نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

مدرس دانشگاه،کارشناس ارشد تاریخ انقلاب اسلامی ایران

چکیده

روابط اقتصادی ایران و آمریکا از مسائل مهم دورة پهلوی دوم است. در این دوره، بیشتر بـرنامه­های توسعۀ اقتصادی در ایران، با برنامـه­ریزی­های مستشاران آمریکایی اجراء می‌شد. برنامة صادرات و واردات میان ایران و آمریکا در فاصله سالهای 1348-1342ش./ 1969-1963م. مقارن با دورة ریاست جمهوری لیندون جانسون، به طور محسوسی رو به بهبودی نهاد در سال‌های پس از 1340ش. استراتژی­ دولت شاه، ایجاد بازار مصرفی بزرگ در داخل کشور برای مصرف محصولات صنعتی کشورهای خارجی بود که به طور عمده بر منابع مالی حاصل از درآمدهای نفت اتکاء داشت. گر چه برنامة کمک اقتصادی آمریکا و روابط مشابه دو کشور در زمینه­های دیگر در میانة دهة 1340ش./ 1960م. پایان یا به نحو چشمگیری کاهش یافت، ولی پیوندهای میان دو کشور، همچنان نیرومند باقی مانده بود. آمریکا می‌خواست پس از قطع کمک­های بلاعوض خود به ایران، با اعطای وام­های درازمدّت و با سودهای مشخص، این کشور را همچنان زیر سلطه داشته باشد و بازار و جامعۀ ایران را برای واردات کالاهای خود آماده نگه دارد.

کلیدواژه‌ها

اسناد لانه جاسوسی آمریکا، (1386)، کتاب اول تا ششم و هشتم، ترجمه: دانشجویان مسلمان پیرو خط امام تهران: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
ایران در بند«روابط خارجی، مجموعه اسناد جاسوسی آمریکا»، (1386) بخش دوّم، جلد هفتم، ترجمه: دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، تهران: نشر مرکز اسناد لانه جاسوسی آمریکا
آرشیو مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، اعلامیه سیّد محمّد سعیدی، در باره سرمایه‌گذاران آمریکائی، 1/3/49
 
کتاب‌ها
آبراهامیان، یرواند، (1379)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه: احمد گل محمدی ومحمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی
ازغندی، علیرضا، (1376)، روابط خارجی ایران«دولت دست نشانده»57-1320، چاپ اوّل، تهران: نشر قومس
برودین، ویرجینیا و مارک سلان کیث باکانان و جان دو ور، (1353)، راز آشکار (دکترین نیکسون، کیسینجر در آسیا)، ترجمه: مهدی تقوی و عبدالله کوثری، تهران: توس
بوندارفسکی، [بی تا]، مداخلات آمریکا در ایران (مجموعه16 گفتار رادیویی)، [بی جا]، نشر بُرنا
بیل، جیمز، (1371)، شیر و عقاب، چاپ اول، ترجمه: مهوش غلامی، تهران: نشر کوبه
ترابی، یوسف، (1379)، بررسی روابط اقتصادی و نظامی ایران و آمریکا، تهران: نشر عروج
خمینی، روح الله، (1379)، صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)، (بیانات، پیام­ها، مصاحبه­ها، احکام، اجازات شرعی و نامه­ها)، جلد دوم، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
__________، (1379)، صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)، (بیانات، پیام­ها، مصاحبه­ها، احکام، اجازات شرعی و نامه­ها)، جلد چهارم، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
__________، (1379)، صحیفه امام، مجموعه آثار امام خمینی(ره)، (بیانات، پیام­ها، مصاحبه­ها، احکام، اجازات شرعی و نامه­ها)، جلد یازدهم، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
درویش سه تلانی، فرهاد، (1376)، مناسبات امنیتی- نظامی آمریکا و ایران 57-1332، تهران: معاونت تحقیق و پژوهش
ذوقی، ایرج، (1374)، مسائل سیاسی و اقتصادی نفت ایران، چاپ چهارم، تهران: نشر پاژنگ
روبین، باری، (1363)، جنگ قدرتها در ایران، چاپ اوّل، ترجمه: محمود مشرقی، تهران، نشر آشتیانی
علم، اسدالله، (1380)، یاداشت‌های علم، جلد اول «از 24/12/1347تا 29/12/1348»، چاپ دوم، ویراستار: علی خانی، انتشارات مازیار و معین
کدی، نیکی و گازیوروسکی، (1386)، نه شرقی-نه غربی، بررسی روابط ایران با اتحاد شوروی و ایالات متحده آمریکا، ترجمه: الهه کولائی و ابراهیم متقی و داود آیی، میزان
کریمیان، علیرضا، (1381)، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، چاپ اوّل، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
گازیوروسکی، مارک.ج، (1373)، سیاست خارجی آمریکا وشاه، ترجمه: جمشید زنگنه، تهران: خدمات فرهنگی رسا
نجاتی، غلامرضا، (1371)، تاریخ سیاسی بیست ساله ایران، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا
هادیان، سید کمال الدین، (1376)، سیاست خارجی آمریکا و منافع ملی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات هاد- فرس،
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا، (1375)، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی(1357-1300)، چاپ سوّم، تهران: نشر البرز
 
روزنامه‌ها و مجلات
اطلاعات، سال‌های 1347- 1342ش.
کیهان، سال‌های 1343- 1342ش.
مجله خواندنی‌ها، سال 1343ش.
اقتصاد ایران، 1363 (نشریه مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی سازمان برنامه، ش. 53/ ن. 8، تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی)