عوامل تأثیرگذار در مناسبات کمپانی هند شرقی انگلیس با صفویان در دوره شاه سلطان حسین
عوامل تأثیرگذار در مناسبات کمپانی هند شرقی انگلیس با صفویان در دوره شاه سلطان حسین

انور خالندی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 3-24

چکیده
  کمپانی هندشرقی انگلیس پس از تأسیس در اوایل قرن هفدهم میلادی، طی عقد قراردادی در سال 1026ق./ 1617م. با شاه عباس یکم وارد مدار اقتصادی ایرانِ عصر صفوی شد. این کمپانی که سودای به‌دست گرفتن تجارت انحصاری در ایران ...  بیشتر
تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی
تأثیر سیاست مذهبی بر روابط هم‌گرایانه عثمانی- اوزبک علیه صفویه در سده 10 قمری/ 16 میلادی

جهانبخش ثواقب؛ ظریفه کاظمی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 25-64

چکیده
  حکومت شیعه  صفوی در سده دهم قمری/ شانزدهم میلادی، در مجاورت حکومت 200 ‌ساله عثمانی و حکومت تازه‌تأسیس اوزبکان که هر دو سنی‌مذهب بودند، تشکیل شد. سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول (930-907ق./ 1524-1501م.) بر مبنای گسترش ...  بیشتر
مناسبات سیاسی و اقتصادی قفقاز در دوره حکومت زندیه (سال‌های 1794-1749م.)
مناسبات سیاسی و اقتصادی قفقاز در دوره حکومت زندیه (سال‌های 1794-1749م.)

سارا یارمهدوی؛ حمید اسدپور

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 65-92

چکیده
  پس از تنزل قدرت حکومت افشاریه، کنترل و حفاظت‌ نواحی دوردستی چون قفقاز که دشوارتر بود، با نابسامانی‌های متعددی مواجه شد. در چنین شرایطی، حکومت زندیه به‌عنوان جانشین جدید قدرت روی کار آمد. کریم خان زند ...  بیشتر
تأثیر روابط ایران با بریتانیا بر ایلات کردستان از مشروطه تا سال 1320ش.
تأثیر روابط ایران با بریتانیا بر ایلات کردستان از مشروطه تا سال 1320ش.

کریم سلیمانی؛ فوزیه javanmardi

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 93-114

چکیده
  پس از جنگ جهانی اول، بریتانیا به ظاهر در پی ایجاد یک دولت مستقل کردی در سرزمین‌های کردنشین بود  تا بتواند این دولت را تحت حمایت خود اداره کند؛ بنابراین، بین سال‌های 1298-1296ش. شیوه‌های مختلفی را دنبال ...  بیشتر
نقش انگلستان در تحولات پس از مشروطه از دیدگاه روزنامه جنوب
نقش انگلستان در تحولات پس از مشروطه از دیدگاه روزنامه جنوب

رضا معینی رودبالی

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 115-136

چکیده
  انقلاب مشروطه از تحولات مهم تاریخ معاصر ایران است. مقابله با نفوذ روزافزون روس‌ها در ایران و همزمان به‌حاشیه رانده‌شدن انگلیسی‌ها از جمله دلایل حمایت انگلیس از مشروطه در ایران بود. با تحقق مشروطیت ...  بیشتر
تحلیلی نو از تدوین و تصویب قراردادهای نفتی ایران و انگلیس در دولت ایران بر اساس نظریه گراهام آلیسون
تحلیلی نو از تدوین و تصویب قراردادهای نفتی ایران و انگلیس در دولت ایران بر اساس نظریه گراهام آلیسون

حمید صالحی؛ عظیم متین

دوره 24، شماره 95 ، تیر 1402، ، صفحه 137-158

چکیده
  بررسی رویدادها و جریان‌های سیاسی دو قرن اخیر و ارائه مستندی از تاریخ سیاسی- اجتماعی ایران معاصر، ضرورتی سیاسی است و به‌طور گریزناپذیری، موفقیت سیاست خارجی ایران در پیوند با موضوع نفت است و این موفقیت ...  بیشتر
تأثیر روابط خارجی ایلخانان بر هویت‌بخشی مذهبی در ایران
تأثیر روابط خارجی ایلخانان بر هویت‌بخشی مذهبی در ایران

محمد پاینده؛ مجتبی سلطانی احمدی؛ احمد بازماندگان خمیری؛ عبدالله ساجدی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 3-34

چکیده
  حمله مغول به ایران پیامدهایی در عرصه سیاست و اجتماع داشت و یکی از آنها تغییر هویت مذهبی جامعه اهل سنت بود. با تثیبت حکومت ایلخانان در ایران، آنها وارد چالشی با دیگر همسایگان سنی‌مذهب خود شدند و یک گفتمان ...  بیشتر
تعاملات علما و حکومت شیبانی/ جدایی سیاسی ماوراءالنهر از ایران
تعاملات علما و حکومت شیبانی/ جدایی سیاسی ماوراءالنهر از ایران

زینت تاج علی؛ ذکرالله محمدی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 35-56

چکیده
  با استیلای شیبانیان ابوالخیری بر سمرقند (907ق.) هم‌زمان با تأسیس دولت صفوی، روندی آغاز شد که نتیجه آن، تقابل مذهبی میان ماوراءالنهر و مناطق داخلی ایران بود. این تحول، منجر به اولین مرحله جدایی سیاسی ماوراءالنهر ...  بیشتر
تأثیرات شوروی بر ساختار اقتصادی و فرهنگی فرقه دموکرات آذربایجان
تأثیرات شوروی بر ساختار اقتصادی و فرهنگی فرقه دموکرات آذربایجان

محمدجعفر چمنکار

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 57-80

چکیده
  ظهور فرقه دموکرات آذربایجان از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی قرن بیستم میلادی در ایران است که شهریور 1324ش. تا پایان آذر 1325ش. با حمایت همه‌جانبه دولت شوروی تشکیل شد. حمایت تمام‌عیار مسکو از این جریان در همه ...  بیشتر
تحلیلی بر بازتاب مسئله هرات در روزنامه وقایع اتفاقیه
تحلیلی بر بازتاب مسئله هرات در روزنامه وقایع اتفاقیه

محمد سلیمانی تبار؛ نصراله پور محمدی املشی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 81-106

چکیده
  هرات مانند قندهار و کابل از جمله مناطقی بود که در قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی تحت قیمومیت هیچیک از حکومت­های بزرگ منطقه نبود، اما کشورهایی از قبیل انگلیس، روسیه و ایران هر کدام بنا بر ­دلایلی به ...  بیشتر
محورهای سیاست انگلیسی ها در بلوچستانِ دوره قاجار
محورهای سیاست انگلیسی ها در بلوچستانِ دوره قاجار

عبدالودود سپاهی؛ عظیم شه بخش

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 107-128

چکیده
  بلوچستان در ابتدای سلطنت قاجارها، از نخستین مناطق ایران بود که سیاست انگلیسی­ها در آن به دلیل همجواری‌ با هندوستان آغاز شد و تا پایان این دوره به روش­های گوناگونی ادامه یافت. بررسی اهداف و سیاست­های ...  بیشتر
واکاوی علل خیرش کُردها در زمان آتاتورک و تأثیر آن بر روابط تهران-آنکارا
واکاوی علل خیرش کُردها در زمان آتاتورک و تأثیر آن بر روابط تهران-آنکارا

مجید رادفر؛ حمید رنجبر؛ محمد تقی امامی خوئی

دوره 24، شماره 94 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 129-152

چکیده
  خیزش کُردهای ترکیه علیه دولت این کشور در نیمه اول دهه 1300ش. به یک بحران خطرناک برای دولت ترکیه تبدیل شد و دولت ترکیه در راستای سرکوب کامل شورشیان، تلاش‌های بسیاری کرد. آتاتورک که برای پیشبرد تفکرات غربی ...  بیشتر
تبیین و تحلیل تأثیر موقعیت جغرافیایی بر روابط خارجی و فعالیت‌های تجاری ساسانیان
تبیین و تحلیل تأثیر موقعیت جغرافیایی بر روابط خارجی و فعالیت‌های تجاری ساسانیان

اسماعیل سنگاری؛ احمد اسدی

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 3-26

چکیده
  ساسانیان زمانی که بر فلات ایران و سرزمین­های پیوسته به این فلات مسلط شدند، زمینه‌های مختلف زمامداری آنان نظیر فعالیت‌های تجاری و بازرگانی، متأثر از موقعیت جغرافیایی قلمروشان گردید. همچنین در فعالیت­های ...  بیشتر
ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی
ناپایداری اوضاع خلیج فارس و ناکامی تلاش‌های دیپلماتیک شاه سلطان ‌حسین صفوی

جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 27-58

چکیده
  در زمامداری شاه سلطان­ حسین صفوی (1135-1105ق./ 1722-1694م.) حاکمیت ایران بر خلیج فارس و جزایر و بنادر کرانه شمالی آن دستخوش ناپایداری‌هایی شد که از یک­سو، رقابت شرکت­های هند شرقی اروپایی آن را تشدید کرد و ...  بیشتر
احتراق قونسولخانه ایران در اسلامبول سرنوشت اسناد و منابع تاریخی در مذاکرات تحدید حدود (1293 قمری)
احتراق قونسولخانه ایران در اسلامبول سرنوشت اسناد و منابع تاریخی در مذاکرات تحدید حدود (1293 قمری)

نصراله صالحی

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 79-100

چکیده
  اسلامبولِ قدیم به دلیل نوع معماری مستعد حریق بود. این شهر در دوره عثمانی بارها دچار حریق‌های بزرگی شد. نوشتار حاضر، گزارشی از حریق قونسولخانه ایران در اسلامبول به سال 1293ق. است. این واقعه جز زیان‌های مادی، ...  بیشتر
مذاکرات عهدنامه ترکمانچای بین ایران و روسیه و پرداخت غرامات جنگ در طول سلطنت سه پادشاه
مذاکرات عهدنامه ترکمانچای بین ایران و روسیه و پرداخت غرامات جنگ در طول سلطنت سه پادشاه

فاطمه قاضیها

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 101-122

چکیده
  مفاد عهدنامه گلستان نه روس‌ها را راضی کرده بود و نه حکومت ایران را؛ به‌خصوص به سبب ابهاماتی که در خطوط سرحدی وجود داشت. در این رابطه، گهگاه تجاوزهایی از سوی روس‌ها به ایران صورت می‌گرفت، تا اینکه در ...  بیشتر
دیپلماسی در آستانه بحران سفارت میرزا محمدصادق وقایع‌نگار در تفلیس
دیپلماسی در آستانه بحران سفارت میرزا محمدصادق وقایع‌نگار در تفلیس

گودرز رشتیانی

دوره 24، شماره 93 ، اسفند 1401، ، صفحه 123-144

چکیده
  با پایان یافتن جنگ اول ایران و روسیه (1228-1219ق./ 1819-1804م.) که به توافقنامه گلستان منجر گردید و بخش‌های زیادی از قفقاز به دولت تزاری واگذار شد، دولتمردان ایرانی انتظار داشتند بتوانند از طریق دیپلماسی و درخواست ...  بیشتر
مأموریت ملک فخرالدین احمد طیبی به دربار مغولان در چین (بررسی عوامل سیاسی و اقتصادی)
مأموریت ملک فخرالدین احمد طیبی به دربار مغولان در چین (بررسی عوامل سیاسی و اقتصادی)

علی بحرانی پور؛ سیده زهرا زارعی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 3-28

چکیده
  چند دهه پس از به قدرت رسیدن سلسله یوان (مغولان چین) توسط قوبیلای قاآن و هم‌زمان، تأسیس حکومت ایلخانان در ایران، روابط حسنه‌ای میان دو قدرت از طریق جاده ابریشم برقرار شد. ایلخانان با کمک حکومت محلی آل‌طیبی ...  بیشتر
جنگ معاهدات (سیاست انگلستان برای مهار امرای افغان و شاهان قاجار)
جنگ معاهدات (سیاست انگلستان برای مهار امرای افغان و شاهان قاجار)

هادی بیاتی؛ محمود سلجوقی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 29-48

چکیده
  سرزمین وسیع هندوستان مهم‌ترین  مستعمره انگلستان در سده بیستم در معرض توجه سایر دول استعماری قرار داشت و برخی از آنها مانند فرانسه و روسیه تلاش داشتند تا از طریق مرزهای زمینی در ایران و افغانستان به ...  بیشتر
جاده لینچ و نقش آن در روابط خان‌‌های بختیاری و دولت انگلیس در ایران عصر قاجار
جاده لینچ و نقش آن در روابط خان‌‌های بختیاری و دولت انگلیس در ایران عصر قاجار

غفار پوربختیار؛ امیر اکبری

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 49-68

چکیده
  در دوره قاجار، بختیاری‌‌ها و انگلیسی‌‌ها روابط دوستانه‌ای داشتند که این روابط با احداث جاده بختیاری توسط شرکت لینچ وارد مرحله جدیدی شد. احداث این جاده، اگر چه نقطه‌عطفی در روابط میان دو طرف بود، چالش‌‌هایی ...  بیشتر
نقدهایی بر خط‌مشی بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول (1918-1914م.)
نقدهایی بر خط‌مشی بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول (1918-1914م.)

رضا آذری شهرضایی

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 69-86

چکیده
  ایران در آغاز جنگ جهانی اول تصمیم به اتخاذ خط‌مشی بی‌طرفی در عرصه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل گرفت. دولتمردان ایران تصور می‌کردند با اتخاذ این خط‌مشی می‌توانند جنگ را از مرزهای ایران دور کنند، اما ...  بیشتر
فرآیند به‌‌رسمیت شناختن کشور تازه‌‌تأسیس عراق در دوره رضا شاه (سال‌های 1308-1300ش.)
فرآیند به‌‌رسمیت شناختن کشور تازه‌‌تأسیس عراق در دوره رضا شاه (سال‌های 1308-1300ش.)

علی رضا الزیادی؛ داریوش رحمانیان؛ حسن زندیه

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 87-118

چکیده
  با سقوط امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول، بخشی از سرزمین‌های این امپراتوری میان متفقین تقسیم شد و به تأسیس چندین کشور انجامید که عراق یکی از آنها بود. ایران از دوران کهن، بخشی از سرزمین عراق تا مرز ...  بیشتر
بررسی جایگاه خلیج فارس در سیاست خارجی منطقه‌ای ایالات متحده آمریکا با محوریت نقش ایران (سال‌های 1357-1348ش.)
بررسی جایگاه خلیج فارس در سیاست خارجی منطقه‌ای ایالات متحده آمریکا با محوریت نقش ایران (سال‌های 1357-1348ش.)

تارا جهانگیری

دوره 23، شماره 92 ، مهر 1401، ، صفحه 119-138

چکیده
  با اعلام خروج نیروهای انگلستان از شرق سوئز و خلیج فارس در سال 1347ش.، آمریکا پس از جنگ جهانی دوم به‌عنوان ابرقدرت غرب به‌تدریج نفوذ خود را در منطقه خلیج فارس گسترش داد تا از توسعه نفوذ شوروی در منطقه جلوگیری ...  بیشتر
نمودهای روابط فرهنگی و هنری ایران و اروپا در عصر صفویه
نمودهای روابط فرهنگی و هنری ایران و اروپا در عصر صفویه

جهانبخش ثواقب؛ سروش آزادبخت

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 3-36

چکیده
  گزارش­های سیاحان اروپایی این نکته را آشکار می­سازد که در خلال تماس­های دیپلماتیک و روابط تجاری ایران و غرب در عصر صفویه، مراودات فرهنگی و هنری نیز رخ داده که البته دامنه آن گسترده نبوده است. این ...  بیشتر
روابط هسته‌ای ایران و فرانسه در دوره حکومت والری ژیسکاردستن (1357-1353ش.)
روابط هسته‌ای ایران و فرانسه در دوره حکومت والری ژیسکاردستن (1357-1353ش.)

محمدجعفر چمنکار

دوره 23، شماره 91 ، تیر 1401، ، صفحه 37-60

چکیده
  روابط ایران و فرانسه در دوره ریاست‌جمهوری والری ژیسکاردستن در زمینه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی گسترش یافت. بر اساس سیاست ژیسکاردستن، به‌منظور مبارزه با چالش‌های اقتصادی پس از جنگ ...  بیشتر