سیاست‌های انگلستان از نگاه اندیشمندان ایران و عثمانی در نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی
سیاست‌های انگلستان از نگاه اندیشمندان ایران و عثمانی در نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی

غلامعلی پاشازاده

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 57-68

چکیده
  ایران و عثمانی، در قرن نوزدهم میلادی به‌طور هم‌زمان، با برنامه‌های استعماری دولت انگلیس مواجه بودند که به‌دنبال گسترش نفوذ و تحکیم موقعیت خود در مقابل رقیبان استعماری مانند روسیه و فرانسه بود و همین ...  بیشتر
روابط خارجی ایران و فرانسه در چهارچوب نظریه نظام جهانی (با تأکید بر بازه زمانی 1848-1798 میلادی)
روابط خارجی ایران و فرانسه در چهارچوب نظریه نظام جهانی (با تأکید بر بازه زمانی 1848-1798 میلادی)

سجاد رستمی

دوره 22، شماره 88 ، مهر 1400، ، صفحه 57-78

چکیده
  در قرن نوزدهم میلادی، ایران در کانون سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ قرار داشت که در واقع بیانگر اهمیت راهبردی این سرزمین به‌منظور تأمین و تضمین منافع قدرت‌های مزبور بود. هدف از پژوهش حاضر آن است که سیاست ...  بیشتر
تأثیرات شوروی بر ساختار اقتصادی و فرهنگی فرقه دموکرات آذربایجان
تأثیرات شوروی بر ساختار اقتصادی و فرهنگی فرقه دموکرات آذربایجان

محمدجعفر چمنکار

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 57-80

چکیده
  ظهور فرقه دموکرات آذربایجان از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی قرن بیستم میلادی در ایران است که شهریور 1324ش. تا پایان آذر 1325ش. با حمایت همه‌جانبه دولت شوروی تشکیل شد. حمایت تمام‌عیار مسکو از این جریان در همه ...  بیشتر
یهودیان بارفروش(بابل) و حمایت بریتانیا (سال ۱۲۸۳ق./ 1866م.)
یهودیان بارفروش(بابل) و حمایت بریتانیا (سال ۱۲۸۳ق./ 1866م.)

محمدعلی کاظم بیکی

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 59-78

چکیده
  ایران کشوری با تنوع قومی، مذهبی و فرهنگی است و این امتیاز در فقدان یک نظام اداری کارآمد می‌تواند به تقابل نیروهای اجتماعی و همچنین بروز مشکلات در سطح محلی و ملی منجر شود. در قرن دوازدهم هجری قمری/ نوزدهم ...  بیشتر
آموزش زبان‌های خارجی در ایران عصر قاجار و پهلوی (با تکیه بر نظریه امپریالیزم زبانی)
آموزش زبان‌های خارجی در ایران عصر قاجار و پهلوی (با تکیه بر نظریه امپریالیزم زبانی)

محمدامین زمان وزیری؛ قاسم قنبری خانقاه

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 61-84

چکیده
  روابط خارجی در هر سطحی، اعم از روابط رسمی و دولتی و یا روابط شخصی، نیازمند آشنایی با زبان­های خارجی است. با افزایش نیاز به برقراری روابط خارجی در سطوح گوناگون در دوره معاصر تاریخ ایران، مسأله آموزش و ...  بیشتر
مناسبات سیاسی و اقتصادی قفقاز در دوره حکومت زندیه (سال‌های 1794-1749م.)
مناسبات سیاسی و اقتصادی قفقاز در دوره حکومت زندیه (سال‌های 1794-1749م.)

سارا یارمهدوی؛ حمید اسدپور

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 65-92

چکیده
  پس از تنزل قدرت حکومت افشاریه، کنترل و حفاظت‌ نواحی دوردستی چون قفقاز که دشوارتر بود، با نابسامانی‌های متعددی مواجه شد. در چنین شرایطی، حکومت زندیه به‌عنوان جانشین جدید قدرت روی کار آمد. کریم خان زند ...  بیشتر
جانشینی فتحعلی شاه و بازتاب‌ آن در روابط خارجی
جانشینی فتحعلی شاه و بازتاب‌ آن در روابط خارجی

محسن مؤمنی؛ سیده شپول محمدزاده

دوره 21، شماره 84 ، آبان 1399، ، صفحه 67-86

چکیده
  در سلسله‌مراتب قدرت حکومت قاجاریه، شاهزادگان قاجاری را می‌توان طبقه‌ای خاص دانست که دارای جایگاهی بالا بودند. شاهزادگان از طرف حکومت مرکزی به حکومت مناطق مختلف منصوب می‌شدند. حضور و نقش شاهزادگان ...  بیشتر
بازروایت بازی بزرگ بر مبنای گزارش‌های کنسول بریتانیا در شرق ایران
بازروایت بازی بزرگ بر مبنای گزارش‌های کنسول بریتانیا در شرق ایران

زهرا علیزاده بیرجندی

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 69-86

چکیده
  سرزمین‌های خاوری ایران از سده نوزدهم، عرصه رقابت ژئوپلیتیک گسترده روسیه و بریتانیا واقع گردید. به این رقابت‌ها و تکاپوهای سیاسی، بازی بزرگ اطلاق شده است. در روند بازی بزرگ، بازیگران اصلی به اهمیت دانش ...  بیشتر
روابط سیاسی نادر شاه افشار با خانات خیوه
روابط سیاسی نادر شاه افشار با خانات خیوه

محمدعلی پرغو؛ غفار عبداللهی متنق؛ اکبر کاظم زاده

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 69-84

چکیده
  رسمیت‌یافتن مذهب تشیع توسط صفویان در ایران به‌عنوان مسئله‌ای چالش‌برانگیز برای دولت‌های هم‌مرز با ایران از جمله خانات محلیِ تحت حاکمیت ازبک‌ها در منطقۀ آسیای مرکزی، بازتاب داشت. نمودهای عینی مواضع ...  بیشتر
نقدهایی بر خط‌مشی بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول (1918-1914م.)
نقدهایی بر خط‌مشی بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول (1918-1914م.)

رضا آذری شهرضایی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 69-86

چکیده
  ایران در آغاز جنگ جهانی اول تصمیم به اتخاذ خط‌مشی بی‌طرفی در عرصه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل گرفت. دولتمردان ایران تصور می‌کردند با اتخاذ این خط‌مشی می‌توانند جنگ را از مرزهای ایران دور کنند، اما ...  بیشتر
روان‌شناختی شاه و سیاست خارجی ایرانِ دوره پهلوی در قبال قدرت‌های بزرگ
روان‌شناختی شاه و سیاست خارجی ایرانِ دوره پهلوی در قبال قدرت‌های بزرگ

عبداله مرادی

دوره 20، شماره 80 ، مهر 1398، ، صفحه 71-96

چکیده
  نهاد سلطنت به‌عنوان قدرت مطلقه حاکم بر کشور و شخص پادشاه، یکی از مهمترین متغیرهای مؤثر بر سیاست خارجی دوره پهلوی دوم بوده است. به‌ویژه اینکه نقش شاه در ساختار قدرت سیاسی به شکل مستمر افزایش یافته، تا ...  بیشتر
ایران و آرژانتین بررسی روابط دیپلماتیک در دوره قاجار و پهلوی
ایران و آرژانتین بررسی روابط دیپلماتیک در دوره قاجار و پهلوی

حسین صفری

دوره 21، شماره 83 ، تیر 1399، ، صفحه 71-90

چکیده
  سابقه نخستین اقدام دولت ایران برای حضور در آمریکای لاتین و ایجاد روابط رسمی با کشورهای این قاره به ابتدای قرن بیستم میلادی بازمی‌گردد. این اقدام با برقراری روابط سیاسی با مکزیک، به‌عنوان اولین کشورآغاز ...  بیشتر
بازتاب سیاست ضدامپریالیسم شوروی در مطبوعات حزب توده (1332-1330ش.)
بازتاب سیاست ضدامپریالیسم شوروی در مطبوعات حزب توده (1332-1330ش.)

زهرا سرگزی؛ محسن رحمتی؛ علاالدین شاهرخی

دوره 23، شماره 89 ، دی 1400، ، صفحه 77-100

چکیده
  پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا به‌عنوان مدافع استقلال و تمامیت ارضی ایران ظاهر شد و از سیاست‌های استعماری شوروی و انگلیس در ایران انتقاد کرد. دولت شوروی نیز به‌واسطه همکاری با انگلیس و آمریکا در طول جنگ، ...  بیشتر
واکاوی دکترین پهلوی دوم در سیاست خارجی
واکاوی دکترین پهلوی دوم در سیاست خارجی

مجتبی سلطانی احمدی؛ مصطفی گوهری فخرآباد؛ محمدحسن پورقنبر

دوره 22، شماره 85 ، دی 1399، ، صفحه 79-102

چکیده
  یکی از برنامه‌های پر سر و صدای شاه در دهه 40 شمسی، سیاست مستقل ملی بود که بر اساس آن قرار بود ایران با ایجاد موازنه مثبت میان بلوک شرق و غرب، استقلال خود را در سیاست خارجی حفظ کند. الگوبرداری از سیاست مستقل ...  بیشتر
تبیین و تحلیل نقش و اهمیت نظامی سواحل جنوبی دریای کاسپی در حفظ امنیت شاهنشاهی ساسانی (651-222م.)
تبیین و تحلیل نقش و اهمیت نظامی سواحل جنوبی دریای کاسپی در حفظ امنیت شاهنشاهی ساسانی (651-222م.)

محمدکریم یوسف‌جمالی؛ سید حبیب حسینی ولشکلایی؛ اسماعیل سنگاری؛ سهیلا ترابی فارسانی

دوره 22، شماره 88 ، مهر 1400، ، صفحه 79-98

چکیده
  موقعیت اقلیمی ویژه سواحل جنوبی دریای کاسپی که در بخش شمالی قلمرو ساسانیان قرار داشت، در وقوع رویدادهای این منطقه تأثیرگذار بود. نواحی جنوب شرقی دریای کاسپی که ایالت گرگان و دهستان را در بر می­گرفت، ...  بیشتر
احتراق قونسولخانه ایران در اسلامبول سرنوشت اسناد و منابع تاریخی در مذاکرات تحدید حدود (1293 قمری)
احتراق قونسولخانه ایران در اسلامبول سرنوشت اسناد و منابع تاریخی در مذاکرات تحدید حدود (1293 قمری)

نصراله صالحی

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 79-100

چکیده
  اسلامبولِ قدیم به دلیل نوع معماری مستعد حریق بود. این شهر در دوره عثمانی بارها دچار حریق‌های بزرگی شد. نوشتار حاضر، گزارشی از حریق قونسولخانه ایران در اسلامبول به سال 1293ق. است. این واقعه جز زیان‌های مادی، ...  بیشتر
نقش دریای خزر و منطقه قفقاز در مناسبات تجاری عصر صفوی
نقش دریای خزر و منطقه قفقاز در مناسبات تجاری عصر صفوی

حمیدرضا ثنایی؛ الهه ابراهیمی

دوره 21، شماره 81 ، دی 1398، ، صفحه 81-100

چکیده
  مناطق اطراف دریای خزر کم‌وبیش در طول تاریخ مورد استفاده بازرگانانی بود که به دنبال تجارت با ساکنان این منطقه و یا نواحی مجاور بودند. در دوره صفوی نیز تجارت در این مناطق و به‌خصوص در ناحیه قفقاز همچنان ...  بیشتر
پارسی‌های هند در تعامل با ایرانیان
پارسی‌های هند در تعامل با ایرانیان

محمدحسن شیخ الاسلامی؛ محمدتقی امراللهی

دوره 23، شماره 90 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 81-104

چکیده
  پارسی­های هند، گروهی از زرتشتیان ایرانی بودند که هم‌زمان با افول حکمرانی ساسانی و ورود اسلام به ایران، تصمیم گرفتند از جغرافیای سرزمینی ایران خارج شوند. آنها پس از یک سفر پرماجرا و خطرآفرین، سرانجام ...  بیشتر
تحلیلی بر بازتاب مسئله هرات در روزنامه وقایع اتفاقیه
تحلیلی بر بازتاب مسئله هرات در روزنامه وقایع اتفاقیه

محمد سلیمانی تبار؛ نصراله پور محمدی املشی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 81-106

چکیده
  هرات مانند قندهار و کابل از جمله مناطقی بود که در قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی تحت قیمومیت هیچیک از حکومت­های بزرگ منطقه نبود، اما کشورهایی از قبیل انگلیس، روسیه و ایران هر کدام بنا بر ­دلایلی به ...  بیشتر
مروری بر تأثیرات فرهنگی و هنری ایرانیان مهاجر بر بومیان زنگبار (قرن‌های 18 - 10 میلادی)
مروری بر تأثیرات فرهنگی و هنری ایرانیان مهاجر بر بومیان زنگبار (قرن‌های 18 - 10 میلادی)

حسین علیدوستی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 85-108

چکیده
  عرصه روابط بین‌الملل به شدت تحت‌ تأثیر عوامل فرهنگی و هویتی قرار دارد و ابزارهای فرهنگی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم، کارآمد و قابل ‌انعطاف در سیاست خارجی مورد توجه و ارزیابی کشورها قرار گرفته است. ...  بیشتر
 نقش نظامیان در سیاست خارجی شاه اسماعیل اول صفوی
 نقش نظامیان در سیاست خارجی شاه اسماعیل اول صفوی

جهانبخش ثواقب؛ علی خورسندی

دوره 22، شماره 87 ، تیر 1400، ، صفحه 85-108

چکیده
  نقش تاریخی نظامیان در به‌قدرت‌رساندن خاندان‌های حکومتگر و همچنین ثبات‌بخشی به نظام‌های سیاسی در برابر تهدیدهای درونی و بیرونی، اهمیت و جایگاه آنان را به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی ساختار سیاسی ...  بیشتر
فعالیت تجارتخانه‌‌ها و کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی روسی در سبزوار اواخردوره قاجار
فعالیت تجارتخانه‌‌ها و کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی روسی در سبزوار اواخردوره قاجار

هانیه طلوع فکور؛ عباس سرافرازی

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 85-102

چکیده
  در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، تولید پنبه در نتیجه جنگ‌های داخلی امریکا کاهش یافت و این مسأله برخی از دولت‌ها به‌ویژه روسیه را بر آن داشت تا برای جبران کسری پنبه مورد نیاز خود، وارد ایران شوند. از آنجایی ...  بیشتر
اهداف ژئوپلیتیک روسیه و انگلیس در تحدید مرزهای ایران در قاجاریه
اهداف ژئوپلیتیک روسیه و انگلیس در تحدید مرزهای ایران در قاجاریه

احسان لشگری

دوره 21، شماره 84 ، آبان 1399، ، صفحه 87-106

چکیده
  ایران در قرن نوزدهم و به‌ویژه مقارن با دورۀ قاجاریه، دچار تغییرهایی عمده در مرزهای سرزمینی خود شد. بخشی مهم از این تغییر مرزها ناشی از سیاست‌های ژئوپلیتیک بریتانیا و روسیه در غرب آسیا بود. در این پژوهش ...  بیشتر
ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن
ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن

رادولف متی

دوره 22، شماره 86 ، خرداد 1400، ، صفحه 87-118

چکیده
  مهاجرت ارامنه به ایران از اوایل قرن هفدهم میلادی به تغییرات بسیاری در جامعه مسلمان ایران منجر گردید. در درازمدت، این مهاجران از بنیان، ترکیب تشکیلات اداری و نظامی نخبگان دولت صفوی را تغییر دادند و همچنین ...  بیشتر
فرآیند به‌‌رسمیت شناختن کشور تازه‌‌تأسیس عراق در دوره رضا شاه (سال‌های 1308-1300ش.)
فرآیند به‌‌رسمیت شناختن کشور تازه‌‌تأسیس عراق در دوره رضا شاه (سال‌های 1308-1300ش.)

علی رضا الزیادی؛ داریوش رحمانیان؛ حسن زندیه

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 87-118

چکیده
  با سقوط امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول، بخشی از سرزمین‌های این امپراتوری میان متفقین تقسیم شد و به تأسیس چندین کشور انجامید که عراق یکی از آنها بود. ایران از دوران کهن، بخشی از سرزمین عراق تا مرز ...  بیشتر