارشد مطالعات شبه قاره هند، دانشکده روابط بینالملل
salimifarfarzad@gmail.com
در مقاله حاضر، نقوش بافتهشده بر پارچههای نفیس صفوی در قالب تاریخی مرتبط بررسی خواهد شد و بر این پایه، صفویان در مذاکرات خود به منظور تأمین سلاح گرم برای ایران، به افسانة کشف آتش به دست هوشنگشاه استناد کرده بودند. نقوش هوشنگ در حال کشتن اژدها بر پارچههای ابریشمی، ربع سوم قرن شانزدهم میلادی، مراحل مختلف این مأموریت دیپلماتیک را بازتاب میدهد و تصاویر موجود در این پارچهها و هدایا برای دو طرف معنادار بود. در هیچ اسناد نوشتاری از دورة صفوی به تصاویر بافتهشده بر پارچهها اشارهای نشده و تنها راه بررسی فرضیههای این پژوهش، مطالعه تمام موضوعات نقش شده بر پارچهها و ارائه تفسیر مفهومی احتمالی از آنها در بافت تاریخی مرتبط است.
صفویه,شاهان صفوی,هنر,دیپلماسی,آتش,باروت
https://www.hfrjournal.ir/article_91099.html
https://www.hfrjournal.ir/article_91099_7ffce927184ade2dfa2704fcced978eb.pdf