نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 تاریخ و تمدن ملل اسلامی-دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشگاه فردوسی مشهد- دامشکده الهیات- گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی

چکیده

دریای خزر بزرگ‌ترین دریاچه جهان  است که به دلیل قرار‌گرفتن بین قاره­های آسیا و اروپا از نظر اقتصادی و سیاسی اهمیت زیادی برای کشورهای حاشیه آن از جمله ایران داشته است. این دریا و نواحی مجاور، نقشی مهمی در مناسبات تجاری و سیاسی عصر ایلخانی داشت و بازرگانان نواحی مختلف از طریق دریای خزر به برقراری مناسبات تجاری با غرب و شرق و نیز نواحی ساحلی آن می­پرداختند؛ در این میان، موقعیت ارتباطی و تولیدات مناطق پیرامون در جذب بازرگانان خارجی اهمیت فراوانی داشت. تجار از جمله تاجران ونیزی و جنوایی با تردد در شهرهای تجاری غربی و جنوبی دریای خزر همچون دربند، بردعه، شماخی، تبریز و آمل با آنها دادوستد داشتند. دستیابی بر نواحی غربی دریای خزر که در روند فعالیت­های تجاری این دوره اهمیت فراوانی داشت، خود عاملی برای بروز اختلاف میان ایلخانان و اردوی زرین بود. این دو قدرت که ادعای حاکمیت بر نواحی مورد اختلاف، از جمله ناحیه قفقاز را داشتند، به منازعات مختلف با یکدیگر پرداختند که این امر، رونق تجاری این منطقه و رفت­­وآمد کاروان­های تجاری را با محدودیت­هایی مواجه می­ساخت. بررسی نقش دریای خزر در مناسبات سیاسی و تجاری عصر ایلخانان و مبادلات بازرگانی که از طریق این دریا و نواحی اطراف آن صورت می­گرفت، از اهداف پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها