نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه پیام نور تهران
چکیده
تاریخ معاصر ایران بین سال‌های 1332-1330ش./ 1953-1951م .به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبه‌های مهم این دوره، جنبش ملت ایران برای ملی شدن نفت و واکنش دولت ایالات متحده آمریکا در قبال آن است. این مقاله با تأکید بر منافع ملی آمریکا درصدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد آمریکا در قبال ملی شدن صنعت نفت و دولت دکتر مصدق گردید. برخلاف دیدگاه‌های رایج، به نظر نمی‌رسد هراس از قدرت روزافزون کمونیسم در ایران عامل اصلی تغییر سیاست آمریکا باشد، بلکه عامل اساسی در تغییر رویکرد این کشور نسبت به دولت دکتر مصدق، موقعیت سوق‌الجیشی ایران و سهیم شدن در منابع نفت بوده است.
کلیدواژه‌ها
منابع و مآخذ:
احمدی، حمید، (1379) اسناد محرمانه سازمان سیا درباره کودتای 28 مرداد 1332، تهران: نشر نی.
اف‌گود، جیمز، (1382)، سایه مصدق و روابط ایران و آمریکا، ترجمه: علی بختیاری‌زاده، تهران: نشر کویر .
امبروز، استفان، (1363)، روند سلطه گری، ترجمه: احمد تابنده ، تهران: نشر چاپخش.
امیر خسروی، بابک،(1375)، نظری از درون به نقش حزب توده ایران (نقد خاطرات نورالدین کیانوری)، تهران : انتشارات اطلاعات.
ای‌کورینگ. ای. چاتالاف، (1331)، خاور میانه و سیاست بلوک شرق و غرب، اطلاعات ماهانه، شماره 7، سال 5، مهر.
برن، مالکوم،(1384)، (راهی بسوی مداخله)، مصدق و کودتا، گردآوری: مارک گازیوروسکی و مالکوم برن، ترجمه: علی مرشدی‌زاده ،تهران: نشر قصیده سرا.
بقایی، مظفر، (1382)، خاطرات، مصاحبه‌کننده: حبیب الله لاجوردی، با مقدمه و ویرایش: محمود طلوعی، تهران: نشر علم.
بهروز، مازیار،(1380) شورشیان آرمان خواه، ترجمه: مهدی پرتوی، تهران :نشر ققنوس.
__________(1384)(کودتای 1332 و میراث حزب توده)، مصدق و کودتا، ترجمه: علی مرشدی زاده، تهران: نشر قصیده سرا.
بیل ، جیمز ، (1371)عقاب و شیر ، ترجمه: مهوش غلامی ، تهران : انتشارات شهرآب.
بیل، جیمز و ویلیام راجر لویس، (1368)، مصدق، نفت، ناسیونالیسم ایرانی، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر نو.
بیورنلود، بریتا، (1385)، جنگ سرد، ترجمه: مهدی حقیقت خواه،تهران: نشر ققنوس.
تفضلی ، محمود ،(1358) مصدق ،نفت، کودتا ، تهران: انتشارات امیرکبیر .
جامی ودیگران ، (1381)گذشته چراغ راه آینده، ویراستار: بیژن نیک‌بین، (بی‌جا): انتشارات نیلوفر .
جانزاده، علی، (بی تا)، خاطرات سیاسی رجال ایران، ج2، (بی جا)، انتشارات جانزاده.
الحسنی، سلیم، (1374)، مبانی تفکر رؤسای جمهور آمریکا، ترجمه: علی بختیاری‌زاده، تهران: نشر کویر.
خامه‌ای، انور، (1369)، اقتصاد بدون نفت، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رجائی، احمد علی و مهین سروری(رجائی) ،(1383) اسناد سخن می‌گویند، تهران: انتشارات قلم.
روبین ، باری ،(1363)جنگ قدرت‌ها در ایران ، ترجمه: محمود مشرقی ، تهران: انتشارات آشتیانی.
روحانی، فؤاد ، (1381)، زندگی سیاسی مصدق، تهران: انتشارات زوار.
__________(1352) تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران، تهران: شرکت سهامی کتاب‌‌های جیبی.
روزولت، کرمیت ، (بی تا)، کودتا در کودتا، ترجمه: علی اسلامی، (بی جا): شرکت سهامی.
رهنما، علی ، (1384)، نیروهای مذهبی در بستر حرکت نهضت ملی، تهران: انتشارات گام‌نو.
زهتاب‌فرد، رحیم ، غوغای نفت (پیش‌بینی تلخ سیاسی)، تهران، نسیم شمال، بی‌تا.
_____________، (بی تا) (1376)، افسانه ی مصدق ، تهران .
سعادتمند، ابوالحسن، (1346)، جنگ سرد در سال‌های 1962-1945، تهران: دانشگاه تهران.
صلاحی، سهراب، (1384)، ایران و دو جنبش در نیم قرن، (مشروطه و نفت)، تهران: سازمان بسیج اساتید.
طلوعی، محمود، (1384) حدیث نیک و بد، تاریخ پر ماجرای روابط ایران و آمریکا، تهران: نشر علم.
عظیمی، فخرالدین، (1372)، بحران دموکراسی در ایران، ترجمه: هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، تهران: نشر البرز .
____________ (1369)، قوام‌السلطنه و سودای چیره‌گر قدرت، هفتاد مقاله، ج3، گردآوری: ایرج افشار،تهران:انتشارات اساطیر.
__________ (1384)، برکناری مصدق، (مصدق و کودتا)، گردآوری: گازیوروسکی و مالکوم برن، ترجمه: علی مرشدی‌زاده، تهران: انتشارات اساطیر.
علم، مصطفی، (1377)، نفت ، قدرت و اصول؛ پیامدهای کودتای 28 مرداد ، ترجمه: غلامحسین صالح‌یار ، تهران.
فاتح ، مصطفی، (1358)، پنجاه سال نفت ایران ، تهران: نشر پیام.
قشقایی، محمد ناصر، (1366) سال‌های بحران، یادداشت‌های روزانه، با ویرایش: نصرالله حدادی، تهران: نشر رسا.
کاتوزیان ، محمد علی، (1379)، مصدق و نبرد قدرت، ترجمه: احمد تدین ، تهران: نشر رسا .
کیسینجر، هنری، (1383)، دیپلماسی، ترجمه: فاطمه سلطانی یکتا و رضا امینی، تهران: اطلاعات .
کیانوری، نورالدین، (1371) خاطرات کیانوری، تهران: نشر اطلاعات.
کینزر، استیفن، (1384)، همه مردان شاه، ترجمه: داریوش خواجیان، تهران: انتشارات اختران.
گازیوروسکی، مارک، (1367)، کودتای 28 مرداد 1332، ترجمه: غلامرضا نجاتی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
)