نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی
2 دانشجوی دکتری تاریخ
3 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه تهران
چکیده
دولت ایران در دورۀ ناصری، آشکارا پیرامون مسالۀ بحرین به تکاپوهای سیاسی و مکاتبه با دولت‌های ستیزه‌جو پرداخت؛ اما در پنهان، راهبردها و گزینه‌های دیگری را نیز بررسی می‌کرد. پژوهش حاضر بر پایۀ دست‌نوشته‌ای از سال 1268ق. نگاشته شده است و بیان می‌کند که برخی از کارگزاران دورۀ ناصری، برنامه‌ای راهبردی و آمادی به‌ویژه در رویارویی با بحران بحرین و ممالک همجوار زیر نفوذ ایران در خلیج فارس داشته‌اند؛ یکی از این راهبردها، تأسیس نیروی دریایی قدرتمند و جنگ رویاروی از راه دریا بوده است. با این حال، یافته‌ها نشان می‌دهد که سیاست دوگانۀ ناصرالدین شاه از یک سو، دیوانسالاری بیمار و ناکارآمد که از مرگ نابهنگام امیرکبیر ناشی شده بود، از سوی دیگر و سرانجام، درگیری ایران در جبهه‌های شرقی به‌ویژه در افغانستان کنونی، راهبردهای پیشنهادی در متن مذکور را ناکام گذارد.
کلیدواژه‌ها
)