نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

سفیر جمهوری اسلامی ایران در ژاپن

چکیده

اگرچه روابط دیپلماتیک دو کشور ایران و ژاپن به‌طور رسمی از سال 1929 میلادی (1308 خورشیدی) آغاز شده است، امّا تبادل فرستادگان سیاسی از سال‌ها قبل انجام می‌پذیرفت. در طول بیش از یکصد و سی سال روابط میان ایران و ژاپن، فرستادگان و مقامات متعددی در سطوح مختلف به دو کشور سفر کرده و هیئت‌های گوناگونی تبادل شده‌اند که به طور طبیعی برخی از این سفرها تاثیرگذارتر بوده و برخی فرستادگان نقش تعیین‌کننده‌تری در روابط دو کشور ایفاء کرده‌اند. مطالعه سفرنامه‌ها و خاطرات ژاپنی‌ها و ایرانی‌ها از یکدیگر، به‌ویژه خاطرات دیپلمات‌ها و فرستادگان سیاسی آنها نکات آموزنده فراوانی را برای پژوهشگران روابط ایران و ژاپن دارد. از جمله مهم ترین نکاتی که در این خاطرات مشهود است نگاه نسبتا ثابت مقامات و سردمداران دو کشور به یکدیگر به عنوان دو کشور «آسیایی» بوده است که در طول زمان، علی‌رغم فراز و نشیب‌های سیاسی و بین‌المللی تغییر چندانی نیافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با واکاوی یافته‌ها و دستاوردهای برخی از تاثیرگذارترین فرستادگان، ماهیت این «نگاه آسیایی» موشکافی گردد.

کلیدواژه‌ها

منابع
فارسی:
رجب‌زاده، هاشم (1386)، نگاهی به تاریخ و زمینه ایران‌شناسی در ژاپن و ایران و خاورمیانه از نگاه ژاپنی‌ها در جستارهای ژاپنی در قلمرو ایران‌شناسی، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
ــــــــــ (1365)، تاریخ ژاپن از آغاز تا معاصر، ناشر مؤلف.
ــــــــــ ، ژاپنی که مخبرالسلطنه هدایت دید، مجله ایران‌شناسی (تابستان 1368)، سال اول، ش 2.
ــــــــــ ، ژاپن از نگاه مهدیقلی هدایت (مخبرالسلطنه)، کتاب پاز (شهریور 1370)،‌ ش 2.
ــــــــــ ، بحران پس از ملی کردن نفت ایران تا کودتا به روایت ژاپنی‌ها، مجله ایران‌شناسی (بهار 1388)، سال 21، ش 1.
فرمانفرمائیان، منوچهر (1378)، از تهران تا کاراکاس؛ نفت و سیاست در ایران، تهران: نشر تاریخ ایران.
کازاما، کی‌ئو (1386)، آغاز مأموریت در ایران در جستارهای ژاپنی در قلمرو ایران‌شناسی، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
ماساهارو، یوشیدا (1373)، سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ترجمه: هاشم رجب‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
هدایت، مهدیقلی (بی‌تا)، سفرنامه تشرف به مکه معظمه از طریق چین ـ ژاپن ـ آمریکا، تهران: چاپخانه مجلس.
هوسوتانی، چیهیرو، در پی نفت ایران: قضیه تیشو مارو (زیر چاپ).
 
انگلیسی:
Kondo, Nabuaki, diplomatic and commercial relations with iran Encyclo paedia iranica fascicle 5, P 55.
Azimi, Nasrin, Japan's Iran Moment, International Herald Tribune, February 18, 2010, p.6.
Funabashi, Yoichi, Japan mustn't lose its footing in politics of oil, Asahi Shimbun, 7 July 2003.
www.idemitsu.com/company/histor