جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت
دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 27-58
چکیده
در زمامداری شاه سلطان حسین صفوی (1135-1105ق./ 1722-1694م.) حاکمیت ایران بر خلیج فارس و جزایر و بنادر کرانه شمالی آن دستخوش ناپایداری‌هایی شد که از یکسو، رقابت شرکتهای هند شرقی اروپایی آن را تشدید کرد و ...
بیشتر
در زمامداری شاه سلطان حسین صفوی (1135-1105ق./ 1722-1694م.) حاکمیت ایران بر خلیج فارس و جزایر و بنادر کرانه شمالی آن دستخوش ناپایداری‌هایی شد که از یکسو، رقابت شرکتهای هند شرقی اروپایی آن را تشدید کرد و از سوی دیگر، شورشهای اعراب عمان در دریا و تهاجمات بلوچها به سواحل بر ناپایداریها افزود. تلاش‌های آخرین پادشاه صفوی برای جلب همکاری مشترک قدرتهایی چون انگلیس، هلند، فرانسه و پرتغال با هدف تثبیت اوضاع نافرجام ماند و پیمان همکاری نظامی ایران و پرتغال در مهار تحرکات اعراب در دریا نیز با حمله افغانها به پایتخت و سقوط سلسله صفویه پیامدی نداشت. در این مقاله، تحولات پدید آمده در خلیج فارس مقارن با زمامداری آخرین پادشاه صفوی و سیاست او نسبت به این پهنه آبی به روش توصیفی- تحلیلی بررسی و تحلیل شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در این دوره، تحرکات دریایی و تهاجمات اعراب مسقط، رقابت و دخالت قدرتهای اروپایی و سیاست متزلزل و ناکارآمد شاه سلطان حسین در ایجاد اوضاع آشفته خلیج فارس و ناپایداری حاکمیت صفویه بر این آبراه مؤثر بوده است.
