نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
چکیده
تا آغاز فعالیت بانک شاهنشاهی در ایران تقریباً، وظایف این مؤسسۀ جدید را در امور پولی- اعتباری صرافان و تجار داخلی انجام می دادند. ورود بانک شاهنشاهی در عرصۀ اقتصادی - پولی کشور تباین و تضاد مستقیمی با منافع این گروه پر نفوذ در عرصۀ فعالیتهای اقتصادی- مالی داشت. بنابراین برخورد دشمنانه و رقابتآمیز طرفین اجتناب‌ناپذیر شد. به‌ویژه آنکه مؤسسۀ جدید مذکور به کمتر از تسلط کامل بر سر پلهای اقتصادی- پولی کشور رضایت نمیداد و از سویی گروه بانکداران محلی برای رهایی از تنگناهای گریزناپذیری که بانک شاهنشاهی برای آنها ایجاد کرده بود، در رقابتی که بیشتر به نوعی تنازع بقا شبیه بود درگیر شدند. پیش از این صرافان ایرانی تمام نقل و انتقالات و امور پولی و اعتباری کشور را به انجام میرساندند.
در آستانۀ تشکیل بانک شاهنشاهیِ ایران، زمینههای درونی تأسیس مؤسسات بانکی در ایران مراحل نهایی را سپری میکرد و برخی تجار و صرافان بزرگ هم کوشیدند تا نظر مساعد حاکمیت قاجار را برای تأسیس یک بانک ملی ایرانی جلب کنند، اما این روند با تأسیس بانک شاهنشاهی و رقیبش، بانک استقراضی به شکست انجامید و رقابت خردکنندۀ این بانکها هرگونه مجالی را از جامعۀ اقتصادی - تجاری ایرانی برای تأسیس بانک ایرانی تا سالها بعد به تعویق انداخت.
کلیدواژه‌ها
)