مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923A Preliminary Assessment of the Expansion of Iran’s Eastbound Railway to Pakistan under the Second Pahlaviنگاهی به برنامه توسعه راه آهن شرق ایران به پاکستان در عصر پهلوی دوم11590932FAمریم شیپریاستادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستانلیلا مرادیسازمان اسناد و کتابخانه ملی فارسJournal Article20180911Although, in the early years of the twentieth century, Iran’s eastbound railway was meant to enhance the transit of goods between Iran and India, Pakistan’s divorce from the latter in 1947 put an end this ambition. Iran endeavored to improve political relations to the east in an effort to stabilize the eastern borders. It was, however, during the 70s oil crisis and the ensuing boom in Iranian economy that drove the Iranian government towards the re-invigoration of this trade route. The current article seeks to study economic and political measures adopted by the Pahlavi government during the 70s which aimed at rebuilding this transit route to the countries in the Indian ocean region. This research draws heavily upon historical documents and archives and the findings suggest that after improving its political relations with countries in the Indian ocean region in the 70s and thanks to rising oil prices, Iran initiated various development plans, such as economic and technical initiatives, to restart the eastbound railway again; an ambition that ended when the political landscape was overwhelmed by 1978-1979 developments in the two countries.
<em> </em>گرچه قرار بود که راهآهن شرق ایران در ابتدای قرن بیستم، مسیر ترانزیت کالا میان ایران و هندوستان را بهبود بخشد، اما با جدایی پاکستان از هندوستان در 1326ش./ 1947م. این مهم انجام نشد. ایران در سالهای بعد کوشید با بهبود روابط سیاسی، مرزهای شرقی را مطمئن و امن کند، سپس در دهة 50 شمسی/ 70 میلادی که تحولات جهانی و منطقهای موجب افزایش قیمت نفت و بهبود اقتصادی ایران شد، دولت وقت فرصت را برای بازسازی این مسیر تجاری مناسب یافت. هدف از این پژوهش، بررسی نحوة اقدامات سیاسی و اقتصادی حکومت پهلوی طی دهه یاد شده برای بازسازی این مسیر در ارتباط با کشورهای منطقة اقیانوس هند است. پژوهش حاضر با رویکرد اسنادی، تحلیلی و با استفاده از منابع آرشیوی اجراء شده است و یافتهها نشان میدهد که پس از بهبود روابط سیاسی منطقهای ایران با کشورهای حوزة اقیانوس هند در دهة 40 شمسی و سپس افزایش قیمت نفت، ایران در قالب طرحهای مختلف توسعه از جمله کمکهای اقتصادی و تکنیکی، کوشید تا طرح راهآهن شرق را دوباره راهاندازی کند؛ هر چند که این اقدامات در پایان دوره فوق، ناتمام باقی ماند.https://www.hfrjournal.ir/article_90932_cd3322a29de92452b20bcfe5cf0ea34b.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923Trade and Politics: A Case for the Future of Iran-Mongol Relationsنقش تجارت و سیاست در آینده روابط ایران و مغولها173291095FAعلیرضا کریمیدانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریزJournal Article20180929At the outset of the 7<sup>th</sup> Hijri century a great development unfolded along the Silk Road which will mark the history of the world; an incident that would not have occurred without sufficient levels of interaction between the tradespeople and statesmen. It was the rise of Genghis Khan and his invasion and conquest of west Asia. Along the Silk Road, merchants were busy trading in goods like silk, and metals and other essential items. Apart from the goods, however, they could offer other services such as economic, military, geographic, social, cultural and political information; these services were in highly demanded by statesmen and conquerors. In this context, the tradespeople took on various roles and acted in the capacity of ambassadors and messengers. A defining element of statesmen’s and conquerors’ success was their use of the merchants and their services; in the 7<sup>th</sup> century, Mongols were, more than others, successful in availing themselves of the opportunity provided by merchants.اوایل سدة هفتم هجری، حادثهای بزرگ در تاریخ جهان و در امتداد راه ابریشم به وقوع پیوست؛ حادثهای که بدون وجود تعامل بین تجار و سیاستمداران، فرصت بروز و ظهور نمییافت. این حادثة مهم، حملة چنگیز خان مغول به سوی غرب آسیا و تسخیر آنجا بود. تجار در مسیر راه ابریشم به تردد و تجارت مشغول بودند و با کالاهایی مانند ابریشم و فلزات مختلف و سایر کالاهای ضروری تجارت میکردند. خدمات آنها نیز شامل همه نوع اطلاعات اقتصادی، نظامی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بود. خریداران، عمدتاً سیاستمداران و به ویژه جهانگشایان بودند و تجار علاوه بر انجام خدمات، نقش سفیر و پیک را نیز ایفاء میکردند. یکی از رموز موفقیت سیاستمداران و جهانگشایان، استفادة هر چه بهتر از این افراد و کالاهای آنها بود و مغولان در قرن هفتم هجری بیش از دیگران کامیابی خود را در این زمینه به ظهور رساندند.
https://www.hfrjournal.ir/article_91095_4e0969219a578fa6bfd78b49adf09d70.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923واکاوی سهم سیاسی و نظامی حاکمان تالش در مناقشات ایران و روسیه (1243-1160ق.)335691096FAلاله عرفانی نمیندانشجوی دکتری رشته تاریخ، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامیرضا شعبانیاستاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتیJournal Article20180905منطقة تالش، در حدّ فاصل استانهای گیلان و اردبیل، در ادوار تاریخی در تمکین از قدرت مرکزی فراز و نشیبهایی داشته و در تعیین مرزهای سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است. خوانین تالش از دورة کریم خان زند تا دورة قاجار به تدریج به صورت حاکمان مستقل در آمدند. پس از جنگهای ایران و روسیه و تقسیم تالش، تغییرات اساسی در مکان استقرار حاکمان تالش و نوع سیاستهای آنها در ارتباط با دولت ایران و روسیه پدید آمد. به نظر میرسد که همجواری با منطقة مهم قفقاز و سیاست توسعهطلبانة پطرکبیر، موجب توجه روسها به حاکمان تالش شد. صرف نظر از این عوامل، سختگیریهای دولت قاجار نسبت به خوانین نیز در این امر مؤثر بود. این فرضیه که سرپیچی حاکمان تالش از دولت ایران به سبب حس استقلالطلبی آنها بوده است، با ضعف حکومت مرکزی پس از نادرشاه افشار ارتباط دارد: ضعف قدرت حکومت ایران پس از صفویان از یک طرف و اغتشاشات سیاسی بعد از نادر شاه از طرفی دیگر، مایة بیتوجهی به قدرت خوانین این منطقه شد و عامل سرکشی، ادعای استقلال و تغییر سیاستهای آنان در قبال روسیه و ایران بود. این پژوهش در صدد بررسی سهم سیاسی و نظامی خوانین تالش در مناقشات ایران و روسیه با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی است.<br /> <strong> </strong>https://www.hfrjournal.ir/article_91096_393a2bc8d206d5655bb898932478c2d0.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923USSR Impact on Defining Iran’s Foreign Policy Themes under the Second Pahlavi (1953-1979)جایگاه اتحاد جماهیر شوروی در الگوهای سیاست خارجی ایران دوران پهلوی دوم (1357-1332ش.)579691097FAروح اله اسلامیاستادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهدزهرا اکبریکارشناس ارشد روابط بینالملل دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20181002The prevailing influence of foreign policy over foreign relations in Iran in the period 1953-1979 drove Mohammad Reza Shah to take steps in furthering Iran’s interests, which led to the expansion of cooperation between Iran and the United Socialist Soviet Republics. The current research draws upon theoretical frameworks based on positive nationalism and national independence and employs qualitative content analysis methodology to assess Iran-Soviet relations under the Shah. The main research question is what was Iran’s main incentive for establishing interactive relations with the Soviet Republics? According to documents, the Shah pursued a line of positive nationalism and national independence in the conduct of his foreign policy and, unlike previous era of inactivity and submission to the norther neighbor, took the matters in his hand and initiated many endeavors vis-à-vis the Russians which contributed to expansion of friendly relations in trade, science and technical spheres.در مقطع تاریخی 1357-1332ش. با توجه به چیرگی سیاست خارجی بر روابط خارجی پهلوی دوم در روابط خود با اتحاد جماهیر شوروی میکوشید تا گامی در جهت منافع ایران بردارد. به همین سبب، زمینههای همکاری و تعامل میان دو کشور افزایش یافت. در پژوهش حاضر بر مبنای چارچوب نظری الگوهای سیاست خارجی و همچنین با بهرهگیری از روش تحلیل محتوای کیفی، روابط ایران و شوروی در این دوره بررسی میشود. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که هدف ایران از برقراری روابط تعاملی با اتحاد جماهیر شوروی چه بود؟ بر اساس اسناد، پهلوی دوم در این دوره مشی متفاوتی در سیاست خارجی را پیش گرفت و برخلاف گذشته که اقتدار چندانی در صحنه بینالمللی نداشت و همواره در برابر سیاستهای همسایة شمالی موضع انفعالی میگرفت، اینک ابتکار عمل را در دست داشت و در بسیاری از برههها سطح مناسبات را در زمینههای تجاری، علمی و فنی ارتقاء بخشید.https://www.hfrjournal.ir/article_91097_4b683060445516269212cd5c0d302d20.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923The Formation of Ilkhanate’s Trade with Venetian and Genoese Merchantsروند شکلگیری مناسبات تجاری ایلخانان با تجّار جنوایی و ونیزی9711691098FAولی دینپرستدانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریزJournal Article20181010Mongols attributed great importance to trade and the benefits accrued from it. When the Ilkhanate rule was established in Iran, they cultivated a keen interest in developing ties with nation-states of Venice and Genoa, much like the pattern pursued by Mongol khans in Cumania; more importantly, their adversaries, the rulers of Egypt and Mongol rulers in Ulus had already vast trade ties to Venice and Genoa. Ilkhanate’s efforts was met by enthusiasm on the part of Venetian a Genoese tradespeople, and, within the broader context of the hardship endured by Italian traders in Egypt, tradespeople from the Italian nation-states found their way into Iran. As Italian traders consolidated their foothold within the Ilkhanate government, they utilized the Caspian Sea, the Black Sea and the Anatolia- and Mediterranean-bound Silk Road for carrying their oriental goods to Europe. This article uses descriptive-analytical method to study the formation of trade relations between the Ilkhanates and Venetian and Genoese tradespeople, their mutual effort to develop trade ties and the their area of interest for the exchange of goods.
<em> </em>مغولان به تجارت و فواید حاصل از آن اهمیت میدادند و ایلخانان پس از تشکیل حکومت در ایران، همانند خانهای مغول در دشت قپچاق، به گسترش مناسبات تجاری با دولتشهرهای ونیز و جنوا علاقهمند شدند؛ به ویژه که دشمنان آنها، ممالیک مصر و حاکمان مغول در اولوس زرین مناسبات گستردة تجاری با ونیز و جنوا داشتند. با کوشش ایلخانان و رغبت تجار ونیزی و جنوایی برای تجارت با ایران و مشکلات تجار ایتالیایی در مصر، اندک اندک پای تجار دولتشهرهای ایتالیایی به ایران باز شد. تجار ایتالیایی با گسترش مناسبات تجاری با ایلخانان از طریق حوزة دریای خزر و دریای سیاه یا از طریق جادة ابریشم منتهی به آناتولی و دریای مدیترانه کالاهای شرقی را به اروپا منتقل میکردند. در این مقاله روند شکلگیری مناسبات تجاری بین ایلخانان با تجار ونیزی و جنوایی، کوشش دو طرف در ایجاد این مناسبات و حوزههایی که پس از برقراری مناسبات تجاری در آنجا مبادلة کالا صورت میگرفت، به روش تحلیلی و توصیفی بررسی خواهد شد.https://www.hfrjournal.ir/article_91098_90b87d597de1ec0f912127be4843f070.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010197620180923آتش و باروت در هنر و دیپلماسی شاهان صفوی11714791099FAگالینا لاسیکوواپژوهشگر موزه ملی هنر شرقی مسکو و نیز متصدی مجموعه فرشهای موزهفرزاد سلیمی فرکارشناس ارشد مطالعات شبه قاره هند، دانشکده روابط بینالمللJournal Article20181008در مقاله حاضر، نقوش بافتهشده بر پارچههای نفیس صفوی در قالب تاریخی مرتبط بررسی خواهد شد و بر این پایه، صفویان در مذاکرات خود به منظور تأمین سلاح گرم برای ایران، به افسانة کشف آتش به دست هوشنگشاه استناد کرده بودند. نقوش هوشنگ در حال کشتن اژدها بر پارچههای ابریشمی، ربع سوم قرن شانزدهم میلادی، مراحل مختلف این مأموریت دیپلماتیک را بازتاب میدهد و تصاویر موجود در این پارچهها و هدایا برای دو طرف معنادار بود. در هیچ اسناد نوشتاری از دورة صفوی به تصاویر بافتهشده بر پارچهها اشارهای نشده و تنها راه بررسی فرضیههای این پژوهش، مطالعه تمام موضوعات نقش شده بر پارچهها و ارائه تفسیر مفهومی احتمالی از آنها در بافت تاریخی مرتبط است.https://www.hfrjournal.ir/article_91099_7ffce927184ade2dfa2704fcced978eb.pdf