نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر و مصحح متون تاریخی

چکیده

میرزا علی خان مقدم مراغه‌ای، از امرای دربار محمد شاه و ناصرالدین شاه، ملقب به حاجب‌الدوله، ضیاءالملک، صنیع‌الدوله و اعتمادالسلطنه، در طول حیات خود مشاغلی چون فراش‌باشی، حکومت خوزستان و لرستان، وزارت عدلیه و وزارت وظایف و اوقاف را بر عهده داشت. میرزا علی خان اگرچه به سبب مشارکت در قتل میرزا تقی خان امیرکبیر خوش نام نیست، اما اقدامات عمرانی وی چشمگیر بوده است. او دستی هم در تألیف داشت و آثاری همچون سفرنامة حج / مکه و کتابچة تشریفات از او بر جای مانده است. از آنجا که در بارة تشریفات، آداب استقبال و نحوة پذیرایی از هیأت‌های دیپلماتیک در منابع عصر قاجار اطلاعات و آگاهی‌های موجود اندک و پراکنده‌ است، کتابچة تشریفات از مآخذ سودمند در این باب به شمار می‌رود. در مقالة حاضر نخست به شرح حال وی و سپس کتابچة تشریفات پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

نسخه خطی
مقدم مراغه‌ای، میرزا علی خان، کتابچه تشریفات، شماره کتابت 6310، شماره ثبت 125، کتابخانه وزارت امور خارجه
 
کتاب‌ها
آدمیت، فریدون (1355)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی
آقابزرگ طهرانی (1408ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم: مؤسسه اسماعیلیان
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1376)، روزنامه خاطرات، به کوشش: ایرج افشار، تهران: امیرکبیر
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1368)، مرآۀ‌البلدان، به تصحیح: عبدالحسین نوایی ومیرهاشم محدث، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1363)، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح: محمداسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1357)، صدرالتواریخ، به تصحیح:  محمد مشیری، تهران: روزبهان
امین‌الدوله غفارى، فرخ خان (1358)، مجموعه اسناد و مدارک فرخ خان امین‌الدوله، به کوشش: کریم اصفهانیان و قدرت‌الله روشنی (زعفرانلو)، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی
بامداد، مهدی (1374)، شرح حال رجال ایران، تهران: زوّار
چهل سال تاریخ ایران (1363)، به کوشش: ایرج افشار، تهران: اساطیر
خان ملک ساسانی، احمد (1354)، سیاستگران دوره قاجار، تهران: انتشارات هدایت با همکاری انتشارات بابک
خورموجى، محمدجعفر (1363)، حقایق الاخبار ناصری، به کوشش: حسین خدیوجم، تهران: نشر نی
شیل، لیدی م.ل. (1362)، خاطرات لیدی شیل، ترجمه: حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو
علوی شیرازی، میرزا هادی (1363)، سفرنامه میرزا ابوالحسن خان ایلچی به روسیه، با مقدمه: محمد گلبن، تهران: دنیای کتاب
گوبینو، آرتور (1370)، گزارش‌های سیاسی کنت دو گوبینو از ایران، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: جویا
ملک‌آرا، عباس میرزا (1355)، شرح حال عباس میرزا  ملک‌آرا، با مقدمه عباس اقبال آشتیانی، به کوشش: عبدالحسین نوایی، تهران: بابک
معتمدی، محسن (1381)، جغرافیای تاریخی تهران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
منزوی، احمد (1374)، فهرستواره کتاب‌های فارسی، تهران: انجمن آثارومفاخر فرهنگی
منزوی، احمد (1353)، فهرست نسخه‌های خطی فارسی، تهران: مؤسسه فرهنگی منطقه‌ای
موریه، جیمز (1348)، سفرنامه، ترجمه: ابوالقاسم سری، تهران: توس
واتسن، رابرت گرانت (1348)، تاریخ ایران از ابتدای قرن نوزدهم تا سال 1858میلادی با نظری اجمالی به وقایع عمده‌ای که به استقرار دولت قاجار منجر است، ترجمه: غ.وحید مازندرانی، تهران: امیرکبیر