نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
دکترای تاریخ، مدرس دانشگاه و مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر
چکیده
بندر بصره در اوایل سالهای فتوح برای ساماندهی و ارسال سپاه به نواحی شرق خلافت ایجاد شد. پس از آن، موقعیت خاص این شهر، موجب اهمیت اقتصادی‌اش گردید. با سقوط خلافت عباسی (616 ق.) منطقه بین‌النهرین و بندر بصره توسط سلسله‌های ایرانی اداره میشد و ظهور صفویان در ایران و حکومت عثمانی، رقابت سختی را برای تسلط بر این بندر استراتژیک بین دو قدرت مهم منطقه ایجاد کرد. در این رقابت، عشایر خوزستان و اطراف بصره نقشی مهم ایفاء کردند و از سوئی دیگر، با شروع رقابت‌های اقتصادی و سیاسی قدرت‌های اروپایی در خلیج فارس، پای پرتغالیها و انگلیسیها نیز به رقابت ایران و عثمانی برای تسلط بر بصره گشوده شد. در میانه کشمکشهای دو قدرت، آل افراسیاب (از عشایر ناحیه بصره) با توجه به گرفتاری‌های داخلی ایران و عثمانی، حکومت بصره را به چنگ آورد و هفتاد سال بر آن شهر حکومت کرد و از منافع اقتصادی آن بهره‌مند شد. این مقاله با تکیه بر منابع داخلی و خارجی بر آن است تا نشان دهد که چگونه این حکومتِ به ظاهر مستقل توانست در بحبوحه رقابت دو کشور، در صحنه سیاسی و اقتصادی روزگار نقش‌آفرینی کند.
کلیدواژه‌ها
)