نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
مردم سواحل و بنادر شمالیِ خلیج فارس از دیرباز روابط تنگاتنگ و حتی پیوندهای خویشاوندی با سواحل جنوبی آن به ویژه با عُمانات داشته‌اند. این امر در روزگار حاکمیت نظام ممالک محروسه در دوره قاجار- گونه‌ای الیگارشی سنتی - برای مردم نوعی آزادی عمل اقتصادی و اجتماعی به بار آورده بود که با تاسیس سلسله تمرکزگرا و متجدد پهلوی محدود شد. تمرکزگرائی و مدرنیته ناقصی که به سواحل خلیج فارس از جمله بنادر کلات و گرزه در سواحل منطقۀ شیبکوه آمده بود، عارضه‌هایی به بار آورد که موجب مهاجرت مردم آن دو بندر به عمانات شد. (1316-1315ش) نوشته حاضر بر آن است که علت این مهاجرت را با تکیه بر اسناد آن دوره بررسی کند.
نویسنده به دنبال اثبات این فرضیه است که جایگزینی حکام اعزامی غیربومی از سوی پایتخت به جای ضابطان پرسابقۀ محلی (نماد الیگارشی سنتی)، سلطۀ نیروهای غیر بومی بر منابع درآمد منطقه، ناکارآمدی نظام اداری، مالی و لشکری جدید اعم از گمرک، بانک و امنیه در حل مسائل محلی و نیز وجود پیوندهای خویشاوندی و فرهنگی میان بومیان و عمانیان انگیزه‌های موجهی را برای مهاجرت مردم آن نواحی فراهم آورد.
کلیدواژه‌ها
)