TY - JOUR ID - 129335 TI - بررسی تحلیلی رساله‌های جهادیه در جنگ‌های ایران و روس JO - فصلنامه تاریخ روابط خارجی JA - HFR LA - fa SN - 1735-2010 AU - اورعی قدیری, مریم AD - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 21 IS - 83 SP - 1 EP - 24 KW - ایران KW - روس KW - جنگ‌های ایران و روس KW - قاجار KW - رساله‌های جهادیه DO - N2 - جنگ‌‌های ‌ایران ‌و روس‌ در سال‌های 1228-1218ق./1813-1803م. و 1243-1241ق./1827-1825م. بر سر تصرف‌ منطقة‌ قفقاز، یکی از وقایع اثرگذار‌ ‌دو قرن‌ اخیر ایران ‌در ابعاد سیاسی‌، اجتماعی ‌و اقتصادی‌ است. در این جنگ‌ها، فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵-۱۲۵۰ق./1834-1771م.) برای دفاع از کشور و مقابله با روس‌ها به مراجع و علما متوسل شد. مجتهدان با توجه به نیاز کشور به نیروهای مردمی و پشتیبانی بیشتر از جبهه‌های جنگ، رسایل و فتاوا برای مقابله با روس‌ها نوشتند. این مقاله بر آن است با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، رسایل جهادی و محتوای آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد. سؤال اصلی مقاله این است که در دورة قاجار چه کسانی رساله‌های جهادیه نوشتند و محتوای این رسایل چیست؟ از سوی دیگر انتشار این رساله‌ها چه تأثیری بر جای گذاشت؟ بر این اساس، رساله‌های جهادیه مورد ارزیابی قرارگرفته و نشان داده می‌شود که پربسامدترین موضوعات مطرح‌شده در آن‌ها، اعلان جهاد علیه روس‌ها، بیان وظایف فرماندهان و احکام جهاد است. معرفی اشغالگران روسی به‌عنوان کفار حربی، اطاعت و فرمانبری از فرماندهان، اشاره به وظایف حاکمان و مشروعیت‌بخشی به فتحعلی شاه و عباس میرزا در جنگ با روس‌ها از جمله مواردی بود که موردتوجه علما قرارگرفته و در کتاب‌های جهادیه آمده است. انتشار این رساله‌ها باعث تجهیز قوای مردمی برای حضور در جنگ و از سوی دیگر موجب شکل‌گیری ادبیات جهادی و مقاومت شد. UR - https://www.hfrjournal.ir/article_129335.html L1 - https://www.hfrjournal.ir/article_129335_731100d16dbf0c1f3da141de787087cf.pdf ER -