نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

چکیده

مغولان به تجارت و فواید حاصل از آن اهمیت می­دادند و ایلخانان پس از تشکیل حکومت در ایران، همانند خان‌های مغول در دشت قپچاق، به گسترش مناسبات تجاری با دولت‌شهرهای ونیز و جنوا علاقه‌مند شدند؛ به ویژه که دشمنان آنها، ممالیک مصر و حاکمان مغول در اولوس زرین مناسبات گستردة تجاری با ونیز و جنوا داشتند. با کوشش ایلخانان و رغبت تجار ونیزی و جنوایی برای تجارت با ایران و مشکلات تجار ایتالیایی در مصر، اندک اندک پای تجار دولت‌شهرهای ایتالیایی به ایران باز شد. تجار ایتالیایی با گسترش مناسبات تجاری با ایلخانان از طریق حوزة دریای خزر و دریای سیاه یا از طریق جادة ابریشم منتهی به آناتولی و دریای مدیترانه کالاهای شرقی را به اروپا منتقل می­کردند. در این مقاله روند شکل‌گیری مناسبات تجاری بین ایلخانان با تجار ونیزی و جنوایی، کوشش دو طرف در ایجاد این مناسبات و حوزه­هایی که پس از برقراری مناسبات تجاری در آنجا مبادلة کالا صورت می‌گرفت، به روش تحلیلی و توصیفی بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

منابع و مآخذ
فارسی:
المازندرانی، عبدالله بن محمد بن کیا، 1925، رساله فلکیه، به تصحیح: والتر هینتس آلمان: ویس بادن، انتشارات هیئت مستشرقین در فرهنگستان ماینس، چاپخانه فرانس اشتاینر.
احمدی دستگردی، حوری وش.، 1387، ترکمانان آق قویونلو، تهران: انتشارات باز.
ابن بطوطه، شمس‌الدین ابو عبدالله محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی، 1376، سفرنامه ابن بطویه، چاپ ششم، ترجمه: محمدعلی موحد، تهران: آگه.
ابن فضل‌الله عمری، شهاب‌الدین احمد بن یحیی، 1423ق.، المسالک الابصار فی ممالک الامصار، ج3، ابوظبی: المجمع الثقافی.
اقبال آشتیانی، عباس، 1380، تاریخ مغول و اوایل ایام تیموری، جلد اول، تهران: نشر نامک.
امامی خویی، محمدتقی، 1385، تجارت و راه‌های ارتباطی آناطولی در زمان ایلخانان، فصلنامه شناخت، شماره 52، زمستان 1385، صص 92- 77.
بیانی، شیرین، 1386، مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
بویل، جی. آ، 1387، "تاریخ دودمانی و سیاسی ایلخانان" تاریخ ایران کمبریج، جلد پنجم، چاپ هفتم، ترجمه: حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
پیگولوسکایا، ن. و دیگران، 1354، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هیجدهم میلادی، ترجمه: کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام.
پولو، مارکو، 1350، سفرنامه مارکوپولو، مقدمه: جان ماسفیلد، ترجمه: حبیب‌اله صحیحی، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ثواقب، جهانبخش، 1381، "ابریشم گیلان"، فصلنامه شناخت، شماره 34.
جوادی، حسن، 1378، ایران از دیده سیاحان اروپایی از قدیم‌ترین ایام تا اوایل دوره صفویه، تهران: نشر بوته.
انسیمان، استیون، 1360، تاریخ جنگ‌های صلیبی، جلد سوم، چاپ دوم، ترجمه: منوچهر کاشف، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
رضوی، ابوالفضل، 1390، شهر، سیاست و اقتصاد در عهد ایلخانان، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
دیوید، مورگان، 1371، مغول­ها، ترجمه: عباس ویراستار، تهران: نشر مرکز.
ساندرز، ج. ج.، 1361، تاریخ فتوحات مغول، ترجمه: ابوالقاسم حالت، تهران: امیرکبیر.
شیبانی، عبدالحسین، 1345، تاریخ عمومی قرون وسطی، جلد دوم، تهران: اشراقی
شاردن، ژان، 1372، سفرنامه شاردن، جلد اول، ترجمه: اقبال یغمائی، تهران: توس
شبارو، عصام محمد، 1380، دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدنی آنان در تاریخ اسلام، ترجمه: شهلا بختیاری، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
لوکاس، هنری، 1376، تاریخ تمدن، جلد اول، ترجمه: عبدالحسین آذرنگ، تهران: کیهان.
لین، جرج، 1388، ایران در اوایل عهد ایلخانی، ترجمه: ابوالفضل رضوی، تهران: امیرکبیر.
کاشانی، ابوالقاسم عبدالله بن محمد، 1348، تاریخ اولجایتو، تاریخ پادشاه سعید غیاث الدین و الدنیا اولجایتو سلطان محمد طیب الله مرقده، به اهتمام: مهین همبلی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
کریمی، علیرضا و محمد رضائی، 1392، روابط تجاری ایران و جنوا در دورة ایلخانان، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، سال 23، شماره 18، پیاپی108، تابستان 1392، صص 68- 51.
گروسه، رنه، 1378، امپراتوری صحرانوردان، ترجمه: عبدالحسین میکده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ماله، آلبر و ژول ایزاک، 1366، تاریخ قرون وسطی تا جنگ صد ساله، چاپ دوم، ترجمه: میرزا عبدالحسین هژیر، تهران: دنیای کتاب و نشر علم.
مرکز اسناد دانشگاه تهران، 1352، اسناد مربوط به روابط تاریخی ایران و جمهوری ونیز، (بایگانی اسناد شهر ونیز و کتابخانه ملی مارچانا).
ویلبر، دونالد، 1365، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، چاپ دوم، ترجمه: عبدالله فریار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هال، مری، 1380، امپراتوری مغول، ترجمه: نادر سعیدی، تهران: ققنوس.
وصاف‌الحضره، فضل‌الله بن عبدالله، 1338، تاریخ وصاف الحضره، به اهتمام: محمدمهدی اصفهانی، تهران: کتابخانه ابن‌سینا و کتابخانه جعفری تبریز.
 
لاتین:
Bagrow.I, 1956, Italian on the Caspian, imago mandi,vol13
Canbek, Ahmet, 1978, T kafkasyanin ticaret tarihi, istanbul. Ashtor,
Howorth, Henry, 1888, History of Mongols from the 9th to 19th century, partIII, the Mongols of Persia, NewYork, franklin.
Koç ,Ömit, 2009, Ipak sanati, Istanbul: Elaziğ Yayincilik.
Morgan, David, 2000, The mongol Empire and its legacy, Brill publication, London.
Rosamond, E.Mack, 2006, Bazzar to Piazza, Islamic trade and Italian art 1300-1600, university of California press.
Pegolotti, 1936, souther Italy and Florentine economy, Pegolotti's Merchant Handbook.
snezhana, Rakova, (No Deat),Venetian in the black sea, Translation by Rakova(proofread) leed Christopher,kaisheva rad mila, encyclopedia of the Hellenic world.
Tezcan, Mehmet, 2009, Türk-Moğol hakimiyeti döneminde Karadeniz de Ticaret. Tarih İncelemeleri Dergisi. Volume XXIV. Sayı 1, 151-194.