نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

کارشناس توسعه روابط فرهنگی- سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی

چکیده

عرصه روابط بین‌الملل به شدت تحت‌ تأثیر عوامل فرهنگی و هویتی قرار دارد و ابزارهای فرهنگی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم، کارآمد و قابل ‌انعطاف در سیاست خارجی مورد توجه و ارزیابی کشورها قرار گرفته است. از این ابزارها به‌عنوان "قدرت نرم" یاد می‌شود که می‌تواند محور حل‌وفصل چالش‌ها، مناقشات جهانی و برقراری امنیت بین‌المللی قرار گیرد و زمینه‌ساز ارتقاء سطح مناسبات میان دولت­ها و به تبع آن، افزایش تفاهم میان ملت­ها و ایجاد صلح و ثبات بین‌المللی باشد. در این مقاله، زمینه‌های حضور فرهنگی مهاجران ایرانی در مجمع‌الجزایر زنگبار و تأثیرات استقرار ایرانیان در این جزایر از دو منظر فرهنگی و هنری طی قرن‌های دهم تا هجدهم میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله اثرات فرهنگی ایرانیان بر مردمان مجمع‌الجزایر زنگبار می­توان به ایجاد طایفه شیرازی‌ها استقرار طایفه بلوچ‌های ایرانی، ورود واژه­های فارسی در زبان سواحیلی، تأثیر اشعار و داستان‌های فارسی در ادبیات زبان سواحیلی، ترویج تقویم هجری شمسی، ترویج موسیقی سنتی ایرانی، بزرگداشت عید نوروز، ترویج باورهای عامیانه ایرانی، ترویج ضرب‌المثل‌های ایرانی و آیین­های سنتی ایرانی، تأثیرات دینی و مذهبی و ترویج آیین­های مذهبی اشاره کرد و از تأثیرات هنری ایرانیان بر مردمان این سرزمین نیز می­توان از ترویج معماری ایرانی و آثار و بناهای تاریخی ایرانیان در مجمع‌الجزایر زنگبار نام برد.

کلیدواژه‌ها

جعفریان، رسول، 1379،  اطلس شیعه، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
پیگولوسکایا، آ. یو. یاکوبوسکی، 1363، تاریخ ایران (از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی)، ترجمه: کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام.
الفهمی، عبدالعزیز عبدالسلام، 1356، ایرانیان در شرق آفریقا، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
طبری، محمد بن جریر، 1366، تاریخ طبری، ج1، تهران: نشر نو.
عرب‌احمدی، امیربهرام، 1377، تاریخ جمهوری خودمختار زنگبار، تهران: اداره کل آفریقا و عربی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
------------------ 1391، تحلیل جایگاه زبان فارسی در زبان و ادبیات سواحیلی، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره بیست وپنجم.
------------------ 1379، شناسنامه مطبوعات جهان تانزانیا، تهران: بنیاد اندیشه اسلامی.
------------------ 1397، آثار تاریخی ایران در تانزانیا، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سال چهارم، شماره نهم.
------------------ 1384، تانزانیا سرزمین همیشه سبز، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.
------------------ 1386، مؤلفه‌های فرهنگی- تمدنی جهان ایرانی در شرق آفریقا، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 2.
------------------ 1386، مهاجرت شیرازی‌ها به شرق آفریقا، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، وزارت امور خارجه، بهار 1386، سال هشتم، شماره 30
------------------- 1379، شیعیان تانزانیا: دیروز و امروز، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
------------------- 1391، بلوچ­های ایرانی در شرق آفریقا، پژوهشنامه تاریخ‌های محلی ایران، دوره 1، شماره اول.
------------------- 1395، جامعه و فرهنگ زنگبار، تهران: گروه انتشاراتی بین‌المللی الهدی.
------------------- 1395، جایگاه ایرانیان شیرازی‌الاصل در تمدن و فرهنگ شرق آفریقا، اصفهان: انتشارات نگارخانه.
قربان­زاده آهنگری، محمد، 1380، جایگاه فرهنگ و تمدن ایران در آفریقا، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 7.
گوتشمید، آلفرد، 1344، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان، ترجمه: کیکاوس جهانداری تهران: انتشارات علمی.
نیّرنوری، عبدالحمید، 1375، سهم ارزشمند ایران در فرهنگ جهان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
نوایی، عبدالحسین، 1362، تاریخ ایران و جهان، ج1، تهران: هما.
نوردمن سیلر، آلموت، 1367، ادبیات نو آفریقایی، ترجمه: دکتر افضل وثوقی، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
 
تابستان1391، شماره بیست وپنجم