فصلنامه تاریخ روابط خارجی

نگاهی به مهاجرت گیلانی‌ها به شبه قاره هند

سیّدعباس آزموده

دوره 18، شماره 70 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-18

چکیده

  یکی از سرزمین‌هایی که گیلانیان حضور گسترده‌ای در آن داشتند، شبه قاره هند است؛ آنها شبه قاره را جایگاه امنی برای خود یافتند و در آن دیار به رشد و تعالی سیاسی و مذهبی نایل آمدند. کشمکش‌های دوران مغولان، ...  بیشتر یکی از سرزمین‌هایی که گیلانیان حضور گسترده‌ای در آن داشتند، شبه قاره هند است؛ آنها شبه قاره را جایگاه امنی برای خود یافتند و در آن دیار به رشد و تعالی سیاسی و مذهبی نایل آمدند. کشمکش‌های دوران مغولان، ترکمانان و صفویان که به انقراض خاندان حکومتگر گیلانی انجامید، به علاوه سرزمین دل انگیز هند با ثروت‌های بی‌کرانش، انگیزه‌ای برای مهاجرت گیلانیان نامداری چون جمال‌الدین گیلانی، خواجه محمود گیلانی و حزین لاهیجی به هند شد. در این مقاله کوشش شده است تا خدمات مهاجران گیلانی به هند که به گسترش فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی، مذاهب اسلامی و مبادلات بازرگانی و سیاسی دو کشور انجامید، بررسی شود. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 350.94 K

سرزمین‌های دور، ارتباطات نزدیک نگاهی به روابط فرهنگی و تمدنی ایران و اسپانیا

مرتضی دامن پاک جامی

دوره 17، شماره 67 ، تیر 1395، ، صفحه 1-52

چکیده

  ایران و اسپانیا، دو کشور کهن و با پیشینة تمدنی پرمایه و مؤثر در تاریخ جهان، مناسبات فرهنگی و سیاسی چشمگیری از دوران باستان تاکنون داشته‌اند. در قرون اولیة اسلامی، میان ایران، در حدّ فاصل شرقی خلافت اسلامی ...  بیشتر ایران و اسپانیا، دو کشور کهن و با پیشینة تمدنی پرمایه و مؤثر در تاریخ جهان، مناسبات فرهنگی و سیاسی چشمگیری از دوران باستان تاکنون داشته‌اند. در قرون اولیة اسلامی، میان ایران، در حدّ فاصل شرقی خلافت اسلامی و اسپانیا در حدّ فاصل غربی امپراتوری‌ بزرگ رُم، ارتباطات علمی و فرهنگی قابل توجهی برقرار بوده و دنیای عرب از لحاظ مبادلات فرهنگی و سیر افکار و آثار، همچون پلی در این رابطه نقش داشته است. تأثیر روابط دو کشور در این دوران، در زمینه‌های مختلف چون نظام اداری، موسیقی، ادبیات، هنر و معماری قابل ملاحظه است. در قرون اولیة دوران مدرن، از اوایل قرن شانزدهم نیز، که حاکمیت‌های مستقل ملی دو کشور تحکیم بیشتری یافت، روابط آنها از نظر مبادلة هیأت‌های سیاسی و تجاری و کوشش برای اتحاد و تحکیم مناسبات به شکل قابل توجهی گسترده شد و در ربع اول قرن هفدهم به اوج رسید. تأثیر این مناسبات از دوران باستان تا اکنون به حدی است که به جرأت می‌توان ایران و اسپانیا را علی‌رغم دوری سرزمینی، تنها دو کشور آسیایی و اروپایی دانست که بیشترین مشابهت‌های فرهنگی و تمدنی را با یکدیگر دارند. این پژوهش، با بررسی اسناد و منابع کتابخانه‌ای، در پی بازخوانی ارتباطات تاریخی و فرهنگی دو کشور و اهمیت تأثیر و بهره‌برداری از آن در روابط کنونی آنهاست.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 626.45 K

روابط حیره با ساسانیان

محمودرضا کوهکن

دوره 18، شماره 72 ، مهر 1396، ، صفحه 1-22

چکیده

  حیره، شهری در سرزمین میان‌رودان بود که ویرانه‌های آن در جنوب کوفه (نجف امروزی) بر جای مانده است. این شهر از لحاظ جغرافیای تاریخی در شمال شبه جزیرة عربستان و در امتداد مرزهای غربی حکومت ساسانی قرار داشت ...  بیشتر حیره، شهری در سرزمین میان‌رودان بود که ویرانه‌های آن در جنوب کوفه (نجف امروزی) بر جای مانده است. این شهر از لحاظ جغرافیای تاریخی در شمال شبه جزیرة عربستان و در امتداد مرزهای غربی حکومت ساسانی قرار داشت و کانون اصلی برخورد فرهنگ‌های ایرانی، عربی و یونانی- رومی بود. حیره در سده‌های پایانی دنیای باستانی قوای نظامی قدرتمند، اقتصادی شکوفا و پررونق و ثبات سیاسی قابل ملاحظه‌ای داشت و این وضعیت، آنجا را از سرزمین‌های عرب‌نشین متمایز می‌کرد. حیره به سبب برخورداری از دولتی طولانی و پایدار، ‌قادر بود تا علاوه بر ایجاد رابطة‌ گسترده با همسایگان خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در معادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی منطقه داشته باشد. در تحقیق حاضر کوشش می‌شود تا کیفیت و چگونگی روابط و به طور مشخص بخش‌هایی از آن که به حکومت ساسانیان مربوط است، بررسی شود. روش پژوهش در این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 337.26 K

وزارت امور خارجه ایران و حفاظت از کلیمیان ایرانی مقیم بالکان و فرانسه ویشی در جنگ جهانی دوم (1325- 1320 ش.)

رضا آذری شهرضائی

دوره 19، شماره 73 ، دی 1396، ، صفحه 1-16

چکیده

  بی‌تردید در تاریخ وزارت امور خارجه ایران، رویدادهای متعددی را می‌توان مشاهده کرد که تاکنون مجالی برای پرداختن به آن نبوده است. نجات اتباع ایرانی به ویژه کلیمیان از خطرات جنگ و نازیسم یکی از مأموریت‌های ...  بیشتر بی‌تردید در تاریخ وزارت امور خارجه ایران، رویدادهای متعددی را می‌توان مشاهده کرد که تاکنون مجالی برای پرداختن به آن نبوده است. نجات اتباع ایرانی به ویژه کلیمیان از خطرات جنگ و نازیسم یکی از مأموریت‌های وزارت امور خارجه ایران در آن برهه زمانی است. در سال‌های اخیر، روایت‌های ناقص و یک سویه‌ای در باره نجات کلیمیان ایرانی در اروپا ارائه شده است؛ به گونه‌ای که نجات کلیمیان ایران را ناشی از اقدامات یک فرد و آن هم تنها در حوزه جغرافیایی فرانسه دانسته‌اند. این مقاله با مراجعه به اسناد، سعی دارد که روایت دیگری ارائه دهد، زیرا تلاش برای نجات اتباع ایرانی به ویژه کلیمیان، تنها به فرانسه اختصاص نداشت، که در بالکان نیز اتباع ایران با خطر نازیسم مواجه بودند و دیگر آنکه وزارت امورخارجه از این خطرات آگاه بود و با تلاش‌های دیپلمات‌های خود در اروپا، سعی در دور نمودن خطرات جنگ و نازیسم از کلیمیان ایران داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 356.98 K

جایگاه اجاره بندرعباس در روابط امام مسقط و حکومت مرکزی ایران در اوائل دوره قاجار

سلمان قاسمیان؛ سید حسن قریشی

دوره 16، شماره 62 ، فروردین 1394، ، صفحه 1-60

چکیده

  بررسی موضوع اجاره‌داری بندرعباس در دوره قاجاریه نقشی مهم در شناخت سنت‌های دیوان‌سالاری ایرانی در منطقة خلیج‌فارس و تعاملات ساحل نشینان سواحل شمالی و جنوبی با حکومت قاجار دارد. بررسی این موضوع، برای ...  بیشتر بررسی موضوع اجاره‌داری بندرعباس در دوره قاجاریه نقشی مهم در شناخت سنت‌های دیوان‌سالاری ایرانی در منطقة خلیج‌فارس و تعاملات ساحل نشینان سواحل شمالی و جنوبی با حکومت قاجار دارد. بررسی این موضوع، برای روشن شدن ماهیت مناسبات تاریخی ایران و ساحل‌نشینان سواحل جنوبی خلیج‌فارس و تبیین روابط و تعاملات میان عناصر ایرانی و عرب در منطقة خلیج‌فارس ضروری می‌نماید. بررسی‌های تاریخی در باب اجارة بندرعباس نشان دهندة نوعی همراهی امام مسقط با حکومت قاجار است که در منابع کمتر به آنها اشاره شده و امروزه در برخی تألیفات فارسی و عربی با تعابیری دیگر از آن یاد می‌شود. تحول در مناسبات منطقه‌ای با توجه به قدرت روزافزون انگلستان و بازماندن حکومت قاجار از تحولات جدید مانع اتخاذ سیاستی کارآمد شد و با بروز اختلافات، موضوع بندرعباس به تدریج موجب اختلال در تعاملات خانوادة بوسعید و حکومت مرکزی شد. این مقاله با رویکردی تحلیلی، ضمن بررسی ماهیت اجاره‌داری بندرعباس و نقش آن در تعاملات بوسعید و حکمرانان محلی، به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که موضوع اجارة بندرعباس، تا چه حد ماهیت مناسبات حکومت قاجار و امام مسقط را منعکس می‌کند؟

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 382.38 K

بررسی اهداف و پیامدهای یورش دو فاتح به هند (سلطان محمود غزنوی و امیر تیمورگورکانی)

جلیل قصابی گزکوه؛ سعید رجایی

دوره 16، شماره 61 ، دی 1393، ، صفحه 1-30

چکیده

  هند از دیر باز، توجه فاتحان و قدرتمندان را با انگیزه‌های مذهبی و اقتصادی بر می‌انگیخته است؛ از آن جمله‌اند: سلطان محمود غزنوی (۳۸۶-۴۲۰ق.) و امیر تیمور گورکانی (807-771ق). سلطان غزنوی با هدف کسب منابع اقتصادی، ...  بیشتر هند از دیر باز، توجه فاتحان و قدرتمندان را با انگیزه‌های مذهبی و اقتصادی بر می‌انگیخته است؛ از آن جمله‌اند: سلطان محمود غزنوی (۳۸۶-۴۲۰ق.) و امیر تیمور گورکانی (807-771ق). سلطان غزنوی با هدف کسب منابع اقتصادی، اما در پوشش دین و مذهب بارها به سرزمین هند یورش آورد. کمابیش همان انگیزه‌ها در حملۀ امیرتیمور گورکانی به دهلی نیز رخ نمود. پیامدهای اینیورش‌ها، در هر دو دوره، سیمای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هند را سخت مشوّه و تیره کرد؛ حال آنکه مهاجمان از ثروت خیره کنندۀ سرزمین هند توانستند اوضاع اقتصادی حکومت خویش را سر و سامان دهند.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 300.66 K

روابط ایران و آمریکا (1324-1320ش.) بر پایه اسناد

مرجان برهانی

دوره 16، شماره 63 ، تیر 1394، ، صفحه 1-28

چکیده

  هر چند که ایرانیان از دیر باز با آمریکا این آشنایی داشتند، اما دوری مسافت میان دو کشور و رقابت روسیه و انگلستان، مانعی بر سر راه روابط دو کشور بود. وقوع جنگ جهانی دوم و رسیدن دامنة آن به ایران، مرحله‌ای ...  بیشتر هر چند که ایرانیان از دیر باز با آمریکا این آشنایی داشتند، اما دوری مسافت میان دو کشور و رقابت روسیه و انگلستان، مانعی بر سر راه روابط دو کشور بود. وقوع جنگ جهانی دوم و رسیدن دامنة آن به ایران، مرحله‌ای مهم در روابط دو کشور پدید آورد. متفقین، علی‌رغم اعلام رسمی بی‌طرفی ایران، کشورمان را اشغال کردند. آمریکا برای کمک به دولت‌های متفق، ارتش خود را وارد ایران کرد و این مسأله، باب مداخلة این کشور را در ایران گشود. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد آرشیوی، در پی پاسخ به این پرسش است که پیامدهای حضور آمریکایی‌ها در جنگ جهانی دوم بر کشور ایران چه بود؟ بر اساس یافته‌های پژوهش، ایالات متحده آمریکا در این برهة زمانی با کمک مالی به ایران از طریق قانون وام و اجاره و نیز فرستادن مستشار مالی برای مساعدت و معاضدت با دول متفق و ایران کوشش کرد، اما حضور ارتش این کشور در ایران آثاری چون هرج و مرج اجتماعی و اعمال غیرقانونی اقتصادی نیز در پی داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 372.96 K

مناسبات اردوی زرین با آل جلایر

سجاد کاظمی

دوره 15، شماره 60 ، مهر 1393، ، صفحه 1-24

چکیده

  با تقسیم قلمرو امپراتوری مغولان میان فرزندان و نوادگان چنگیز خان، ارتباط میان اعضای یک خاندان به عرصة روابط میان حکومت‌های مختلف انجامید. در این میان، مناسبات فرمانروایان دشت قبچاق(اردوی زرین) با شاخة ...  بیشتر با تقسیم قلمرو امپراتوری مغولان میان فرزندان و نوادگان چنگیز خان، ارتباط میان اعضای یک خاندان به عرصة روابط میان حکومت‌های مختلف انجامید. در این میان، مناسبات فرمانروایان دشت قبچاق(اردوی زرین) با شاخة ایلخانی در ایران و به تبع آن حکومت آل جلایر به عنوان وارثان سیاسی ایلخانان بسیار حائز اهمیت است. اگر چه جلایریان به خاندان امپراتوری وابسته نبودند، اما به عنوان یکی از قبایل مغولی، هم در نخستین فتوحات چنگیز و هم در تأسیس دولت ایلخانان نقش عمده داشتند. به علاوه، آنها در مناسبات با خوانین دشت قبچاق، جایگزین ایلخانان شدند. این پژوهش، که با روش تاریخی و با تکیه بر منابع دسته اول انجام شده است، به بررسی روابط و مناسبات اردوی زرین با حاکمان جلایری اختصاص دارد. فرض ما این است که رویکرد خوانین دشت قبچاق در مناسبات با جلایریان، تداوم همان سیاست‌های جنگ‌طلبانة پیشین در ارتباط با ایلخانان بود. بر پایه این تحقیق، آذربایجان در محور این مناسبات قرار داشت و تبریز بارها عرصة منازعات بود. ظهور تیمور به عنوان دشمن مشترک، اگر چه می‌توانست در روابط جلایریان با اردوی زرین نقطة عطف باشد، اما طرح اتحاد میان آنان سرانجام به نتیجه نرسید و به زوال هر دو دولت انجامید.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.05 M

رویکردهای متفاوت در مناسبات هند و غرب: نمونه‌های هخامنشی و سلوکی

دانیل تی پاتس

دوره 15، 58-59 ، فروردین 1393، ، صفحه 1-20

چکیده

  در این نوشتار، نویسنده سعی دارد تا با بررسی داده‏های باستان‏شناسی، متون کهن و علوم باستانی نظیر ریاضیات، طالع‏بینی و ستاره‏شناسی به چگونگی مناسبات و ارتباطات فرهنگی جوامع هندی، ایرانی، بین‏النهرین ...  بیشتر در این نوشتار، نویسنده سعی دارد تا با بررسی داده‏های باستان‏شناسی، متون کهن و علوم باستانی نظیر ریاضیات، طالع‏بینی و ستاره‏شناسی به چگونگی مناسبات و ارتباطات فرهنگی جوامع هندی، ایرانی، بین‏النهرین و یونانی و نقش آنها در توسعه دانش بشری به‏ویژه در دوران فرمانروایی هخامنشیان و استمرار آن در دوره سلوکیان بپردازد.بدین منظور نویسنده با تأکید بر جایگاه دانش ستاره‏شناسی و طالع‏بینی در این مبادلات، با نگاهی نقادانه به بررسی آراء و نظرات افرادی چون جی. کندی، دیوید پینگری،هلموتهومباخ و رویدیگراشمیت می‏پردازد و از متونی نظیر تاریخ هرودوت، آثاروا ودا و پنجاسدانتا بهره می‏گیرد و ضمن این بررسی‏ها سعی دارد تا برای پرسش‏های زیر پاسخ‌هایی مناسب پیدا کند: پیشینه ارتباط هند با همسایگان غربی‏اش به چه دوره‏ای باز می‏گردد؟ نفوذ ایرانی‏ها بر فرهنگ هندی تا چه میزان بوده است؟ هندی‌ها و بابلی‏ها با توجه به حاکمیت هخامنشیان و سلوکیان بر سرزمین‏های شان از چه طریقی با یکدیگر در ارتباط بوده‏اند و این ارتباطات و مبادلات تا چه مقدار تحت تأثیر دولت‏های حاکم و غالب بوده است؟

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.06 M

نقش دنبلیان خوی در روابط ایران و عثمانی (از تشکیل صفویه تا اوایل قاجار)

بهنام بیگ محمدی

دوره 15، شماره 57 ، دی 1392، ، صفحه 1-18

چکیده

  حاکمان دنبلی خوی، که به عنوان حاکمان بخشی از آذربایجان از طرف حکومت مرکزی ایران برگزیده می‌شدند، در حوزه حاکمیت خود استقلال داشتند و گر چه گونه‌ای حکومت موروثی محلی ایجاد کرده بودند، در دوره صفویهدر ...  بیشتر حاکمان دنبلی خوی، که به عنوان حاکمان بخشی از آذربایجان از طرف حکومت مرکزی ایران برگزیده می‌شدند، در حوزه حاکمیت خود استقلال داشتند و گر چه گونه‌ای حکومت موروثی محلی ایجاد کرده بودند، در دوره صفویهدر زمینه روابط با عثمانی از پادشاهان این سلسله پیروی می‌کردند و هنگام هجوم عثمانی‌ها و زوال صفویان، با اینکه شکست خوردند، اما با همه توان برای دفاع از کشور ایستادند.مقاله حاضر به بررسی مشی خاندان دنبلی‌در دوران پس از صفویان و نقش ایشان در مناسبات ایران- عثمانی اختصاص دارد. یافته‌های آن نشان می دهد که در دوره افشاریه نیز امرای دنبلیبه رغم تلاش اولیه برای بیرون راندن عثمانی‌ها ازخاک ایران، سرانجام به سبب ظلم و تعدی نادرشاه سر به شورش برداشتند.در دوره زندیه، ایشان توانستند خان‌نشین خود راتأسیس کنند و برای رهایی از تهاجم روس ها وخان‌نشین‌های همسایه، به دولت عثمانی روی آوردند که در مواقع لزوم تا حد ممکن از این خان‌نشین پشتیبانی می‌کرد. اتخاذ چنین سیاستی از سوی دنبلی ها سرانجام نابودی حکومت محلی ایشان به دست قاجاریه را در پی آورد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 457.71 K

مناقشات ایران و کمپانی هندشرقی انگلیس بر سر عواید گمرکی بندرعباس در عصر صفوی

فرج الله احمدی

دوره 14، شماره 55 ، مهر 1392، ، صفحه 1-22

چکیده

  شاه عباس اول، که در اندیشة اخراج پرتغالی‌ها از خلیج‌فارس بود، در صدد برآمد تا آنها را با یاری نیروی دریایی کمپانی هند شرقی، از این منطقه بیرون براند. در سال 1024ق./1615م. وی با کمپانی هند شرقی انگلیس قراردادی ...  بیشتر شاه عباس اول، که در اندیشة اخراج پرتغالی‌ها از خلیج‌فارس بود، در صدد برآمد تا آنها را با یاری نیروی دریایی کمپانی هند شرقی، از این منطقه بیرون براند. در سال 1024ق./1615م. وی با کمپانی هند شرقی انگلیس قراردادی در 20 ماده­ بست و امتیازات فراوانی به آنان اعطاء کرد. پس از شکست پرتغالی‌ها، شاه عباس امتیازات دیگری به کمپانی هند شرقی داد، از آن جمله واگذاری نصف عواید گمرکی بندرعباس، اما بعدها، مسأله پرداخت کامل نصف عواید گمرکی بندرعباس به کمپانی تا اواخر دورة صفویان همچنان یکی از موارد مهم اختلاف میان حکومت ایران و کمپانی هند شرقی انگلیس باقی ماند. اعزام سفیران متعدد از انگلستان به دربار صفوی نیز مسأله را به طور کامل حل نکرد، هر چند که بهره‌وری کمپانی از این امتیاز در تمام دورة حکومت صفوی یکسان نبود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 405.99 K

سیاست شاه عباس اول در قبال تجارت اروپاییان در بنادر جنوبی ایران (با تأکید بر بندرعباس)

اصغر قائدان

دوره 14، شماره 56 ، مهر 1392، ، صفحه 1-18

چکیده

  بنادر جنوبی ایران، به‌ ویژه خلیج فارس، در عصر صفوی جایگاه ویژه‌ای در تجارت بین‌الملل داشتند و به همین سبب، مورد توجه دولت‌های اروپایی بودند. شاه عباس از این موقعیت برای توسعة تجاری و اقتصادی ایران ...  بیشتر بنادر جنوبی ایران، به‌ ویژه خلیج فارس، در عصر صفوی جایگاه ویژه‌ای در تجارت بین‌الملل داشتند و به همین سبب، مورد توجه دولت‌های اروپایی بودند. شاه عباس از این موقعیت برای توسعة تجاری و اقتصادی ایران بهره‌برداری کرد  و ضمن تشدید رقابت میان شرکای تجاری، به سیاست تمرکزگرایی در تجارت منطقه روی آورد:  با تمرکز فعالیت‌های تجاری در یک بندر و آن هم متصل به خشکی، از پراکندگی تجارت در همة بنادر ایران جلوگیری کرد و بدین گونه، زمینة نظارت بیشتری بر فعالیت‌های تجاری فراهم شد. از دیگر سیاست‌های شاه عباس، مهار دوجانبه بود که با اعطای امتیازات بیشتر به رقبای تجاری اروپایی، می‌کوشید تا تجارت منطقه را از سلطه و انحصار یک دولت خارج کند. هدف از این تحقیق، بررسی راهکارها و راهبردهای شاه عباس در تعامل با دولت‌های اروپایی در زمینة تجارت دریایی، ضمن حفظ مصالح ملی و نیز بررسی نقش اساسی بندر عباس است. در مقالة حاضر با بررسی عملکرد شاه عباس از خلال متون تاریخی، اسناد و سفرنامه‌های اروپاییان، شیوه‌های تعامل با دولت‌های اروپایی در خلیج فارس، نحوة ایجاد رقابت میان آنان، با توجه به اهداف ملی و تأثیر آن در رونق تجارت بین‌الملل بررسی می‌شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 229.32 K

عوامل تنش در روابط ایلخانان با اردوی زرّین

علیرضا کریمی؛ حسین رسولی

دوره 14، شماره 54 ، فروردین 1392، ، صفحه 1-20

چکیده

  پس از حمله مجدد مغولان به رهبری هولاکوخان به غرب و تأسیس حکومت ایلخانی، مناسبات خارجی ایران وارد مرحلهتازه‌ای شد و روابط مستقیم ایران با شرق و غرب توسعه چشمگیری یافت که تا آنزمان بی‌سابقه بود. در این ...  بیشتر پس از حمله مجدد مغولان به رهبری هولاکوخان به غرب و تأسیس حکومت ایلخانی، مناسبات خارجی ایران وارد مرحلهتازه‌ای شد و روابط مستقیم ایران با شرق و غرب توسعه چشمگیری یافت که تا آنزمان بی‌سابقه بود. در این میان روابط ایلخانان با اردوی زرّین که دارای مرزهای مشترک وسیعی در شرق و غرب دریای خزر بودند، بیشتر بر پایه تقابل و دشمنی و نه دوستی و تعامل قرار داشت. روابط خصمانه دو حکومت که هر کدام شاخه‌ای از نوادگان چنگیزخان بودند، از زمان تأسیس حکومت ایلخانی تا پایان آن با فراز و نشیب‌هایی ادامه داشت. مقاله حاضر که به بررسی ریشه های این تقابل اختصاص دارد، نشان می دهد این تنش و درگیری‌ها معلول عوامل متعددی بود؛ از مهمترین آنها می‌توان به نامشخص بودن مرزها و توسعه‌طلبی دو طرف، اختلاف بر سر حاکمیت مناطقی نظیر قفقاز و آذربایجان، عوامل اقتصادی و بازرگانی، اختلافات مذهبی، تلاش دولت‌های رقیب مانند ممالیک مصر در دامن زدن به این اختلافات و بدرفتاری با اتباع کشور رقیب توسط دو طرف اشاره کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 266.85 K

روابط نظامی ایران و روسیه (از قاجار تا پهلوی)

سید رسول موسوی

دوره 19، شماره 74 ، فروردین 1397، ، صفحه 1-19

چکیده

  به لحاظ تاریخی، آغاز روابط نظامی ایران و روسیه به تأسیس بریگارد قزاق در سال 1258ق./ 1879م. در دوران ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. بریگارد قزاق در پی درخواست ناصرالدین شاه از دولت روسیه تزاری در جریان دومین ...  بیشتر به لحاظ تاریخی، آغاز روابط نظامی ایران و روسیه به تأسیس بریگارد قزاق در سال 1258ق./ 1879م. در دوران ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. بریگارد قزاق در پی درخواست ناصرالدین شاه از دولت روسیه تزاری در جریان دومین سفر او به اروپا زیر نظر افسران روسی تأسیس یافت و به مرور گسترش پیدا کرد و به دیویزیون (لشکر) تبدیل شد. روابط نظامی ایران و روسیه از زمان تأسیس بریگارد قزاق تاکنون، در این دوره‌ها قابل بررسی و مطالعه است: 1- دوران تاریخی: از تأسیس بریگارد قزاق در سال 1258ق. تا کودتای دیویزیون قزاق در سال 1299ش. 2- دوران سوءظن: از کودتای رضا خان در 1299ش. تا اشغال ایران توسط ارتش سرخ در سال 1320ش. 3- دوران تقابل و همکاری: از دوران اشغال ایران در شهریور 1320ش. تا سال‌های تنش‌زدایی 1350ش. 4- دوران ژاندارمی منطقه: از بهمن 1350 تا بهمن 1357ش. و آغاز خریدهای نظامی ایران از شوروی.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 282.27 K

موقوفات زنان در دوره صفوی و عثمانی

اکرم ارجح

دوره 13، شماره 52.53 ، مهر 1391، ، صفحه 1-11

چکیده

  مقاله حاضر که به موقوفات زنان در ایران و آناتولی می‌پردازد، در واقع با سه محور اصلی «وقف»، «زنان» و «تشابهات دوران صفوی و عثمانی» پیوستگی دارد، لیکن هر یک از این سه موضوع در جای خود قابل ...  بیشتر مقاله حاضر که به موقوفات زنان در ایران و آناتولی می‌پردازد، در واقع با سه محور اصلی «وقف»، «زنان» و «تشابهات دوران صفوی و عثمانی» پیوستگی دارد، لیکن هر یک از این سه موضوع در جای خود قابل تأمل و بررسی است. دوران صفوی و عثمانی به لحاظ اقتصادی و سیاسی شرایط مشابهی را برای ایران و آناتولی رقم زد؛ در این شرایط وقف به سبب وسعت اقتصادی و گرایش‌های مذهبی و گاه به نمایش گذاشتن خیرخواهی‌های سلاطین و آثار اجتماعی موقوفات در اوج و شکوفایی بود و تا بدان جا گسترش یافت که طبقات متوسط هم به آن روآوردند. این مسأله حتی زمینه‌ساز شکل‌گیری نهادهای اداری و مشاغل و منصب‌هایی برای اداره این موقوفات شد، به ترتیبی که دو نوع تشکیلات برای اداره املاک وقفی وجود آمد: یکی برای املاک خاصه یعنی موقوفات سلطنتی و دیگری برای سایر موقوفات. این فضا و نیز گزارش‌هایی که از شرایط مطلوب اقتصادی آنان در دست است، زمینه را مهیا ساخت که حضور اقتصادی، اجتماعی و دینی زنان در پدیده وقف خود را نمایان کند. با توجه به این شرایط چگونگی انجام امر وقف در میان زنان در این دوره مورد بررسی قرار می‌گیرد. کتب تاریخی، وقف‌نامه‌ها و کتیبه‌ها منابع دستیابی به این اطلاعات‌اند، گرچه در بسیاری موارد وقف‌نامه‌ای در دست نیست.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1012.4 K

اهمیت خلیج‌فارس و تلاش برای جعل نام جدید

جهانبخش ثواقب

دوره 13، شماره 51 ، تیر 1391، ، صفحه 1-18

چکیده

  خلیج‌فارس یکی از آبراهه‌های مهم با شهرت جهانی است که از دیر‌باز به لحاظ موقعیت جغرافیایی، سیاسی، نظامی و اقتصادی از اهمیت سوق‌الجیشی برخوردار بوده است. این آبراهه کانون تحولات عمده‌ای بود که از سده‌ ...  بیشتر خلیج‌فارس یکی از آبراهه‌های مهم با شهرت جهانی است که از دیر‌باز به لحاظ موقعیت جغرافیایی، سیاسی، نظامی و اقتصادی از اهمیت سوق‌الجیشی برخوردار بوده است. این آبراهه کانون تحولات عمده‌ای بود که از سده‌ دهم هجری/ شانزدهم میلادی با ورود کشورهای اروپایی به این منطقه وضعیت آن پیچیده‌تر و بر اهمیت استراتژیک آن افزوده شد. هم از این رو، از جنبه‌ فرهنگی به سبب تعامل ملیت‌های مختلف در این منطقه نقش برجسته‌ای در تبادل فرهنگ‌ها و اندیشه‌ها ایفاء کرد. همین موقعیت مهم موجب شد که از گذشته‌های دور نام خلیج فارس در متون تاریخی، جغرافیایی، اطلس‌ها، نقشه‌ها و اسناد گوناگون وارد شود و ماندگار گردد. با این همه، هر از گاه تلاش‌هایی نیز صورت گرفت که نام‌های دیگری به جای خلیج فارس جعل شود و یا این نام از روی نقشه‌های جغرافیایی حذف گردد. در این مقاله سعی بر آن است تا ضمن بیان برخی از وجوه اهمیت خلیج فارس، پیشینه و انگیزه‌های طرح جعل نام برای خلیج فارس که از یک سو به قدرت‌های فرامنطقه‌ای مربوط می‌شود و از سوی دیگر ریشه در ناسیونالیسم عربی و سیاست برخی از مرتجعین عرب با هدف ایران ستیزی و طرح ادعاهای واهی سرزمینی دارد، تحلیل و تبیین شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 304.52 K

چالش‌های ایران و عثمانی در خلیج فارس از شاه عباس تا سقوط صفویه

نصراله پور محمدی املشی؛ ندا سنبلی

دوره 13، شماره 50 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 1-25

چکیده

  دور زدن دماغه امید نیک توسط اروپائیان و ورودشان به آب‌های اقیانوس هند، دریای سرخ دریای عمان و خلیج فارس سبب رویاروئی آ‌نها با فرمانروایان منطقه­ای شد، زیرا ورود آنها سیستم سنتی تجارت را مختل ­کرد. ...  بیشتر دور زدن دماغه امید نیک توسط اروپائیان و ورودشان به آب‌های اقیانوس هند، دریای سرخ دریای عمان و خلیج فارس سبب رویاروئی آ‌نها با فرمانروایان منطقه­ای شد، زیرا ورود آنها سیستم سنتی تجارت را مختل ­کرد. ورود پرتغالی‌ها به این نواحی و انتقال تجارت این حوزه ها از دوران کهن به دوران جدید موجب واکنش فرمانروایان مناطقی که در حقیقت مسیرهای اصلی تجارت سنتی بودند، گردید ، چرا که آنها را از سود حاصل از مبادلات شرق و غرب محروم می­ساخت. از جمله فرمانروایان این مناطق می­توان به صفویان، عثمانی ها و مغولان هند اشاره کرد. دولت صفوی در ابتدای قدرت­گیری خود به دلیل درگیری‌های داخلی توجه چندانی به این امر نداشت تا اینکه در  زمان شاه عباس اول آ‌نها را در سال 1032 ق./1622م. به کمک انگلیسی­ها از هرمز بیرون راند ، اما دولت عثمانی که از همان ابتدای ورود پرتغالی­ها در صدد رقابت با آنها برآمده بود ، پس از بیرون رانده شدن پرتغالی ها از هرمز به آنها نزدیک گردید و در نواحی دیگری از خلیج فارس مانند بصره و بحرین برای ایران مشکل ساز شد. در پژوهش حاضر این مسئله از دوره شاه عباس اول تا سقوط سلسله صفوی در دوره شاه سلطان حسین مورد بررسی قرار خواهد گرفت .   

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 322.95 K

زوال تکنیک‌های قدرت دیپلماتیک در پایان عهد قاجار (پدیدارشناسی سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ)

روح اله رمضانی؛ فاطمه ذوالفقاریان

دوره 13، شماره 49 ، دی 1390، ، صفحه 1-35

چکیده

  انسان­ها تا هنگامی که مواجهه عملی و اندیشه­ای با غیر پیدا نکنند، توان شناخت و خودآگاهی بدست نمی‌آورند، به ویژه آنکه جماعت انسانی دارای سابقه تاریخی، فلسفی، سیاسی باستانی و امپراطوری باشند که درجات ...  بیشتر انسان­ها تا هنگامی که مواجهه عملی و اندیشه­ای با غیر پیدا نکنند، توان شناخت و خودآگاهی بدست نمی‌آورند، به ویژه آنکه جماعت انسانی دارای سابقه تاریخی، فلسفی، سیاسی باستانی و امپراطوری باشند که درجات ماندن در خود با تصورات نارسیستی در آنها تشدید می­شود. این مقاله قصد دارد به بررسی یکی از نخستین برخوردهای ایرانیان در اواخر دوره قاجار با فرهنگ و تمدن غرب بپردازد. نگهبان زبان و فرهنگ ایرانی از رأس هرم حاکمیت یعنی ناصرالدین شاه انتخاب شده است و قصد بر آن است با تکیه بر نوشته­ها و اسناد به جای مانده از سفر تاریخی پنج ماهه او به روسیه، آلمان، انگلیس، فرانسه، اتریش، سوئیس، ایتالیا و عثمانی تصویری زبانی ترسیم گردد تا در پرتو آن نشان داده شود که چگونه تکنولوژی­های قدرت سیاسی و دیپلماتیک ایران در پایان عهد قاجار رویه­ای زوالی پیدا کرده است. روش نوشتار حاضر به دلیل همدلی سنت و فرهنگ سیاست عهد قاجار با بسترهای ضد مدرنیته و روشنگری و به ویژه تأکید نهایی بر تکنولوژی، پدیدارشناسی انتخاب شده است. با استفاده از شیوه­هایی که این روش برای تحلیل گزارش‌ها و اسناد سیاسی، دیپلماتیک و تاریخی در اختیار محققان قرار می­دهد به دنبال تبیین این نکته باید بود که چگونه زبان رام نشده، بی‌ادبانه، متافیزیکی، تقدیرگرا، استبدادی، پدرسالارانه و قبیله­ای ناصرالدین شاه ترسیم کننده وجهی از سیاست در حال زوال و فروپاشی قاجارهاست که متأسفانه در این دوران انحطاط آمیز، زمینه تجزیه و زوال ایران را فراهم می­آورد. این نوشتار بررسی پدیدارشناسانه نخستین برخورد هرم حاکمیت ایران با کشورهای قدرتمند را ترسیم می­کند و زوال تکنولوژی‌های قدرت در سیاست نظری و عملی قاجارها را نشان می­دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 439.48 K

روش‌های تحلیل اسناد سیاسی و دیپلماتیک

روح اله اسلامی

دوره 12، شماره 48 ، مهر 1390، ، صفحه 1-46

چکیده

  تحقیق و پژوهش با فرضیه آغاز ‌می‌گردد، سپس توسط اسناد به واقعیت ارجاع داده می­شود و اعتبار علمی آن مورد پذیرش قرار می­گیرد. اسناد دیپلماتیک و سیاسی از سهم والایی در اعتبار علمی یک تحلیل سیاسی  برخوردارند. ...  بیشتر تحقیق و پژوهش با فرضیه آغاز ‌می‌گردد، سپس توسط اسناد به واقعیت ارجاع داده می­شود و اعتبار علمی آن مورد پذیرش قرار می­گیرد. اسناد دیپلماتیک و سیاسی از سهم والایی در اعتبار علمی یک تحلیل سیاسی  برخوردارند. اسنادی از گذشته که شامل گزارشات، معاهدات، قراردادها و خاطراتی است که اغلب توسط نمایندگان سیاسی و دیپلماتیک کشورها نوشته می­شوند. اکنون پرسش نوشتار حاضر این است که با استفاده از چه روش‌هایی می­توان یک سند را تحلیل کرد؟ در علم سیاست چه روش­هایی وجود دارد که با توجه به اهداف پژوهشگر از ارجاع به سند بتوان از آن روش خاص استفاده کرد؟ این نوشتار در پی آن است که با تکیه بر ماهیت سند، دغدغه پژوهشگر و از همه مهم‌‌تر تحلیل سند از سطوح توصیفی، تحلیلی، انتقادی، ارزیابی و ارائه راهکار به معرفی روش­هایی بپردازد که جنبه­ای کاربردی در تحلیل اسناد دیپلماتیک دارند. مقاله در ابتدا به ویژگی‌های روش و ضرورت به‌کار بردن آن در تحلیل اسناد سیاسی می­پردازد و در ادامه چهار روش کلان تحلیل اسناد سیاسی و دیپلماتیک به نام­ روش­های هرمنوتیکی، پدیدارشناسی، تحلیل گفتمان و هنجاری به همراه رویکردهای درونی و کاربردی آن را مورد بررسی قرار می‌دهد تا پژوهشگران علوم سیاسی و تاریخ بتوانند بنا بردغدغه­های توصیفی، دسته بندی، رویکردهای پارادایمی، سازه‌ای و هویتی، انتقادی و گرندتئوری از روش مورد نیاز و کاربردی در تحلیل اسناد بهره‌مند شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 358.01 K

امریکا و اهمیت نظامی ایران در جنگ جهانی دوم

حسین آبادیان

دوره 12، شماره 47 ، تیر 1390، ، صفحه 1-30

چکیده

  ایران در موقعیتی حساس از جغرافیای جهانی قرار دارد. ‌این موقعیت همواره موجب رقابت قدرت‌های بزرگ برای تسلط بر‌این کشور می‌شده است. تا اوایل قرن بیستم‌این رقابت عمدتاً بین روسیه و انگلستان بود، روسیه ...  بیشتر ایران در موقعیتی حساس از جغرافیای جهانی قرار دارد. ‌این موقعیت همواره موجب رقابت قدرت‌های بزرگ برای تسلط بر‌این کشور می‌شده است. تا اوایل قرن بیستم‌این رقابت عمدتاً بین روسیه و انگلستان بود، روسیه تلاش داشت نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را در‌ ایران تعمیق بخشد و انگلستان کوشش می‌کرد مانع نزدیکی روسیه به مرزهای هند گردد. در‌ این میان، انگلستان سیاستی در پیش گرفته بود که طبق آن‌ایران باید استقلال نیم‌بندی داشته باشد تا در پرتو آن بتواند سدی در مقابل هر دولت ثالثی باشد که می‌خواست به هند - سرزمین رؤیایی اروپایی­ها- نزدیک شود. کشف نفت موجب ارتقای جایگاه نظامی ایران در عرصه‌‌های جهانی شد، به گونه‌ای که آلمان و امریکا هم برای دستیابی به بازار‌این کشور وارد رقابتی فشرده با روس و انگلیس شدند. مقاله حاضر یکی از عرصه‌‌های‌این رقابت را به نمایش گذاشته است و براساس اسناد آرشیوهای امریکا، انگلیس و وزارت خارجه‌ایران و همچنین با اتکاء به منابع منتشر شده فارسی و انگلیسی، سیمایی نوین از‌این تحرکات را عرضه می­دارد، طبق‌این اسناد انگیزه اصلی متفقین از هجوم به‌ایران، نه مسئله آلمان که جغرافیای نظامی کشورمان بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 289.95 K

تأثیر رویداد سوم شهریور 1320 بر حیات اجتماعی و مدنی شهر جلفا

سجاد حسینی؛ جعفر آقازاده

دوره 12، شماره 46 ، فروردین 1390، ، صفحه 1-26

چکیده

  حادثۀ سوم شهریور 1320 و حملۀ متفقین به خاک ایران، از جمله بزرگ‌ترین و مهم­ترین حوادث تاریخ معاصر این سرزمین به شمار می­رود. این نیروها بخشی از تهاجمات خود به ایران را از سرحد جلفا آغاز کردند و از آن پس ...  بیشتر حادثۀ سوم شهریور 1320 و حملۀ متفقین به خاک ایران، از جمله بزرگ‌ترین و مهم­ترین حوادث تاریخ معاصر این سرزمین به شمار می­رود. این نیروها بخشی از تهاجمات خود به ایران را از سرحد جلفا آغاز کردند و از آن پس کل منطقۀ مهم و استراتژیک آذربایجان را تحت استیلای خود درآوردند. این ناحیه از ایران را نیروهای شوروی اشغال کردند و مردم منطقه با تهاجمی دیگر از سلسله حملات همسایۀ شمالی خود مواجه شدند. با ورود سربازان شوروی به جلفا و ترس و وحشت حاصل از آن، این شهر تقریباً خالی از جمعیت شد و فعالیت­های اقتصادی و اداری در آن به حالت تعطیل درآمد و ناامنی و غارت در منطقه گسترش یافت. در این مقاله با تکیه بر اسناد و منابع تاریخی، شکل و نحوۀ ورود نیروهای شوروی از مرز جلفا و تأثیرات آن بر حیات مدنی و وضعیت اجتماعی و اقتصادی این منطقه بررسی و تحلیل شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 216.96 K

روابط حکام اردلان، امارت بابان و مناسبات ایران و امپراتوری عثمانی در عهد قاجار (1266-1212ق.)

روح الله بهرامی؛ پرستو مظفری

دوره 12، شماره 45 ، دی 1389، ، صفحه 1-24

چکیده

  با تشکیل سلسله صفوی در همجواری با امپراتوری عثمانی و بروز اختلاف‌های سیاسی، مذهبی و سرزمینی، از آغاز سده دهم هجری به‌تدریج درگیری‌‌های طولانی میان دو امپراتوری ایران و عثمانی رخ داد که دامنه آن تا ...  بیشتر با تشکیل سلسله صفوی در همجواری با امپراتوری عثمانی و بروز اختلاف‌های سیاسی، مذهبی و سرزمینی، از آغاز سده دهم هجری به‌تدریج درگیری‌‌های طولانی میان دو امپراتوری ایران و عثمانی رخ داد که دامنه آن تا عهد قاجاریه کشیده شد. یکی از مهم‌ترین اختلاف­های مرزی میان ایران و عثمانی مسأله حکام شهرزور و سلیمانیه یا همان امارت پادشاهی بابان در جوار مرزهای والی‌نشین اردلان کردستان ایران بود. دولتمردان قاجار که در پی گسترش نفوذ خود در ولایات شرقی امپراتوری عثمانی بودند، سعی داشتند با مداخله در امارت نیمه‌مستقل بابان در خاک عثمانی و حمایت از پاشایان بابان و با استفاده از اختلاف‌های آنان با دولت عثمانی و پاشای بغداد، به این مهم دست یابند. والیان اردلان در سرزمین کردستان که در زمان صفویه نقش مهمی در حفظ مرزهای ایران در این خطه و در همجواری امارت بابان داشتند، به عنوان تابعی از دولت مرکزی ایران در عهد قاجار، بازوی اجرایی سیاست‌های قاجاریه در ارتباط با امارت بابان بودند. این پژوهش بر آن است تا نقش و جایگاه والی‌نشین اردلان و امارت بابان را در مناسبات ایران و عثمانی تبیین نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 286.87 K

فراز و نشیب روابط خارجی کریم خان زند با انگلستان

مهدی ابراهیمی؛ احمد موسوی

دوره 11، شماره 44 ، مهر 1389، ، صفحه 1-31

چکیده

  افتتاح تجارتخانه در بوشهر به سال 1763م. توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، مقدمه ایجاد روابط ایران و انگلستان در دوره زندیه است. در این مقطع تاریخی، گذشته از عامل تجارت، لزوم ایجاد امنیت در سواحل جنوبی و منطقه ...  بیشتر افتتاح تجارتخانه در بوشهر به سال 1763م. توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، مقدمه ایجاد روابط ایران و انگلستان در دوره زندیه است. در این مقطع تاریخی، گذشته از عامل تجارت، لزوم ایجاد امنیت در سواحل جنوبی و منطقه خلیج فارس و فقدان نیروی دریایی مناسب برای نیل به این مقصود، دولتمردان ایران را به ایجاد روابط با قدرت‌‌های حاضر در منطقه با هدف بهره‌مندی از نیروی دریایی آنها ترغیب می‌کرد. عدم همکاری مؤثر انگلیسی‌ها و نیز حمایت کریم‌خان زند از قبیله بنی‌کعب که کمپانی انگلیسی آن را تهدیدی علیه منافع تجاری خود در منطقه می‌دانست؛ موجب بروز تنش‌هایی در روابط دو طرف گردید، تا آنجا که انگلیسی‌ها در سال 1769م. بوشهر را ترک کردند. اگرچه اهمیتی که کریم‌خان برای تجارت قائل بود و نیز از رونق افتادن بصره ـ به عنوان مهم‌ترین مرکز تجاری انگلستان در خلیج فارس ـ و فتح آن توسط ایران، زمینه ساز روابط مجدد دو کشور شد، اما مرگ کریم خان و درگیری‌های داخلی پس از آن، روابط دو کشور را جز در موارد محدود و معدودی به رکود کشانید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 519.83 K

زوایای پنهان برقراری روابط ایران و ژاپن بر پایه اسناد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

داود چرمی

دوره 11، شماره 43 ، تیر 1389، ، صفحه 1-56

چکیده

  روابط سیاسی دو کشور ایران و ژاپن به طور رسمی در 10 فروردین 1308 برقرار شد. در جهان سیاست، برقراری روابط میان کشورها مستلزم انجام مذاکرات دوجانبه بین طرفین است که پس از توافق بر اصول مشترک به اجرا درمی‌آید. ...  بیشتر روابط سیاسی دو کشور ایران و ژاپن به طور رسمی در 10 فروردین 1308 برقرار شد. در جهان سیاست، برقراری روابط میان کشورها مستلزم انجام مذاکرات دوجانبه بین طرفین است که پس از توافق بر اصول مشترک به اجرا درمی‌آید. با نگاهی به اسناد وزارت امور خارجة جمهوری اسلامی ایران با تعجب درمی‌یابیم که مذاکرات بین ایران و ژاپن به طریق ناپیوسته بیش از بیست سال به طول انجامیده است. چه عواملی باعث شده‌اند این مذاکرات طولانی شود؟ اسناد تاریخی، حاکی از آنند که دو عامل مهم در طولانی شدن مذاکرات، نقش اساسی داشته‌اند: 1. امتیازات مربوط به دولت کاملة‌الوداد. 2. نقش روسیة تزاری. مقاله حاضر، ضمن بررسی این عوامل، تلاش دارد پیش زمینه‌ها و روند برقراری روابط میان ایران و ژاپن را با تکیه بر اسناد بایگانی وزارت امور خارجه نمایان سازد.

---

• مشاهده مقاله

جایگاه تشکیلاتی و اجتماعی سفیران و شرایط گزینش آنها در تمدن اسلامی با تأکید بر عصر ایلخانی

مهدی بیگدلو؛ علیرضا اشتری تفرشی

دوره 19، شماره 75 ، تیر 1397، ، صفحه 1-24

چکیده

  سفارت همواره و از جمله مأموریت‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ سیاسی و اجتماعی اسلام بوده است. از همین رو برای یک سفیر صفات شایسته‌ای از جمله راست گویی، امانت‌داری هوشیاری، تیزهوشی، شیرین‌بیانی، موقع‌شناسی ...  بیشتر سفارت همواره و از جمله مأموریت‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ سیاسی و اجتماعی اسلام بوده است. از همین رو برای یک سفیر صفات شایسته‌ای از جمله راست گویی، امانت‌داری هوشیاری، تیزهوشی، شیرین‌بیانی، موقع‌شناسی و شجاعت را برشمرده­اند. این صفات موجب می‌شد تا سفیران در حل و فصل مسائل پیشِ رو، کمتر دچار اشتباه شوند و نحوة مذاکره خود را تقویت کنند. در دورة مغولان و ایلخانان، سفارت جایگاهی مهم داشت و سفیران از امتیازات ویژه ای چون مصونیت سیاسی، معافیت مالیات گمرکی و تسهیلات سفر برخوردار بودند و در گزینش آنها دقت کافی صورت می­گرفت. سفیران معمولاً از طبقات بالای جامعه و از میان شاهزادگان رجال سیاسی و قاضیان انتخاب می‌شدند. در این پژوهش کوشش می‌شود تا مهم‌ترین جنبه‌های تشکیلاتی و اجتماعی حیات سفیران مورد بررسی قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 331.95 K