مأموریت ملک فخرالدین احمد طیبی به دربار مغولان در چین (بررسی عوامل سیاسی و اقتصادی)
مأموریت ملک فخرالدین احمد طیبی به دربار مغولان در چین (بررسی عوامل سیاسی و اقتصادی)

علی بحرانی پور؛ سیده زهرا زارعی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 3-28

چکیده
  چند دهه پس از به قدرت رسیدن سلسله یوان (مغولان چین) توسط قوبیلای قاآن و هم‌زمان، تأسیس حکومت ایلخانان در ایران، روابط حسنه‌ای میان دو قدرت از طریق جاده ابریشم برقرار شد. ایلخانان با کمک حکومت محلی آل‌طیبی ...  بیشتر
تأثیر روابط خارجی ایلخانان بر هویت‌بخشی مذهبی در ایران
تأثیر روابط خارجی ایلخانان بر هویت‌بخشی مذهبی در ایران

محمد پاینده؛ مجتبی سلطانی احمدی؛ احمد بازماندگان خمیری؛ عبدالله ساجدی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 3-34

چکیده
  حمله مغول به ایران پیامدهایی در عرصه سیاست و اجتماع داشت و یکی از آنها تغییر هویت مذهبی جامعه اهل سنت بود. با تثیبت حکومت ایلخانان در ایران، آنها وارد چالشی با دیگر همسایگان سنی‌مذهب خود شدند و یک گفتمان ...  بیشتر
عوامل تأثیرگذار در مناسبات کمپانی هند شرقی انگلیس با صفویان در دوره شاه سلطان حسین
عوامل تأثیرگذار در مناسبات کمپانی هند شرقی انگلیس با صفویان در دوره شاه سلطان حسین

انور خالندی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 3-24

چکیده
  کمپانی هندشرقی انگلیس پس از تأسیس در اوایل قرن هفدهم میلادی، طی عقد قراردادی در سال 1026ق./ 1617م. با شاه عباس یکم وارد مدار اقتصادی ایرانِ عصر صفوی شد. این کمپانی که سودای به‌دست گرفتن تجارت انحصاری در ایران ...  بیشتر
رؤیای تحقق سرزمین آشور
رؤیای تحقق سرزمین آشور

حسن زندیه؛ محمد حسین جلیلی قره آغاجی

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 21-42

چکیده
  همزمان با شروع جنگ اول جهانی، کشور ایران دچار مصائب و مشکلات فراوانی شد و مناطق مرزی در غرب و شمال‌غرب، مورد تاخت ‌و تاز عثمانی و روسیه قرار گرفت. در این دوره، ایالت آذربایجان، خصوصاً شهرهای غرب دریاچه ...  بیشتر
تبیین تأثیر اعزام دانشجو به فرانسه و آلمان در انتقال علم و فناوری و ایجاد تغییرات فرهنگی و اجتماعی در ایران
تبیین تأثیر اعزام دانشجو به فرانسه و آلمان در انتقال علم و فناوری و ایجاد تغییرات فرهنگی و اجتماعی در ایران

محسن باقری؛ محمدعلی بصیری

دوره 23، شماره 90 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 21-52

چکیده
  در دوران قاجار با افزایش ارتباطات با غرب و به‌صورت خاص، در نتیجه شکست ایرانیان در جنگ‌ با روسیه به‌عنوان یک دولت اروپایی، آنها متوجه ضعف‌های درونی خود و عقب‌ماندگی‌های کشور شدند. در آن زمان، بخش عمده‌ای ...  بیشتر
کوچ اجباری و تبعید ایرانیان مقیم شوروی به قزاقستان
کوچ اجباری و تبعید ایرانیان مقیم شوروی به قزاقستان

مجتبی دمیرچی‌لو

دوره 20، شماره 80 ، مهر 1398، ، صفحه 25-46

چکیده
  ایرانیان مقیم شوروی همانند بسیاری از اقوام ساکن آن کشور از سرکوب­های سیاسی دوران استالین مصون نماندند و قربانی سیاست­های غیر انسانی و ظالمانه حکومتی شدند که ادعای برابری، عدالت و آزادی خلق­ها را ...  بیشتر
مقایسۀ تطبیقی ظهور ملی گرایی در ایران و ژاپن
مقایسۀ تطبیقی ظهور ملی گرایی در ایران و ژاپن

سید بنیامین کشاورز؛ محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار

دوره 21، شماره 84 ، آبان 1399، ، صفحه 25-52

چکیده
  با رشد امپریالیسم و گسترش آن به‌سوی شرق در قرن نوزدهم میلادی، به‌ترتیب با فاصله‌ای تقریباً پنجاه‌ساله، ایران و ژاپن/نیهون را نیز درنوردید. دو کشور تا آن زمان در ساختاری کاملاً سنتی با حداقل تأثیرپذیری ...  بیشتر
مناسبات سیاسی درانیان با شاهان افشاری در خراسان
مناسبات سیاسی درانیان با شاهان افشاری در خراسان

ابراهیم خسروی برده؛ علی اکبر سلیمانی نژاد

دوره 22، شماره 85 ، دی 1399، ، صفحه 25-56

چکیده
  ابدالی‌ها در دوره صفویه از ملتان و قندهار به‌سوی هرات مهاجرت کردند. همزمان با شورش و عصیان غلزائی‌ها در قندهار، آنان نیز در سال 1129 ق. شورش کرده و با فتح هرات، حاکم صفوی را از این شهر اخراج کردند. مسئله ...  بیشتر
تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی
تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی

جهانبخش ثواقب؛ ظریفه کاظمی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 25-64

چکیده
  حکومت شیعه  صفوی در سده دهم قمری/ شانزدهم میلادی، در مجاورت حکومت 200 ‌ساله عثمانی و حکومت تازه‌تأسیس اوزبکان که هر دو سنی‌مذهب بودند، تشکیل شد. سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول (930-907ق./ 1524-1501م.) بر مبنای گسترش ...  بیشتر
مواضع حسینعلی‌خان قاجار ایروانی در اختلاف دولت عثمانی و کریم‌خان زند در مسئله بصره (1193- 1180ق.)
مواضع حسینعلی‌خان قاجار ایروانی در اختلاف دولت عثمانی و کریم‌خان زند در مسئله بصره (1193- 1180ق.)

محمد عزیزنژاد

دوره 21، شماره 81 ، دی 1398، ، صفحه 29-54

چکیده
  آغاز مداخلات روسیه تزاری در قفقاز، مناسبات کریم­خان زند و دولت عثمانی را در قبال حمایت از خان­نشین ایروان در برابر تهدیدهای روسیه و گرجستان بهبود بخشید. اما این روابط دوستانه در مسئله بصره رو به تیرگی ...  بیشتر
جنگ معاهدات (سیاست انگلستان برای مهار امرای افغان و شاهان قاجار)
جنگ معاهدات (سیاست انگلستان برای مهار امرای افغان و شاهان قاجار)

هادی بیاتی؛ محمود سلجوقی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 29-48

چکیده
  سرزمین وسیع هندوستان مهم‌ترین  مستعمره انگلستان در سده بیستم در معرض توجه سایر دول استعماری قرار داشت و برخی از آنها مانند فرانسه و روسیه تلاش داشتند تا از طریق مرزهای زمینی در ایران و افغانستان به ...  بیشتر
جنگ جهانی دوم و حضور متفقین در بندر بوشهر (1323ـ1320ش.)
جنگ جهانی دوم و حضور متفقین در بندر بوشهر (1323ـ1320ش.)

گالیا حق پرست

دوره 23، شماره 89 ، دی 1400، ، صفحه 31-50

چکیده
  بندر بوشهر یکی از بندرهای قدیمی خلیج فارس، همواره در تحولات مهم سیاسی و اقتصادی ایران تأثیرگذار بوده است. در طول تاریخ معاصر، نیروهای انگلیسی در چهار مرحله به این بندر هجوم آوردند که آخرین آن مربوط به ...  بیشتر
روابط ایران و پرتغال از دیدگاه سفرنامه‌نویسان خارجی عصر صفوی
روابط ایران و پرتغال از دیدگاه سفرنامه‌نویسان خارجی عصر صفوی

نصرت خاتون علوی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 33-56

چکیده
  با تشکیل دولت صفوی و برقراری نظام متمرکز سیاسی، پس از یک دوره طولانی 900 ساله بعد از فروپاشی ساسانیان، حکومت صفویه به ‌عنوان قدرتی جدید در دنیای اسلام مطرح شد و با صف‌آرایی سیاسی و عقیدتی در جهان اسلام ...  بیشتر
تعاملات علما و حکومت شیبانی/ جدایی سیاسی ماوراءالنهر از ایران
تعاملات علما و حکومت شیبانی/ جدایی سیاسی ماوراءالنهر از ایران

زینت تاج علی؛ ذکرالله محمدی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 35-56

چکیده
  با استیلای شیبانیان ابوالخیری بر سمرقند (907ق.) هم‌زمان با تأسیس دولت صفوی، روندی آغاز شد که نتیجه آن، تقابل مذهبی میان ماوراءالنهر و مناطق داخلی ایران بود. این تحول، منجر به اولین مرحله جدایی سیاسی ماوراءالنهر ...  بیشتر
ارزیابی شرکت هند شرقی بریتانیا از تجارت در خلیج ‌فارس دهة آغازین قرن سیزدهم هجری قمری
ارزیابی شرکت هند شرقی بریتانیا از تجارت در خلیج ‌فارس دهة آغازین قرن سیزدهم هجری قمری

صفورا برومند

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 37-56

چکیده
  در دهة آغازین سدة سیزدهم هجری قمری/ دهة پایانی سدة هجدهم میلادی، حجم درخور توجهی از کالاهای ضروری منطقه و بین‌الملل در محدودة آبی و خاکی خلیج فارس ارائه و مبادله می‌شد. از سوی دیگر، هرگونه عاملی که به ...  بیشتر
سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی‌ شدن نفت ایران
سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی‌ شدن نفت ایران

مجید دشتگرد

دوره 22، شماره 88 ، مهر 1400، ، صفحه 37-56

چکیده
  سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی‌شدن نفت، یکی از موضوعات بحث‌برانگیز تاریخ روابط خارجی ایران در عصر پهلوی دوم است؛ زیرا این کشور که مدعی حمایت از جنبش‌های ضدامپریالیستی بود، نه‌تنها از دولت ...  بیشتر
روابط هسته‌ای ایران و فرانسه در دوره حکومت والری ژیسکاردستن (1357-1353ش.)
روابط هسته‌ای ایران و فرانسه در دوره حکومت والری ژیسکاردستن (1357-1353ش.)

محمدجعفر چمنکار

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 37-60

چکیده
  روابط ایران و فرانسه در دوره ریاست‌جمهوری والری ژیسکاردستن در زمینه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی گسترش یافت. بر اساس سیاست ژیسکاردستن، به‌منظور مبارزه با چالش‌های اقتصادی پس از جنگ ...  بیشتر
وابستگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پهلوی دوم به انگلیس
وابستگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پهلوی دوم به انگلیس

مجتبی سلطانی احمدی؛ مصطفی گوهری فخرآباد؛ محمدحسن پورقنبر

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 43-68

چکیده
  وابستگی ایران به انگلستان در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی و دخالت آن کشور در امور ایران قابل مشاهده است. نقش انگلیسی­ها در کودتای 28 مرداد 1332 موجب احساس دِین بیشتر شاه نسبت به حامیان خود شد و راه را برای دخالت ...  بیشتر
سیاست خارجی دست نشانده و فروپاشی رژیم پهلوی واکاوی برداشت شاه از نقش ملی
سیاست خارجی دست نشانده و فروپاشی رژیم پهلوی واکاوی برداشت شاه از نقش ملی

سمیه حمیدی؛ جواد شایسته راد

دوره 20، شماره 80 ، مهر 1398، ، صفحه 47-70

چکیده
  سیاست خارجی به فعالیت­های برون‌مرزی یک دولت در ارتباط با سایر واحدهای سیاسی در نظام بین‌الملل اطلاق می­شود­. سیاست خارجی ایران با پایان جنگ جهانی دوم بر مبنای سیاست‌های متفقین تعیین و اجراء می‌شد. ...  بیشتر
جاده لینچ و نقش آن در روابط خان‌‌های بختیاری و دولت انگلیس در ایران عصر قاجار
جاده لینچ و نقش آن در روابط خان‌‌های بختیاری و دولت انگلیس در ایران عصر قاجار

غفار پوربختیار؛ امیر اکبری

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 49-68

چکیده
  در دوره قاجار، بختیاری‌‌ها و انگلیسی‌‌ها روابط دوستانه‌ای داشتند که این روابط با احداث جاده بختیاری توسط شرکت لینچ وارد مرحله جدیدی شد. احداث این جاده، اگر چه نقطه‌عطفی در روابط میان دو طرف بود، چالش‌‌هایی ...  بیشتر
جایگاه اقتصادی یزد در مسیر تجارت بین‌المللی جاده ابریشم در عصر ایلخانان
جایگاه اقتصادی یزد در مسیر تجارت بین‌المللی جاده ابریشم در عصر ایلخانان

عاطفه رنجبر جمال آبادی

دوره 23، شماره 89 ، دی 1400، ، صفحه 51-76

چکیده
  در عصر ایلخانی و پس از آن، هم­زمان با به‌وجودآمدن سلسله­های محلی، شهر یزد از امنیت نسبی برخوردار بود. سلسله­های محلی اتابکان و آل ­مظفر در طول دوره ایلخانی، با توجه به دوری یزد از مراکز تحول­خیز، ...  بیشتر
نخستین دریافت‌های سفرنامه‌نویسان ایرانی از تمدن غرب در دورۀ قاجار
نخستین دریافت‌های سفرنامه‌نویسان ایرانی از تمدن غرب در دورۀ قاجار

میثم امانی

دوره 21، شماره 84 ، آبان 1399، ، صفحه 53-66

چکیده
  شکست‌های ایرانیان در جنگ با روسیه در دورۀ قاجار، ایرانیان را از زاویۀ یک تمدن مغلوب با غرب آشنا کرد. سیاست‌مدار، متفکر و منورالفکر ایرانی خود را در مقام مقایسه با تمدن جدید قرار داد و شروع به گرته‌برداری ...  بیشتر
پیدا و پنهان روابط تاریخی ایران و مالزی (از ابتدا تا انقلاب 1357ش.)
پیدا و پنهان روابط تاریخی ایران و مالزی (از ابتدا تا انقلاب 1357ش.)

محمد چگینی

دوره 23، شماره 90 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 53-80

چکیده
  مقاله حاضر، روابط تاریخی ایران و مالزی را در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و تجاری بررسی می­نماید. برای تحکیم روابط در زمان حاضر و داشتن افقی روشن از آینده، شناخت گذشته ضروری به‌نظر می­رسد. با وجود پیشینه ...  بیشتر
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی

محمد علی پرغو؛ ندا سنبلی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 57-84

چکیده
  نزاع­های طولانی سیاسی- نظامی میان ایران و عثمانی در اوایل دوره صفویه، لطمه‌هایی به تجارت دو کشور وارد کرد و حجم آن را کاهش داد. اما پیشینهطولانی روابط تجاری چنان بود که این نزاع­ها نیز نمی­توانست ...  بیشتر
جایگاه هرمز در مناسبات ایران با جنوب و شرق آسیا در سده پانزدهم میلادی
جایگاه هرمز در مناسبات ایران با جنوب و شرق آسیا در سده پانزدهم میلادی

علی رسولی؛ زینب معصومی

دوره 22، شماره 85 ، دی 1399، ، صفحه 57-78

چکیده
  ارتباطات دریایی ایران با جنوب و شرق آسیا در طول سده نهم قمری/ پانزدهم میلادی عمدتاً از طریق جزیره هرمز و تحت نظارت خاندان محلی معروف به شاهان هرمز یا ملوک هرمز صورت می‌گرفت. در همان حال که در نیمه نخست ...  بیشتر