مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923تعاملات علمی و فنی ایران و اروپا در عصر صفویه336151051FAجهانبخش ثواقبگروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان0000-0002-0894-9777Journal Article20220608<strong>یکی از پیامدهای تشکیل دولت صفویه در ایران (1135-907ق./1722-1501م.)، گسترش روابط خارجی با اروپا بود که افزون بر مناسبات سیاسی و تبادلات تجاری، تعاملات علمی و فنی را نیز در بر میگرفت. بهطور معمول، پژوهشگران بر روابط سیاسی و اقتصادی بیش از سایر جنبههای روابط متمرکز شده و مقولههای علمی و فنی تا حدودی مغفول ماندهاند. هدف از پژوهش حاضر آن است تا با روش توصیفی- </strong><strong></strong><strong>تحلیلی، تعاملات علمی و صنعتی ایران و اروپا را در عصر صفویه بررسی کند. یافتههای پژوهش حاکی از آن هستند که در خلال تماسهای دیپلماتیک و روابط بازرگانی میان ایران و غرب در عصر صفویه، مراودات علمی و فنی نیز وجود داشته که البته دامنه آن گسترده نبوده است. این مراودات در حد استفاده شاهان صفوی از خدمات علمی متخصصان اروپایی در حرفه</strong><strong></strong><strong>های ساعتسازی، جواهرسازی، توپریزی، پزشکی و مهندسی بود</strong>.https://www.hfrjournal.ir/article_151051_1627d34736a34a1602f4a3836a7bdfb5.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی شدن نفت ایران3756151056FAمجید دشتگرددانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی(ره)0000-0001-6860-4108Journal Article20220608<strong>سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملیشدن نفت، یکی از موضوعات بحثبرانگیز تاریخ روابط خارجی ایران در عصر پهلوی دوم است؛ زیرا این کشور که مدعی حمایت از جنبشهای ضدامپریالیستی بود، نهتنها از دولت مصدق در برابر بلوک غرب یعنی انگلیس و آمریکا حمایت نکرد، بلکه با اعمال سیاستهای تقابلی، زمینه را برای نابودی این نهضت نیز فراهم آورد. هدف از این پژوهش، بررسی سیاستهای شوروی و حزب توده است که مبتنی بر نوعی صبر همراه با حمایتنکردن از نهضت ملیشدن نفت ایران بود و دلایل آن با ارائه شاخصها و ادله تجربی تبیین میشود. نویسنده در این پژوهش بهمنظور تقویت فرضیه خود مبنی بر سیاست غیرحمایتگرایانه شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی از روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته است</strong><strong>. </strong>https://www.hfrjournal.ir/article_151056_c7f0445de045b485cb2ec290542e6042.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923روابط خارجی ایران و فرانسه در چهارچوب نظریه نظام جهانی (با تأکید بر بازه زمانی 1848-1798 میلادی)5778151057FAسجاد رستمیعلوم سیاسی دانشگاه رازیJournal Article20220608<strong>در قرن نوزدهم میلادی، ایران در کانون سیاست خارجی قدرتهای بزرگ قرار داشت که در واقع بیانگر اهمیت راهبردی این سرزمین بهمنظور تأمین و تضمین منافع قدرتهای مزبور بود. هدف از پژوهش حاضر آن است که سیاست خارجی ایران و فرانسه</strong><strong> </strong><strong>را بر اساس نظریه نظام جهانی و با تأکید بر بازه زمانی 1848-1798م. بررسی کند که همزمان با دوره سلطنت فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار بود. پرسش اصلی این است که چه مؤلفهها و عواملی در تعیین و تنظیم سیاست خارجی ایران و فرانسه در زمان یادشده تأثیرگذار بودند؟ آیا از سرگیری روابط خارجی ایران و فرانسه در دوره قاجار بر پایه نگرش و منافعی مشترک انجام گرفت؟ یافتههای تاریخی از اهداف واحد، خواستههای مشترک و تعقیب منافع دوسویه از طرف این دو کشور حکایت میکنند؛ اما با توجه به بررسیهای انجامشده میتوان چنین اظهار کرد که منافع کشورهای</strong><strong> </strong><strong>نیمهمستقل همچون ایران در راستای موقعیت دولتهای مرکزی و پیرامونی در نظام جهانی و همچنین در ارتباط با رقابت قدرتهای بزرگ تعریف میشد و بنا بر این، مناسبات دو کشور ایران و فرانسه در تمام جنبههای سیاست خارجی بر اساس گزاره وابستگی تعیین و تنظیم میگردید</strong><strong>. </strong>https://www.hfrjournal.ir/article_151057_814c5615c5c67c7d95ea36c62b806324.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923تبیین و تحلیل نقش و اهمیت نظامی سواحل جنوبی دریای کاسپی در حفظ امنیت شاهنشاهی ساسانی (651-222م.)7998151059FAمحمدکریم یوسفجمالیگروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایرانسید حبیب حسینی ولشکلاییگروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایراناسماعیل سنگاریدانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان- ایرانسهیلا ترابی فارسانیعضو هیأت علمی دانشگاه آزادJournal Article20220608<strong>موقعیت اقلیمی ویژه سواحل جنوبی دریای کاسپی که در بخش شمالی قلمرو ساسانیان قرار داشت، در وقوع رویدادهای این منطقه تأثیرگذار بود. نواحی جنوب شرقی دریای کاسپی که ایالت گرگان و دهستان را در بر میگرفت، بهواسطه جایگاه آن، در حد فاصل میان سرزمین ساسانیان با طوایف بیابانگرد از مناطق حساس نظامی و راهبردی محسوب میشد. از یک سو، اقوام ساکن در این منطقه خواهان استقلال نسبی بودند و از سوی دیگر، ساسانیان از سمت شمال و شمال شرقی پیدرپی در معرض تهاجم اقوام بیابانگرد قرار داشتند. بهکارگیری نیروی نظامی اقوام جنگجوی ساکن در سواحل جنوبی دریای کاسپی در عصر ساسانی اهمیت زیادی داشت. در این دوره، استحکامات متعددی در سواحل جنوبی دریای کاسپی بهمنظور جلوگیری از تهاجم اقوام بیابانگرد ساخته شدند که کاربری نظامی- مسکونی و راهداری- ارتباطی داشتند. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر شواهد ادبی و مکتوب، استحکامات دفاعی، استقرارگاهها و پایگاههای نظامی ساسانیان را مشتمل بر دیوارها، دژها و تنگه یا دربند در سواحل جنوبی دریای کاسپی تشریح نماید و جایگاه و نقش اقوام مهاجم شمال شرقی و شمالی در قفقاز را واکاوی و تحلیل کند.</strong>https://www.hfrjournal.ir/article_151059_2ba0afcc2c75fc7143fc0aba9b281389.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923اهداف و کارکردهای کنسولگری انگلیس در اصفهان دوره قاجار (1917-1891م.)99120151060FAعیسی شجاعی برجوئیدانش آموخته گروه تاریخ دانشگاه شیرازحمید حاجیان پورعضو هیئت علمی دانشگاه شیراز0000-0003-0985-5067Journal Article20220608<strong>ظهور</strong><strong> </strong><strong>ناپلئون</strong><strong> </strong><strong>در</strong><strong> </strong><strong>عرصه</strong><strong> </strong><strong>رقابت</strong><strong></strong><strong>های</strong><strong> </strong><strong>بینالمللی</strong><strong> </strong><strong>و</strong><strong> </strong><strong>نزدیکی</strong><strong> </strong><strong>او</strong><strong> </strong><strong>به</strong><strong> </strong><strong>دولت</strong><strong> </strong><strong>قاجار</strong><strong> </strong><strong>با هدف</strong><strong> </strong><strong>ضربه</strong><strong></strong><strong>زدن به منافع </strong><strong>انگلیس در هند و همچنین توسعه</strong><strong></strong><strong>طلبی روس</strong><strong></strong><strong>ها در ایران با همین هدف باعث شد که انگلیسیها </strong><strong>بیش از پیش به موقعیت سوق</strong><strong></strong><strong>الجیشی ایران پی ببرند؛ بنا بر این، پای ایران نیز ناخواسته به عرصه سیاست جهانی باز</strong><strong> </strong><strong>شد. اندکی بعد با رفع خطر فرانسه، رقابت اصلی میان روس و انگلیس در </strong><strong>ایران آغاز شد. در راستای این رقابتها، مهم</strong><strong></strong><strong>ترین سازمانی که برای تأمین منافع دولتهای مزبور بنا</strong><strong> شد، کنسولگری بود</strong><strong> </strong><strong>که در شهرهای مختلف ایران تأسیس شد. اصفهان از جمله این شهرها بود که موقعیتی ویژه بهعنوان محل تلاقی راه</strong><strong></strong><strong>های شمال- جنوب در مرکز ایران داشت و روس و انگلیس یکی پس از دیگری کنسولگری</strong><strong></strong><strong>های خود را با رویکردی متفاوت در این شهر تأسیس نمودند. پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی- تحلیلی، رویکرد کنسولگری انگلیس در اصفهان را تبیین کند. یافته</strong><strong></strong><strong>های پژوهش حاضر بیانگر آن هستند که کنسولگری انگلیس در اصفهان، رویکردی دوگانه داشت: الف) برتری تجاری انگلیس در اصفهان؛ ب) </strong><strong>|</strong><strong> ایجاد کمربند دفاعی در خط مرکزی ایران با هدف جلوگیری از نفوذ روسها به خلیج فارس و هند. افزون بر آن، کنسولگری انگلیس در اصفهان، اهداف فرهنگی و مذهبی را نیز برای کشور خود تأمین میکرد</strong><strong>.</strong>https://www.hfrjournal.ir/article_151060_1338129a5ff52f9152a13472699aff68.pdfمرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه تاریخ روابط خارجی با همکاری انجمن دیپلماسی ایران منتشر میشود.فصلنامه تاریخ روابط خارجی1735-2010228820210923تحلیل سیر تاریخی دیپلماسی بینالمللی ورزش ایران در دوره پهلوی دوم121142151061FAآرمان طاهری نامقیدانشگاه شمال0000-0002-2857-3324مرتضی دوستی پاشاکلاییدانشیار گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه مازندران، بابلسر، جمهوری اسلامی ایران.0000-0001-6806-4535Journal Article20220608<strong>دیپلماسی ورزش با تمرکز بر رویدادهای ورزشی، عرصه منحصربهفردی را برای ملت میزبان فراهم میسازد تا دیپلماسی عمومیاش را به کار گیرد و همین امر موجب شده است که در دیپلماسی کشورها به جایگاه ورزش توجهی ویژه شود. هدف پژوهش حاضر، تبیین تحولات در عرصه دیپلماسی بینالمللی ورزش ایران در دوره پهلوی دوم است. فرضیه مطرح این است که اصلیترین عامل در این تحولات، عامل سیاسی بود. این پژوهش، ضمن درنظرداشتن جنبه کیفی موضوع با رویکرد کاربردی و روش کتابخانهای همراه با بهرهمندی از شیوه داده</strong><strong>محور دریافت که تحولات سیاسی در این دوره از جمله ورود مدرنیته به ایران که در گرو بهبود تعاملات اجتماعی طی سفر دولتمردان به اروپا و بهبود روابط ایران با کشورهای غربی بود، تغییرات اساسی پیدا کرد و روابط اجتماعی- سیاسی ایران با کشورهای غربی موجب بهبود و پیشرفت عرصه بینالمللی ورزش ایران شد؛ زیرا در این دوره، با قرارگرفتن ورزش در عرصه دیپلماسی، از آن به</strong><strong>عنوان سرگرمی و ابزاری در دست حکومت، جهت نشان</strong><strong>دادن قدرت و برتری استفاده میشد.</strong>https://www.hfrjournal.ir/article_151061_643a4851f75b327ec8a8c6515a11f5d3.pdf