فصلنامه تاریخ روابط خارجی

1.  بررسی روابط شاه اسماعیل صفوی با حاکم امارت‌ ذوالقدر

رضا دشتی

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 3-21

چکیده

دوره صفویه به لحاظ روابط خارجی، بدون شک از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران است. ﺳﺎبقه ﺗﺎرﯾﺨﯽ روابط ﻣﯿﺎن خاندان صفوی با ایلات ذوالقدر به دوره شیخ جنید و شیخ حیدر صفوی بازمی‌گردد. با تأسیس سلسله صفوی و ... بیشتر

2. رؤیای تحقق سرزمین آشور

حسن زندیه؛ محمد حسین جلیلی قره آغاجی

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 21-42

چکیده

همزمان با شروع جنگ اول جهانی، کشور ایران دچار مصائب و مشکلات فراوانی شد و مناطق مرزی در غرب و شمال‌غرب، مورد تاخت ‌و تاز عثمانی و روسیه قرار گرفت. در این دوره، ایالت آذربایجان، خصوصاً شهرهای غرب دریاچه ... بیشتر

3. وابستگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پهلوی دوم به انگلیس

مجتبی سلطانی احمدی؛ مصطفی گوهری فخرآباد؛ محمدحسن پورقنبر

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 43-68

چکیده

وابستگی ایران به انگلستان در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی و دخالت آن کشور در امور ایران قابل مشاهده است. نقش انگلیسیها در کودتای 28 مرداد 1332 موجب احساس دِین بیشتر شاه نسبت به حامیان خود شد و راه را برای دخالت ... بیشتر

4. بازروایت بازی بزرگ بر مبنای گزارش‌های کنسول بریتانیا در شرق ایران

زهرا علیزاده بیرجندی

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 69-86

چکیده

سرزمین‌های خاوری ایران از سده نوزدهم، عرصه رقابت ژئوپلیتیک گسترده روسیه و بریتانیا واقع گردید. به این رقابت‌ها و تکاپوهای سیاسی، بازی بزرگ اطلاق شده است. در روند بازی بزرگ، بازیگران اصلی به اهمیت دانش ... بیشتر

5. ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن

رادولف متی

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 87-118

چکیده

مهاجرت ارامنه به ایران از اوایل قرن هفدهم میلادی به تغییرات بسیاری در جامعه مسلمان ایران منجر گردید. در درازمدت، این مهاجران از بنیان، ترکیب تشکیلات اداری و نظامی نخبگان دولت صفوی را تغییر دادند و همچنین ... بیشتر مهاجرت ارامنه به ایران از اوایل قرن هفدهم میلادی به تغییرات بسیاری در جامعه مسلمان ایران منجر گردید. در درازمدت، این مهاجران از بنیان، ترکیب تشکیلات اداری و نظامی نخبگان دولت صفوی را تغییر دادند و همچنین در دهه دوم قرن هفدهم میلادی، ارامنه ساکن جلفا مهم‌ترین طبقه بازرگان در کشور بودند. در این میان، هر چند ورود عده‌ای از مبلغان مسیحی به ایران با مخالفت‌هایی از سوی برخی روحانیون شیعه همراه بود، اما به مرور، دین مسیحیت به‌عنوان منبعی برای گفتگوی علما حول مسائل دینی و اعتقادی در ایران قرار گرفت.تنوع نژادی و زبانی در ایران، پیش‌تر راهی برای انعطاف‌پذیری در تعامل با جهان مهیا کرده بود. از این رو، به بستری برای گفتمان گروه‌های اعتقادی متفاوت مبدل گشت. در این راستا، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر منابع کتابخانه‌ای به واکاوی تأثیر حضور مبلغان مسیحی در ایران پرداخته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ایرانیان در مقایسه با دیگر سرزمین‌های مسلمان، انعطاف‌پذیری بسیار بیشتری در مقابل گفتمان‌های مخالف نشان داده‌اند و همواره اجازه گفتگو و ارائه استدلال در مورد مسائل دینی در این سرزمین امری پذیرفته شده به‌حساب می‌آمده است؛ آنچه که با کمی تعمیم به جامعه امروزه، هنوز نیز قابل تشخیص است.

6. نقش حاکمان ایرانی‌تبار آناتولی و قفقاز در شکل‌گیری روابط اشکانیان با روم

محمد ملکی

دوره 22، شماره 86 ، بهار 1400، صفحه 119-140

چکیده

شکل گیری روابط دیپلماتیک ایران و روم در آغاز قرن یکم پیش از میلاد، در نتیجه توسعه طلبی روم به سمت شرق و اشکانیان به سمت غرب، منجر به رویارویی ایران و روم شد. از دید این جستار، کشمکش ایران و روم در طول ... بیشتر

1. پیمان بغداد

مسعود مرادی؛ سمیه خانی پور

دوره 12، شماره 45 ، زمستان 1389، ، صفحه 139-159

چکیده

پس از جنگ جهانی دوم، جهان به دو قطب متضاد به رهبری آمریکا و شوروی تقسیم شده بود. استراتژی آمریکا جلوگیری از گسترش نفوذ کمونیسم در جهان به‌ویژه در منطقه خاورمیانه بود. بدین منظور سیاست اتحاد منطقه‌ای ... بیشتر

2. ایران و مسأله هرات و قندهار در دورۀ قاجار )طی سال‌های 1856-1794 م.)

سمیه حمیدی؛ ناصر یوسف زهی

دوره 16، شماره 64 ، پاییز 1394، ، صفحه 73-97

چکیده

با روی کار آمدن قاجارها بر مسند قدرت، تعاملات و منازعات ایران با افغانستان وارد مرحله جدیدی شد. این پژوهش به بررسی چرائی تمرکز، توجه و نوع نگاه پادشاهان قاجار به افغانستان با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی ... بیشتر

3. زمینه تاریخی و منطق راهبردی توسعه طلبی روسیه تزاری در قفقاز (سال‌های 1800-1550م.)

جواد مرشدلو

دوره 16، شماره 64 ، پاییز 1394، ، صفحه 45-72

چکیده

در سال‌های آغاز سدة نوزدهم میلادی، زمانی‌که پایه‌های دولت قاجار در ایران هنوز قوام نگرفته بود، روسیه تزاری تحت فرمان الکساندر یکم، گرجستان را به طور رسمی، تحت‌الحمایه و بخشی از امپراتوری خود اعلام ... بیشتر در سال‌های آغاز سدة نوزدهم میلادی، زمانی‌که پایه‌های دولت قاجار در ایران هنوز قوام نگرفته بود، روسیه تزاری تحت فرمان الکساندر یکم، گرجستان را به طور رسمی، تحت‌الحمایه و بخشی از امپراتوری خود اعلام کرد. چندی بعد، با اشغال گنجه و قتل‌عام اهالی از جمله خان حاکم و اطرافیان او، به فرمان ژنرال سیسیانف، جنگ‌های ایران و روسیه بر سر قفقاز آغاز شد؛ جنگ‌هایی که در نهایت به شکست ارتش قاجار، تحمیل عهدنامه‌های گلستان و ترکمن‌چای به ایران و انضمام بخش‌هایی از قلمرو تاریخی ایران به امپراتوری روسیه انجامید. این رخدادها با اینکه از چشم ایرانیان آن روزگار، ناگهانی و بُهت‌آور به نظر می‌رسید، نتیجة روندی با سابقة چندین قرن از توسعه‌طلبی روسیة تزاری بود. بر همین اساس، در این مقاله کوشش شده است تا زمینة تاریخی توسعة قلمرو امپراتوری تزاری در قفقاز، روند این توسعه و منطق راهبردی آن با رویکردی تحلیلی بررسی شود. نتیجة این بررسی نشان می‌دهد که پیشروی روس‌ها در قفقاز، بیش از آنکه در چارچوب راهبردی معین و مبتنی بر برنامه‌ریزی انجام یافته باشد، از منطق تاریخی توسعة امپراتوری تزاری پیروی می‌کرد. در عین حال، جذابیت‌های ویژة قفقاز و خلأ قدرتی که بتواند در برابر این توسعه‌طلبی بایستد، راه تسلط کمابیش آسان روسیه را بر این حوزه هموار کرده بود.

4. روسیه و انگلیس و مسئله جانشینی شاه در ایران صدرِ قاجار

عباس قدیمی قیداری

دوره 11، شماره 44 ، پاییز 1389، ، صفحه 125-150

چکیده

یکی از دشواری‌ها و مشکلات ساختاری دولت قاجار، مسئله ولیعهدی و جانشینی شاه قاجار بود. با وجود سیاست‌هایی که طراحی شده بود، این مسئله در چند برهه در فاصله انتصاب عباس میرزا به ولیعهدی ... بیشتر

5. کشمکش‌های حاکمیتی در ایران پس از مرگ نادرشاه و سیاست دولت عثمانی در مقابل ایران

عبدالرحمن آتش؛ احمد برجلو؛ هادی بیاتی

دوره 19، شماره 75 ، تابستان 1397، ، صفحه 123-139

چکیده

بررسی روابط سیاسی و مناسبات بین دولتهای همجوار از مباحث مهم دورههای تاریخی به ویژه در حکومتهای مقتدر محسوب میشود. در میانه قرن دوازدهم قمری، تضادهای سیاسی میان دو قدرت افشاریه و عثمانی در ... بیشتر

1. بررسی الگوهای تضاد و همکاری در روابط ایران و ترکیه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 اسفند 1397

چکیده

مقاله حاضر به بررسی روابط دو سویه ایران و جمهوری ترکیه در ادوار تاریخی مختلف می‌پردازد. بحث اصلی این است که ایران و ترکیه دو بازیگر مهم منطقه‌ای با نقش‌ها و درجه تأثیرگذاری متفاوت، اما مکمل یکدیگر در ... بیشتر

2. بیماری تیفوس، پیامد وقوع و گسترش جنگ جهانی دوم در ایران

مرتضی دهقان‌نژاد؛ الهام لطفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1397

چکیده

گسترش دامنه جنگ جهانی دوم به ایران و ورود قوای متفقین در سحرگاه سوم شهریور1320ش. به کشور، آثار و نتایج سوئی باقی گذاشت و مردم ایران را با مشکلات و سختیهای بسیاری همچون ناامنی، قحطی و شیوع بیماریهای ... بیشتر

3. نقش دریای خزر در مناسبات عصر ایلخانی

الهه ابراهیمی؛ عبدالله همتی گلیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

چکیده

دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان است که به دلیل قرار گرفتن میان قاره‌های آسیا و اروپا از نظر اقتصادی و سیاسی اهمیت بسیاری برای کشورهای حاشیه آن از جمله ایران داشته است. این دریا و نواحی مجاورآن نقش مهمی ... بیشتر دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان است که به دلیل قرار گرفتن میان قاره‌های آسیا و اروپا از نظر اقتصادی و سیاسی اهمیت بسیاری برای کشورهای حاشیه آن از جمله ایران داشته است. این دریا و نواحی مجاورآن نقش مهمی در مناسبات تجاری و سیاسی عصر ایلخانی داشت. بازرگانان نواحی مختلف از طریق دریای خزر به برقراری مناسبات تجاری با غرب و شرق و نیز نواحی ساحلی آن می-پرداختند و در این میان موقعیت ارتباطی و تولیدات مناطق پیرامون در جذب بازرگانان خارجی نقشی مهم داشت. تجار ونیزی، جنوایی و ... با تردد در شهرهای تجاری غربی و جنوبی دریای خزر همچون دربند، بردعه، شماخی، تبریز و آمل به دادوستد می‌پرداختند. دستیابی بر نواحی غربی دریای خزر که نقشی مهم در روند فعالیت‌های تجاری این دوره داشت خود عاملی برای بروز اختلاف میان ایلخانان و اردوی زرین بود. این دو قدرت که ادعای حاکمیت بر نواحی مورد اختلاف، از جمله ناحیه قفقاز را داشتند به منازعات مختلفی با یکدیگر پرداختند که این امر رونق تجاری این منطقه و رفت‌‌وآمد کاروان‌های بازرگانی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌ساخت. بررسی نقش دریای خزر در مناسبات سیاسی و تجاری عصر ایلخانان و مبادلات بازرگانی که از طریق این دریا و نواحی اطراف آن صورت می‌گرفت از اهداف این پژوهش است.

مشاهده مقاله

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 22 (1399-1400)

دوره 21 (1398-1399)

دوره 20 (1398)

دوره 19 (1397)

دوره 18 (1396)

دوره 17 (1395)

دوره 16 (1394)

دوره 15 (1393)

دوره 14 (1392)

دوره 13 (1391)

دوره 12 (1390)

دوره 11 (1389)

1.  بررسی روابط شاه اسماعیل صفوی با حاکم امارت‌ ذوالقدر

چکیده

2. رؤیای تحقق سرزمین آشور

چکیده

3. وابستگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پهلوی دوم به انگلیس

چکیده

4. بازروایت بازی بزرگ بر مبنای گزارش‌های کنسول بریتانیا در شرق ایران

چکیده

5. ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن

چکیده

6. نقش حاکمان ایرانی‌تبار آناتولی و قفقاز در شکل‌گیری روابط اشکانیان با روم

چکیده

1. پیمان بغداد

چکیده

2. ایران و مسأله هرات و قندهار در دورۀ قاجار )طی سال‌های 1856-1794 م.)

چکیده

3. زمینه تاریخی و منطق راهبردی توسعه طلبی روسیه تزاری در قفقاز (سال‌های 1800-1550م.)

چکیده

4. روسیه و انگلیس و مسئله جانشینی شاه در ایران صدرِ قاجار

چکیده

5. کشمکش‌های حاکمیتی در ایران پس از مرگ نادرشاه و سیاست دولت عثمانی در مقابل ایران

چکیده

1. بررسی الگوهای تضاد و همکاری در روابط ایران و ترکیه

چکیده

2. بیماری تیفوس، پیامد وقوع و گسترش جنگ جهانی دوم در ایران

چکیده

3. نقش دریای خزر در مناسبات عصر ایلخانی

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها