TY - JOUR ID - 84241 TI - قرارداد 1907میلادی استثمار یا استقلال JO - فصلنامه تاریخ روابط خارجی JA - HFR LA - fa SN - 1735-2010 AU - ططری, علی AD - مدیر مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی Y1 - 2011 PY - 2011 VL - 13 IS - 49 SP - 111 EP - 135 KW - ایران KW - انگلیس KW - روسیه KW - قرارداد 1907م DO - N2 - اهمیت سرزمین ایران به عنوان منطقه‏ای نزدیک به آب‏های آزاد و اقیانوس هند و حلقه اتصال شرق و غرب از دوره صفویه تا به امروز مورد توجه قدرت‏های غربی به‌ویژه روسیه و انگلیس بوده است. هدف روس‏ها در دستیابی به خلیج‏فارس و هندوستان و سیاست‏های انگلیسی‏ها در حفظ موقعیت و پایگاه خود در هند و خلیج‏فارس، عمده‏ترین دلایل نفوذ و  دخالت‏ این کشورها در سیاست‏گذاری دولتمردان عصر قاجاریه بود. رقابت آنها در اخذ امتیازهای سیاسی و اقتصادی در ایران موجب بروز تنش‏هایی می‏شد که در پی ضعف حکومت مرکزی، کشور را به صورت نیمه ‌مستعمره درآورده بود. این تنش‏ها و نیز حضور قدرت‏های جدید از جمله آلمان در منطقه‏ای که بعدها خاورمیانه خوانده شد، سبب گردید روسیه و انگلیس بر سر منافع مشترک در ایران به توافق رسیده و آن را به مناطق نفوذ یکدیگر تقسیم کنند. این اتحاد در واقع، نقض استقلال و حقوق سیاسی دولت و ملت ایران بود که به رغم توجیه دو طرف قرارداد که به استقلال و تمامیت ارضی ایران احترام می‏گذارند، بدون در نظر گرفتن خواسته های حکومت ایران به صورت مدون و در چارچوب قواعد خودساخته سیاسی‏ به منافع ملی کشورمان دستبرد زدند. با این توصیف، در این مقاله ضمن بیان پیشینه سیاست توسعه‌طلبانه انگلیس در ایران با تکیه بر اسنادی از آرشیو وزارت امورخارجه، زمینه‏ها و پیامدهای قرارداد 1907م. و نیز واکنش‏های دولت، مجلس شورای ملی نوپا و ملت ایران بررسی می‏شود. UR - https://www.hfrjournal.ir/article_84241.html L1 - https://www.hfrjournal.ir/article_84241_4bf1d94eaca4c6195563affe480cf4ed.pdf ER -