نقش حاکمان ایرانی‌تبار آرتاکسی ارمنستان در روابط خارجی ایران و روم در دوران فرهاد چهارم
نقش حاکمان ایرانی‌تبار آرتاکسی ارمنستان در روابط خارجی ایران و روم در دوران فرهاد چهارم

محمد ملکی

دوره 21، شماره 83 ، تیر 1399، ، صفحه 115-134

چکیده
  بررسی روابط اشکانیان و روم، با محوریت حاکمان ایرانی‌‌تبار آرتاکسی ارمنستان و تعیین مرز رسمی فرات در نتیجة اثرپذیری از آن‌ها در نیمۀ دوم قرن یکم قبل از میلاد موضوعی است که این جستار بدان پرداخته ...  بیشتر
روابط ایران و پرتغال از دیدگاه سفرنامه‌نویسان خارجی عصر صفوی
روابط ایران و پرتغال از دیدگاه سفرنامه‌نویسان خارجی عصر صفوی

نصرت خاتون علوی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 33-56

چکیده
  با تشکیل دولت صفوی و برقراری نظام متمرکز سیاسی، پس از یک دوره طولانی 900 ساله بعد از فروپاشی ساسانیان، حکومت صفویه به ‌عنوان قدرتی جدید در دنیای اسلام مطرح شد و با صف‌آرایی سیاسی و عقیدتی در جهان اسلام ...  بیشتر
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی
بررسی روابط تجاری ایران و عثمانی در دوره شاه طهماسب اول صفوی

محمد علی پرغو؛ ندا سنبلی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 57-84

چکیده
  نزاع­های طولانی سیاسی- نظامی میان ایران و عثمانی در اوایل دوره صفویه، لطمه‌هایی به تجارت دو کشور وارد کرد و حجم آن را کاهش داد. اما پیشینهطولانی روابط تجاری چنان بود که این نزاع­ها نیز نمی­توانست ...  بیشتر
مروری بر تأثیرات فرهنگی و هنری ایرانیان مهاجر بر بومیان زنگبار (قرن‌های 18 - 10 میلادی)
مروری بر تأثیرات فرهنگی و هنری ایرانیان مهاجر بر بومیان زنگبار (قرن‌های 18 - 10 میلادی)

حسین علیدوستی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 85-108

چکیده
  عرصه روابط بین‌الملل به شدت تحت‌ تأثیر عوامل فرهنگی و هویتی قرار دارد و ابزارهای فرهنگی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم، کارآمد و قابل ‌انعطاف در سیاست خارجی مورد توجه و ارزیابی کشورها قرار گرفته است. ...  بیشتر
بررسی بازخورد تحولات سیاست خارجی آمریکا در روابط با ایران بر اساس نظریه سازه‌انگاری
بررسی بازخورد تحولات سیاست خارجی آمریکا در روابط با ایران بر اساس نظریه سازه‌انگاری

حسین هژیریان؛ فضل الله براقی

دوره 21، شماره 82 ، فروردین 1399، ، صفحه 109-144

چکیده
  بررسی تاریخ روابط ایران و آمریکا نشان می­دهد که این روابط از اواسط حکومت قاجار تا دوره مورد بررسی این پژوهش دو مرحله داشته است؛ در مرحله نخست، علی­رغم تمایل کنشگران سیاسی ایران برای حضور فعال آمریکا ...  بیشتر
نگاهی به ‌شکل‌گیری رسمی روابط ایران و لهستان بر پایه اسناد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران
نگاهی به ‌شکل‌گیری رسمی روابط ایران و لهستان بر پایه اسناد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

داود چرمی

دوره 21، شماره 81 ، دی 1398، ، صفحه 1-28

چکیده
  در مورد تاریخ روابط ایران و لهستان منابع متعددی به رشته تحریر درآمده‌ است. سابقه اولین ارتباط بین دو کشور به دوره صفویه بازمی‌گردد، اما با انقراض حکومت صفویان و تجزیه لهستان این روابط رسمیتی پیدا نکرد. ...  بیشتر
بررسی زمینه‌های حضور ایالات‌متحده آمریکا در خلیج‌فارس با محوریت کشور ایران (1347 ـ 1320ش./1968 ـ 1941 م.)
بررسی زمینه‌های حضور ایالات‌متحده آمریکا در خلیج‌فارس با محوریت کشور ایران (1347 ـ 1320ش./1968 ـ 1941 م.)

علی اکبر کجباف؛ تارا جهانگیری

دوره 21، شماره 81 ، دی 1398، ، صفحه 101-124

چکیده
  طی سال‌های جنگ جهانی دوم، به‌تدریج نفوذ انگلستان به‌عنوان قدرت برتر در منطقه خلیج‌فارس رو به کاهش نهاد و نفوذ آمریکا ابرقدرتِ جدید غرب در منطقه گسترش یافت و به حضور انگلستان نقش جانبی داده شد. در این ...  بیشتر
جایگاه اشکانیان ارمنستان در روابط بین ایران و روم (قرن دوم میلادی)
جایگاه اشکانیان ارمنستان در روابط بین ایران و روم (قرن دوم میلادی)

محمد ملکی

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 1-19

چکیده
  چکیدهحکومت اشکانیان ارمنستان پس از توافق شاهنشاهی اشکانی و امپراتوری روم به سال 63 میلادی، در سرزمین ارمنستان شکل گرفت. هدف از این توافق که پس از رقابت‌های طولانی ایران و روم بر سر سلطه و نفوذ در ارمنستان ...  بیشتر
تحلیل تاریخی از مراحل اولیه پروژه مشترک پتروشیمی ایران و ژاپن
تحلیل تاریخی از مراحل اولیه پروژه مشترک پتروشیمی ایران و ژاپن

اومنو نائوتوشی؛ محمد چگینی

دوره 20، شماره 79 ، تیر 1398، ، صفحه 127-144

چکیده
  چکیدهمقاله حاضر با هدف روشن ‌شدن روند راه‌اندازی "پروژه پتروشیمی ایران و ژاپن" با تمرکز بر دوره زمانی دهه 60 و70 میلادی تدوین شده است. این پروژه به علت سرنوشت غم‌بار و تأسف‌برانگیزش در ژاپن معروف شد و ...  بیشتر
همکاری‌های فنی- اقتصادی ایران و شوروی در احداث کارخانه ذوب‌‌آهن اصفهان (1351-1341 ش.)
همکاری‌های فنی- اقتصادی ایران و شوروی در احداث کارخانه ذوب‌‌آهن اصفهان (1351-1341 ش.)
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 1-27

چکیده
  ایران در سال‌های نخست‌وزیری هویدا با عادی‌‌سازی روابط خود با شوروی و کشورهای اروپای شرقی به گسترش روابط با این کشورها همت گماشت. از جنبه‌های سیاست خارجی ایران و شوروی در سال‌های 1351-1341ش. گسترش همکاری‌های ...  بیشتر
نقش خطوط ارتباطی جنوب بر مناسبات ایلات جنوبی با انگلیسی‌ها و حکومت مرکزی با تأکید بر ایل قشقایی (1336- 1324ق.)
نقش خطوط ارتباطی جنوب بر مناسبات ایلات جنوبی با انگلیسی‌ها و حکومت مرکزی با تأکید بر ایل قشقایی (1336- 1324ق.)
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 29-51

چکیده
  ضعف حکومت مرکزی در اواخر دوره قاجار، اکتشافات و استخراج نفت توسط انگلیسی‌ها و درآمدهای سرشار حاصله که انتقال آن از قلمرو و خطوط ایالات جنوبی امکان­پذیر بود فصل جدیدی در روابط ایلات جنوبی، انگلیسی­ها ...  بیشتر
بررسی فعالیت تجارتخانه هوفمان در مشهد (دوره قاجار) با تکیه بر اسناد آرشیو وزارت ‌امور خارجه
بررسی فعالیت تجارتخانه هوفمان در مشهد (دوره قاجار) با تکیه بر اسناد آرشیو وزارت ‌امور خارجه
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 53-78

چکیده
  مشهد به عنوان مرکز ایالت خراسان در دوره قاجار، از نظر اقتصادی و تجاری اهمیت خاصی داشت، تا آنجا که می‌توان آن شهر را به عنوان بارانداز بزرگی در شمال شرق برای واردات و صادرات کالا به‌شمار آورد. موقعیت شهر ...  بیشتر
بریتانیا و قطع روابط دیپلماتیک ایران و ژاپن در جنگ جهانی دوم
بریتانیا و قطع روابط دیپلماتیک ایران و ژاپن در جنگ جهانی دوم
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 99-128

چکیده
  موضوع قطع روابط ایران و ژاپن در اولین سال اشغال ایران از سوی متفقین، هنوز بعد از گذشت چند دهه به‌خوبی بررسی نشده و روایت مستند و تاریخی از این رویداد در پژوهش‌های فارسی پدید نیامده است. بررسی ابعاد مختلف ...  بیشتر
نقش آمریکا و عوامل داخلی در تأسیس و ادارة سازمان برنامه و بودجه ایران
نقش آمریکا و عوامل داخلی در تأسیس و ادارة سازمان برنامه و بودجه ایران
دوره 20، شماره 77 ، دی 1397، ، صفحه 129-150

چکیده
  آمریکا بعد از پایان جنگ جهانی دوم به منظور دسترسی به منابع نفتی، یافتن بازاری برای کالاهای خود و مقابله با نفوذ کمونیسم در صدد گسترش قدرت در ایران برآمد و برای رسیدن به این اهداف، باید بر امور اقتصادی ...  بیشتر
نگاهی به برنامه توسعه راه آهن شرق ایران به پاکستان در عصر پهلوی دوم
نگاهی به برنامه توسعه راه آهن شرق ایران به پاکستان در عصر پهلوی دوم

مریم شیپری؛ لیلا مرادی

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 1-15

چکیده
  گرچه قرار بود که راه‌آهن شرق ایران در ابتدای قرن بیستم، مسیر ترانزیت کالا میان ایران و هندوستان را بهبود بخشد، اما با جدایی پاکستان از هندوستان در 1326ش./ 1947م. این مهم انجام نشد. ایران در سال‌های بعد کوشید ...  بیشتر
نقش تجارت و سیاست در آینده روابط ایران و مغول‌ها
نقش تجارت و سیاست در آینده روابط ایران و مغول‌ها

علیرضا کریمی

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 17-32

چکیده
  اوایل سدة هفتم هجری، حادثه­ای بزرگ در تاریخ جهان و در امتداد راه ابریشم به وقوع پیوست؛ حادثه‌ای که بدون وجود تعامل بین تجار و سیاستمداران، فرصت بروز و ظهور نمی­یافت. این حادثة مهم، حملة چنگیز خان ...  بیشتر
واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)
واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)

لاله عرفانی نمین؛ رضا شعبانی

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 33-56

چکیده
  منطقة تالش، در حدّ فاصل استان‌های گیلان و اردبیل، در ادوار تاریخی در تمکین از قدرت مرکزی فراز و نشیب‌هایی داشته و در تعیین مرزهای سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است. خوانین تالش از دورة کریم خان زند تا دورة ...  بیشتر
جایگاه اتحاد جماهیر شوروی در الگوهای سیاست خارجی ایران دوران پهلوی دوم (1357-1332ش.)
جایگاه اتحاد جماهیر شوروی در الگوهای سیاست خارجی ایران دوران پهلوی دوم (1357-1332ش.)

روح اله اسلامی؛ زهرا اکبری

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 57-96

چکیده
  در مقطع تاریخی 1357-1332ش. با توجه به چیرگی سیاست خارجی بر روابط خارجی پهلوی دوم در روابط خود با اتحاد جماهیر شوروی می‌کوشید تا گامی در جهت منافع ایران بردارد. به همین سبب، زمینه‌های همکاری و تعامل میان دو ...  بیشتر
روند شکل‌گیری مناسبات تجاری ایلخانان با تجّار جنوایی و ونیزی
روند شکل‌گیری مناسبات تجاری ایلخانان با تجّار جنوایی و ونیزی

ولی دین‌پرست

دوره 19، شماره 76 ، مهر 1397، ، صفحه 97-116

چکیده
  مغولان به تجارت و فواید حاصل از آن اهمیت می­دادند و ایلخانان پس از تشکیل حکومت در ایران، همانند خان‌های مغول در دشت قپچاق، به گسترش مناسبات تجاری با دولت‌شهرهای ونیز و جنوا علاقه‌مند شدند؛ به ویژه ...  بیشتر
نقش گیلان در روابط خارجی ایران و روسیه نیمة نخست حکومت صفویه (1000-907ق.)
نقش گیلان در روابط خارجی ایران و روسیه نیمة نخست حکومت صفویه (1000-907ق.)

محمد شورمیج

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 45-63

چکیده
  نقش گیلان در روابط خارجی ایران با روسیه در دوره صفویه تا آغاز حکومت شاه عباس اول، موضوع بررسی پژوهش حاضر است و این منطقه به سبب موقعیت جغرافیایی در کنار دریای خزر و اهمیت تجاری آن‌، همواره مورد توجه بود. ...  بیشتر
ایران و روسیه در گذر تاریخ محیط امنیتی و مسأله تهدید و اتحاد
ایران و روسیه در گذر تاریخ محیط امنیتی و مسأله تهدید و اتحاد

جهانگیر کرمی

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 65-97

چکیده
  روابط ایران و روسیه در پنج سدة گذشته، موضوعی حیاتی برای ایران بوده و در پرتو آن، هم تهدیدهای مهم برای کشور ایجاد شده و هم در مواردی، میان دو طرف همکاری‌ها و گاه نیز اتحاد علیه تهدیدات مشترک برقرار بوده ...  بیشتر
الگوی سیاست خارجی انگلیس در خلیج فارس (قرون هجدهم و نوزدهم میلادی)
الگوی سیاست خارجی انگلیس در خلیج فارس (قرون هجدهم و نوزدهم میلادی)

سید داوود آقائی؛ کاظم شریف‌کاظمی

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 99-121

چکیده
  امپراتوری بریتانیا طی چند قرن از آغاز قرن هفدهم تا پایان قرن بیستم میلادی، قدرت برتر در خلیج فارس بود. انگلیس برای حفظ برتری قدرت و منافع خود در منطقه از هیچ کوششی فروگذاری نمی‌کرد و برای تأمین این اهداف، ...  بیشتر
کشمکش‌های حاکمیتی در ایران پس از مرگ نادرشاه و سیاست دولت عثمانی در مقابل ایران
کشمکش‌های حاکمیتی در ایران پس از مرگ نادرشاه و سیاست دولت عثمانی در مقابل ایران

عبدالرحمن آتش؛ احمد برجلو؛ هادی بیاتی

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 123-139

چکیده
  بررسی روابط سیاسی و مناسبات بین دولت­های همجوار از مباحث مهم دوره­های تاریخی به ویژه در حکومت­های مقتدر محسوب می­شود. در میانه قرن دوازدهم قمری، تضادهای سیاسی میان دو قدرت افشاریه و عثمانی در ...  بیشتر
روابط نظامی ایران و روسیه (از قاجار تا پهلوی)
روابط نظامی ایران و روسیه (از قاجار تا پهلوی)

سید رسول موسوی

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 1-19

چکیده
  به لحاظ تاریخی، آغاز روابط نظامی ایران و روسیه به تأسیس بریگارد قزاق در سال 1258ق./ 1879م. در دوران ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. بریگارد قزاق در پی درخواست ناصرالدین شاه از دولت روسیه تزاری در جریان دومین ...  بیشتر
عوامل مؤثر بر روابط صفویان با گورکانیان
عوامل مؤثر بر روابط صفویان با گورکانیان

قاسم قریب

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 21-49

چکیده
  مناسبات ایران صفوی با هند گورکانی یکی از دوره­های پر افت و خیز در تاریخ روابط خارجی دو کشور ایران و هند است. تحرکات ازبکان شیبانی به عنوان دشمن مشترک گورکانیان و صفویان، از عوامل مؤثر بر تنظیم روابط ...  بیشتر