نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

محقق رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

عصر قاجار آغاز صحنه تعاملات گسترده ایران با دنیای غرب و نفوذ تدریجی فرهنگ غربی به این سرزمین بود. در دوران اوج تأثیرپذیری ایرانیان از فرهنگ غربی در عصر قاجار، عده‌ای از غربی‌های حاضر در ایران برخلاف انتظار، تحت تأثیر فرهنگ و شخصیت ایرانیان قرار گرفتند. این افراد غالباً در تعامل با ایرانیان، با ابهاماتی مواجه شدند و تلاش کنجکاوانه‌ای برای شناخت شخصیت ایرانیان از خود نشان دادند. این پژوهش سعی دارد با واکاوی چرایی جلب‌توجه شخصیت ایرانیان برای سفرنامه‌نویسان غربی، ضمن نقد آراء آنها در باره خصوصیات روان‌شناختی ایرانیان، به این پرسش پاسخ دهد که دلیل عمیق‌نمایی شخصیت ایرانیان برای این عده از مستشرقان چه بود؟ به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل در پیچیده‌نمایی شخصیت ایرانیان برای غربیان، روحیات ذاتی ایرانی‌ها بوده است. تحقیق حاضر، با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی این موضوع را بررسی کرده است.

تازه های تحقیق

 

کلیدواژه‌ها

 

منابع و مآخذ
فارسی
آندری یوآ، النا، 1388، روسیه و ایران در بازی بزرگ، ترجمه: الهه کولائی و محمدکاظم شجاعی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 آنه، کلود، 1368، اوراق ایرانی، ترجمه: ایرج پروشانی، تهران: معین.
ــــــــــ، 1370، گلهای سرخ اصفهان؛ سفرنامه کلود آنه، ترجمه: فضل‌الله جلوه، تهران: روایت.
انصاف‌پور، غلامرضا، 1363، ایران و ایرانی به تحقیق در صد سفرنامه دوران قاجاریه، تهران: کتابفروشی زوّار.
اوکانر، فردریک، 1376، خاطرات فردریک اوکانر کنسول انگلیس در فارس، ترجمه: حسن زنگنه، تهران: شیرازه.
بِرد، اف. ال. و هارولد اف. وستون، 1376، گشت و گذاری در ایران بعد از انقلاب مشروطیت، ترجمه: علی‌اصغر مظهری کرمانی، تهران: نشر جانان.
بروگش، هینریش، 1367، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه: حسین کردبچه، تهران: اطلاعات.
ـــــــــــــــــ، 1374، در سرزمین آفتاب، ترجمه: مجید جلیلوند، تهران: نشر مرکز.
بریجز، سر هارفورد جونز، 1397، گزارشی از دربار ایران، ترجمه: سیّد عبدالحسین رئیس‌السادات، تهران: امیرکبیر.
بنجامین، ساموئل گرین ویلر، 1363، ایران و ایرانیان، به‌اهتمام: رحیم رضازاده ملک، تهران: گلبانگ.
پولاک، یاکوب ادوارد، 1368، سفرنامه پولاک، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
تاورنیه، ژان باتیست، 1369، سفرنامه تاورنیه، ترجمه: ابوتراب نوری، به‌تصحیح: حمید شیرانی، تهران: کتابخانه سنایی و کتابفروشی تأیید.
حسن‌نیا، محمد و علی ططری، 1387، قرارداد هزار و نهصد و هفت به روایت اسناد وزارت امور خارجه ایران، تهران: خانه کتاب.
دانوهو، مارتین هنری، 1397، مأموریت به ایران، مارتین هنری دانوهو، ترجمه: شهلا طهماسبی، تهران: ققنوس.
دو گوبینو، ژوزف آرتور و آلکسی شارل هانری موریس کلرل دو توکویل، 1353، نامه‌های کنت دو گوبینو و الکسی دو توکویل، ترجمه: رحمت‌الله مقدم مراغه ای تهران: ابن‌سینا.  
دو گوبینو، ژوزف آرتور، [بی‌تا]، سه سال در ایران، ترجمه: ذبیح‌الله منصوری، تهران: نشریه روزنامه کوشش.
دیولافوآ، ژان، 1378، سفرنامه مادام دیولافوآ، ترجمه: همایون فره‌وشی، تهران: نشر قصه‌پرداز.
راس، دنیس، 1311، ایران و ایرانیان، ترجمه: ا. شایگان ملایری، [بی‌جا]، [بی‌نا].
روششوار، ژولین، 1378، خاطرات سفر ایران، ترجمه: مهران توکلی، تهران: نشر نی.
ریشارد، جان، 1363، بیست سال در ایران، ترجمه: علی پیرنیا، ]بی‌جا[: نوین.
زریاب، عباس و ایرج افشار،1371، نامه‌های ادوارد براون به سیّد حسن تقی‌زاده، تهران: کتاب‌های جیبی و امیرکبیر.
ژوبر، پیر آمده امیلین پروب، 1347، مسافرت در ارمنستان و ایران، ترجمه: علیقلی اعتماد مقدم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
شجاعی‌نیا، فائزه، 1399، زندگی کودکان عصر قاجار در سفرنامه‌های فرنگی، کرمان: انتشارات مرکز کرمان‌شناسی و بنیاد ایران‌شناسی.
فلاندن، اوژن، 2536 پهلوی، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه: حسین نورصادقی، تهران: اشراقی.
کرزن، جرج ناتانیل، 1362، ایران و قضیه ایران، ترجمه: غ. وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
 سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (گردآورنده)، 1370، نهضت مشروطه ایران بر پایه اسناد وزارت امور خارجه، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، واحد نشر اسناد وزارت امور خارجه.
گروته، هوگو، سفرنامه گروته، 1369، ترجمه: مجید جلیل‌وند، تهران: نشر مرکز.
لندور، آرنولد هنری ساویج، 1388، ایران در آستانه مشروطیت، ترجمه: علی‌اکبر عبدالرشیدی، تهران: اطلاعات.
لوتی، پیِر، 1372، سفرنامه به سوی اصفهان، ترجمه: بدرالدین کتابی، تهران: انتشارات اقبال.
مارچنکو، میتروفان کنستانتینوویچ، 1371، سفری به ایران، ترجمه: م. ر. زین‌الدینی، ]بی‌جا[ انتشارات زین‌الدینی.
ویلز، چارلز جیمز، 1388، ایران در یک قرن پیش، ترجمه: غلامحسین قراگوزلو، تهران: اقبال.
ویلسون، سیموئل گراهام، 1400، زندگی و احوال ایرانیان، ترجمه: شهلا طهماسبی، تهران: کتاب پنجره.
هالینگبری، ویلیام، 1363، روزنامه سفر هیئت سر جان ملکم به دربار ایران، ترجمه: امیرهوشنگ امینی، تهران:  کتاب‌سرا.
 
لاتین
P.A. Rittikh, 1896, Politiko – Statisticheskii ocherk Persii, Petersburg.
Rosen, Countess Maud Von, 1918, Parsian Pilgrimage, London..